Lê Thước

Lê Thước (13/4/1891 - 1/10/1975) hiệu Tĩnh Lạc, là nhà giáo dục, nhà biên khảo Việt Nam ở đầu thế kỷ XX, sinh tại xã Lạc Thiện, huyện La Sơn, nay là xã Trung Lễ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, ông vất vả từ nhỏ, đến năm 14 tuổi (1905) mới theo cha vào Huế học chữ Hán. Năm 1908, ông bắt đầu học thêm chữ Pháp.

Năm 1910, ông thi đỗ bằng Tiểu học, được vào học Quốc học Huế. Ông học giỏi, một năm lên hai lớp, nên chẳng bao lâu sau ông lấy được bằng Thành Chung, được bổ làm trợ giáo tại Nha học chính Trung Kỳ. Năm 1917, ông xin đổi ra dạy học ở trường Pháp - Việt thành phố Vinh (Nghệ An). Năm sau (1918), nhân ở đấy có khoa mở khoa thi Hương, ông xin thi và đỗ Giải nguyên. Đây là khoa thi Hương cuối cùng của triều Nguyễn trên đất Trung Kỳ.

Thi đỗ cử nhân, nhưng ông không ra làm quan, mà xin được học thêm. Tháng 8-1918, ông được tuyển vào học trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương ở Hà Nội. Năm 30 tuổi (1921), ông đỗ tốt nghiệp với bài luận văn được điểm cao nhất có nhan đề là “L’enseignement des caracteres chinois en Vietnam” (Việc dạy chữ Hán ở Việt Nam). Sau đó, ông được bổ đến dạy Pháp văn, Việt văn và Việt sử ở trường Quốc học Vinh. Hai năm sau (1923), ông được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng trường Cao đẳng tiểu học Vinh, kiêm Thanh tra các trường sơ học, tiểu học trong tỉnh Nghệ An.

Tháng 9-1927, Nha học chính Đông Dương điều động ông ra Hà Nội dạy tiếng Việt tại trường Trung học Albert Sarraut (nay là Trường THPT Trần Phú ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Tháng 9-1935, ông đổi đến dạy tại trường Trung học Bảo hộ (còn gọi là trường Bưởi, nay là Trường THPT Chu Văn An, Hà Nội). Tháng 9-1938, ông được cử làm Đốc học các trường ở thị xã Lạng Sơn. Cuối năm 1940, ông được chuyển về dạy ở trường Trung học Đào Duy Từ (Thanh Hoá). Tháng 5-1943, ông bị Nhà nước bảo hộ cách chức vì có lòng yêu nước.

Sau Cách mạng tháng Tám (1945), Lê Thước tham gia Hội đồng cố vấn giáo dục. Tháng 12-1946, cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, ông được cử giữ chức Chủ tịch Uỷ ban tăng gia sản xuất tỉnh Thanh Hoá. Trong năm đó, con trai cả của ông là Lê Thiệu Huy hy sinh ở Thakkhet (Lào). Năm 1950, ông được bầu vào Uỷ ban trung ương Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam. Tháng 3-1951, ông được bầu vào Ban Chấp hành Uỷ ban Mặt trận Liên Việt toàn quốc.

Sau kháng chiến chống Pháp (1954), ông làm cán bộ ở Nha Giáo dục Phổ thông, sau chuyển sang Ban Tu thư thuộc Bộ Giáo dục, Hà Nội. Ở đây, ông làm công tác phiên dịch, hiệu đính, chú thích, giới thiệu các tác phẩm Hán Nôm chọn lọc ở bậc trung học và đại học. Tháng 2-1957, ông đổi sang làm trong Ban phụ trách ngành Bảo tồn Bảo tàng thuộc Bộ Văn hoá, góp phần quan trọng trong việc phát hiện, sưu tầm hiện vật, và xây dựng Thư viện Hán Nôm. Đến tháng 6-1963, ông được về nghỉ hưu ở tuổi 72 tuổi.

Lê Thước (13/4/1891 - 1/10/1975) hiệu Tĩnh Lạc, là nhà giáo dục, nhà biên khảo Việt Nam ở đầu thế kỷ XX, sinh tại xã Lạc Thiện, huyện La Sơn, nay là xã Trung Lễ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Xuất thân trong một gia đình nhà nho nghèo, ông vất vả từ nhỏ, đến năm 14 tuổi (1905) mới theo cha vào Huế học chữ Hán. Năm 1908, ông bắt đầu học thêm chữ Pháp.

Năm 1910, ông thi đỗ bằng Tiểu học, được vào học Quốc học Huế. Ông học giỏi, một năm lên hai lớp, nên chẳng bao lâu sau ông lấy được bằng Thành Chung, được bổ làm trợ giáo tại Nha học chính Trung Kỳ. Năm 1917, ông xin đổi ra dạy học ở trường Pháp - Việt thành phố Vinh (Nghệ An). Năm sau (1918), nhân ở đấy có khoa mở khoa thi Hương, ông xin thi và đỗ Giải nguyên. Đây là khoa thi Hương cuối cùng của triều Nguyễn trên đất Trung Kỳ.

Thi đỗ cử…