Thục đạo nan 蜀道難 • Đường Thục khó

Ôi, chao ôi!
Nguy hề, cao thay!
Đường Thục khó, khó hơn lên trời xanh.
Tàm Tùng và Ngư Phù,
Mở nước bao xa xôi!
Đến nay bốn vạn tám ngàn năm,
Mới cùng ải Tần liền khói người.
Phía tây núi Thái Bạch có đường chim,
Vắt ngang đến tận đỉnh Nga My,
Đất long, núi lở, tráng sĩ chết,
Rồi sau thang trời, lối đá mới nối liền.
Trên đỉnh có sáu rồng, lượn quanh vầng nhật;
Dưới có dòng sâu rẽ ngược, sóng cả đua chen.
Hạc vàng bay qua còn chẳng được;
Vượn khỉ toan vượt, buồn với vin.
Rặng Thanh Nê quanh co!
Trăm bước, chín vòng núi nhấp nhô.
Ngẩng trông Sâm Tỉnh, không dám thở,
Lấy tay vỗ bụng ngồi thở dài.
Hỏi bạn sang tây, bao giờ trở lại?
Đường hiểm núi cao, khó lắm thay;
Chỉ thấy chim buồn gào cổ thụ,
Trống bay theo mái lượn rừng cây.
Lại nghe tiếng cuốc kêu trăng tối,
Buồn tênh, núi vắng người!
Đường Thục khó, khó hơn lên trời xanh;
Khiến người nghe nói héo mặt son.
Núi liền cách trời chẳng đầy thước;
Thông khô vắt vẻo vách cao ngất.
Thác đổ dồn mau tiếng rộn ràng,
Vỗ bờ, tung đá, muôn khe vang.
Hiểm nghèo là như vậy,
Đường xa, thương cho ai,
Vì sao lại đến đây?
Kiếm Các cheo leo cao ngất mây.
Một người giữ cửa quan,
Muôn người khôn mở ải.
Chẳng phải là người thân,
Biến thành ra sài lang.
Sớm lánh hổ dữ,
Tối tránh rắn dài;
Mài nanh, hút máu,
Giết người như gai.
Cẩm thành tuy vui thú,
Đâu bằng sớm về nhà.
Đường Thục khó, khó hơn lên trời xanh;
Nghiêng trông sang tây, mãi thở than.

Ôi! Ghê quá! Hiểm, cao là bấy
Thục, khó  đi hơn chạy lên  trời
Tàm, Ngư mở nước bao đời
Từ khi mờ mịt đất trời mang mang
Đã  bốn vạn tám ngàn năm đấy!
Khói bếp chưa  thông  ải đất Tần
Phía Tây,  Thái Bạch chắn ngang
Vượt Nga Mi chỉ bằng đường chim bay
Đất núi lở vùi thây tráng sĩ
Sau,  thang trời, cầu đá liền nhau
Trên là một ngọn núi cao
Sáu rồng uốn lượn cùng chầu vầng dương
Dưới, dòng suối cuộn cuồn, thác nhảy
Sóng dội  lên, nước chảy ngược dòng
Hạc vàng mỏi cánh, đừng hòng
Vượn sầu, khỉ tủi, khó lòng chuyền leo
Đèo Thanh Nê ngoòng ngoèo hiểm hóc
Trăm bước đi, ngoặt dốc chín lần
Chạm Sâm, đạp Tỉnh, ngại ngần
Tạm ngồi vỗ bụng thở than, mệt lừ
Anh sang Tây bao giờ trở lại?
Đường chon von, chỉ ngại trèo cao
Cây già, chim quạ thương sầu
Mái bay theo trống, nối nhau trong rừng
Lại nghe tiếng quốc chùng dưới nguyệt
Núi cùng đồi rậm rịt quạnh hiu
Đường  đất Thục, khó đi nhiều
Khó đi hơn cả đường leo lên trời
Mới nghe thấy, rợn người, tái mặt
Núi cách trời gang tấc mà thôi
Thông khô treo ngược sườn đồi
Suối bay, thác đổ, liên hồi chen nhau
Đá rung chuyển nát nhàu sườn núi
Như ngàn cơn sấm dội hang sâu
Hiểm nguy ôi biết dường bao!
Đường xa, khách có quản nào quanh queo
Núi Kiếm Các cheo leo cao ngất
Ải một người, đối mặt  muôn người
Nơi cửa ải, kẻ trông coi
Nếu không thân, sẽ thành loài sài lang
Buổi sớm đến, tránh  đàn  cọp dữ
Đêm tối sang, trốn lũ rắn dài
Mài răng hút máu ghê thay!
Giết người như chặt cành gai dễ dàng
Đất Cẩm Thành tuy rằng vui thật
Nhưng chẳng bằng sớm được về nhà
Đường Thục khó, khó bao là
Ngóng về Tây, chỉ biết là thở than!

Đường đi Thục muôn vàn nguy hiểm
Núi Thục cao lắm điểm chênh vênh
Khó hơn lên cả trời xanh
Ngư Phù cùng với Tam Tùng tìm ra
Mở nước ở vùng xa hắc ám
Cho tới nay bốn tám ngàn năm
Mới thông đưọc với ải Tần
Núi tây Thái Bạch có đường chim bay
Để có thể xuyên Nga Mi đỉnh
Đất lở đè bao tính mạng người
Đến nay đường xá mới xuôi
Trên cao có cảnh rồng hồi đỉnh non
Phía dưới có dòng sông uốn khúc
Hạc vàng còn không vượt được qua
Leo trèo khỉ vượn lân la
Thanh Nê khuất khúc biết là bao nhiêu
Cứ trăm bước, chín chiều khúc ngoặt
Đứng trên cao nắm bắt sao Sâm
Đưa tay xoa bụng hỏi thăm
Phương tây du ngoạn tới năm nào về?
Đường cheo leo tưởng đi không tới
Chỉ nghe chim í ới trong rừng
Trống bay theo mái song song
Lại còn nghe tiếng chim rừng đỗ quyên
Dưới trăng đêm buồn bên núi vắng
Đường Thục đi còn thắng lên trời
Ai nghe thấy cũng rụng rời
Núi cao liền ngọn, cách trời tấc gang
Cây thông khô trên ghềnh cao ngất
Nước đua bay từ thác ầm ầm
Đập vào vách đá vang âm
Đường đi hiểm trở cũng ngần ấy thôi
Thương cho những đoàn người qua núi
Sao lần mò mà tới nơi đây
Chênh vênh Kiếm Các vút trời
Địa hình hiểm trở, một ngườI trông nom
Dẫu vạn người khôn làm gì hắn
Nhưng người này nếu hắn gian tà
Sói lang đâu khác hắn ta
Cộng thêm cọp dữ rừng già nhởn nhơ
Ban đêm phảì tránh xa rắn lớn
Bọn chúng mài nanh uống màu người
Cẩm Thành dẫu có vui tươi
Chúng đà giết hại nhiều người trước đây
Sao bằng hãy mau quay về sớm
Đường Thục đi khó giống lên trời
Xoay mình trông vọng phương đoài
Ca bài than thở thật dài mới nguôi.

Ôi! Cao mấy lại bao nguy hiểm
Đường Thục khó, khó vượt trời xanh
Tàm, Ngư thuở trước hai chàng
Làm vua mở nước mơ màng xa xăm

Bốn vạn tám nghìn năm từ bấy
Chốn người khói cách ải Tần thông
Đường chim Thái Bạch tây phương
Nga Mi rẽ lối vắt ngang đỉnh trời

Tráng sỹ chết đất vùi núi lở
Thang trời sau đá móc đường sàn
Sáu rồng lượn đỉnh trời trên
Sông quanh sóng dựng dưới bên bẻ dòng

Hạc vàng bay qua còn chẳng được
Vượn khỉ muốn trèo vượt khó qua
Thanh Nê núi nọ quanh co
Bước trăm rẽ chín núi cao quanh vào

Nín thở ngửa trông sao Sâm, Tỉnh
Ngồi lấy tay vỗ ngực than dài
Ngày về hỏi bạn lối tây
Đường cao đá nhọn vịn tay e lòng

Chỉ thấy chim kêu thương cổ thụ
Theo nhau trống mái lượn quanh rừng
Lại nghe quyên hót đêm trăng
Núi non bát ngát vắng không trĩu buồn

Đường Thục khó lên trời so khó
Khiến người người nghe nhan sắc tàn phai
Cách trời đỉnh núi gang tày
Thông khô treo ngược vách dày tựa bên

Ầm ầm nước xiết bay thác chảy
Vách hang đá chuyển sấm vang dền
Đường này hiểm trở thế nên
Thương thay bao kẻ đường lên xa vời

Việc chi mà đến nơi đây nhỉ
Kiếm Các cao ngất vẻ chênh vênh
Một người trông giữ cửa quan
Vạn người phá cửa vẫn bền như không

Giữ thành vốn dĩ không thân thích
Biến ra thành một lũ sói lang
Ban ngày tránh hổ dữ dằn
Ban đêm tránh lũ rắn đàn dài thân

Chúng hút máu mài răng cho sắc
Giết bao người chồng chất cỏ gai
Cẩm Thành chốn ấy tuy vui
Chẳng bằng được sớm hồi gia quê nhà

Đường đất Thục khó khăn vạn nỗi
Khó còn hơn đường tới trời xanh
Trở mình nghiêng hướng tây xem
Ngâm nga mấy nỗi thở than ngắn dài.