Tặng nội 贈內 • Tặng vợ

Tình lúc sống một nhà cùng ở,
Chết ra tro, một hố cùng chung.
Khuyên nhau thiên hạ cũng cùng.
Nữa chi mình vợ, ta chồng cùng nhau?
Kìa như gã Kiềm Lâu cùng sĩ,
Cảnh nhà nghèo vợ nghĩ như không.
Nông phu Ký Khuyết cày đồng,
Vợ chàng quý trọng coi chồng khách sang.
Đào Tiềm chẳng lòng toan sinh lý,
Củi nấu ăn, Địch thị kiếm dần.
Lương Hồng quan chẳng chịu mần,
Mạnh Quang chỉ vải may quần cũng ưa,
Mình dẫu đọc sách xưa không mấy,
Các truyện kia hẳn thấy quen tai.
Nghìn năm còn lại ở đời,
Đến nay cùng nói là người như sao?
Người chưa chết lúc nào còn sống,
Chẳng ai mà quên bỗng được thân,
Cái ăn cái mặc là cần.
Cũng sao no ấm qua lần là xong.
Cơm rau đủ no lòng lúc đói.
Có cần chi thức tối cao lương,
Lụa the, rét đủ mặc thường,
Cần chi áo gấm xông hương vẽ vời?
Nhà mình có để đời câu dạy:
Lấy “sạch trong” cho lại cháu con.
Ta đây cũng một lòng son.
Cùng nàng buổi mới vuông tròn thất gia,
Giữ sao nghèo sạch nếp nhà,
Cùng nhau cho đến tuổi già cùng vui.

Thời tại thế sống vui tổ ấm
Lúc xuống mồ một nấm xương chung
Ngẩm rằng kẻ thác một lòng
Huống chi ta đã vợ chồng với nhau
Kiềm Lâu vốn hàn sinh chí lớn
Vợ hiền tâm chẳng quản sang hèn
Nông phu Ký Khuyết canh điền
Vợ nhà vẫn kính như hiền khách thân
Đào Tiềm chẳng lo toan sinh kế
Lò cũi than Địch Thị vẫn chăm
Lương Hồng chẳng muốn áo quan
Mạnh Quang cam chịu vải quần bố thô
Nàng tuy chẳng màng chi kinh sách
Cũng từng nghe phong cách thánh hiền
Nghìn năm gương sáng lưu truyền
Danh ngời hậu thế vợ hiền thuở xưa
Người chưa chết, lúc còn vui sống
Nào mấy ai quên trọng thân tâm
Ví như cơm áo tối cần
Chỉ là no ấm tấm thân tạm thời
Dùng rau trái đủ no khỏi đói
Hà tất thường đòi hỏi cao lương?
Lụa bông cũng đủ ấm đông
Cần chi nhung lụa đỏ hồng gấm thêu?
Nhà nàng đã có lời di huấn
Mang thanh cao gữi nhắn cháu con
Hàn sinh ta, chí sắt son
Với nàng thệ ước duyên tròn thuỷ chung
Nghèo mà gia thất sạch trong
Cùng nhau trọn mối tình chung bạc đầu.

Sống cùng nhau dưới mái nhà,
Chết cùng mộ huyệt, có xa chút nào.
Người dưng còn biết khuyên nhau,
Huống chi ta với nàng đâu xa gì.
Kiềm Lâu, lúc học, hàn vi,
Vợ hiền tận tuỵ, quên đi nghèo cùng.
Mưu sinh, Ký Khuyết nghề nông,
Vợ luôn kính trọng như cùng khách xa.
Đào Tiềm, sinh kế lơ là,
Một tay bà Địch cửa nhà lo toan.
Lương Hồng chẳng chịu làm quan,
Áo quần vải xấu, Mạnh Quang cam đành.
Nàng tuy sách vở chẳng rành,
Nhưng nàng tai đã nghe danh các bà.
Nghìn năm, tuy đã cách xa,
Nay còn truyền tụng, vẫn là người trên.
Đời người, lúc chửa quy tiên,
Tấm thân, không thể bỏ quên được rồi.
Áo cơm, là việc cần thôi,
Miễn sao no ấm được rồi, cầu chi.
Ăn rau hết đói, cần gì,
Thức ăn, đâu phải cầu kỳ bảo trân.
Vải thô, mặc cũng ấm thân,
Cần đâu gấm vóc vẽ vằn thêu hoa.
Nhà nàng truyền dạy trong nhà,
Cháu, con, thanh bạch ráng mà noi theo.
Ta đây vốn học trò nghèo,
Cùng nàng chồng vợ, cũng theo gương này.
Nghèo mà trong sạch mới hay,
Cùng nhau vui sống từ nay đến già...

Chung một nhà chúng ta cùng sống
Chết thì cùng mộ táng ngoài đồng
Khuyên nhau kẻ lạ còn cùng
Huống chi ta đã vợ chồng kết duyên
Gã Kiểm Lâu vốn nguyên hàn sĩ
Cảnh nghèo nàn chẳng sá vợ ngoan
Cày bừa Ký Khuyết gian nan
Vợ cung kính tựa khách sang đến nhà
Đào Tiềm chẳng việc nhà phục dịch
Mọi chuyện do bà Địch lo toan
Lương Hồng không chịu làm quan
Áo quần vải, vợ Mạnh Quang cam đành
Nàng tuy không rẽ rành đọc sách
Nhưng tai đà nghe các truyện trên
Đến nay trải đã ngàn niên
Gương người xưa vẫn được truyền về sau
Làm người phải mưu cầu cuộc sống
Không thể không lo lắng tấm thân
Áo cơm là những thứ cần
Mong sao no ấm tấm thân đủ rồi
Rau đậu ăn vừa cho khỏi đói
Đâu cần chi mỹ vị cao lưong
Vải thô chống rét thông thường
Đâu cần gấm vóc với đường thêu hoa
Nhà nàng đã nghiêm gia chỉ cách
Nối nếp nhà thanh bạch mà theo
Phận ta là học trò nghèo
Mới vừa kết nghĩa sơn keo với nàng
Mong sao thanh bạch vẹn toàn
Tới già vui sống thanh nhàn bên nhau.

Tình thắm thiết chung nhà lúc sống
Chết thành tro mình vẫn chung mồ
Người dưng còn nhắc nhở cho
Huống chi chuyện của đôi ta vợ chồng
Kìa Kiềm Lâu vốn anh hàn sĩ
Có vợ ngoan đâu nghĩ cảnh nghèo
Nọ người Ký Khuyết cấy cày
Vợ hiền quý trọng sánh tày khách sang
Đào Tiềm chẳng lo toan sinh kế
Bữa cơm canh Địch thị ân cần
Lương Hồng chỉ muốn làm dân
Mạnh Quang vải bố áo quần đơn sơ
Sách xưa vốn nàng chưa từng đọc
Nghe quen tai cũng thuộc cả rồi
Nghìn năm chuyện cũ còn lưu
Gương xưa để lại cho người soi chung
Đời người khi lúc còn đang sống
Tấm thân mình lẩn quẩn sao quên
Áo cơm là việc tối cần
Đủ no đủ ấm chẳng mong thêm nào
Dẫu dưa muối cốt sao khỏi đói
Có cần chi thức quý vật ngon
Vải thô che rét đủ dùng
Gấm hoa chẳng khiến bận tâm dày vò
Nhà mình có lời xưa truyền dạy
Lấy sạch trong để lại đời sau
Phận ta anh học trò nghèo
Cùng nàng duyên nợ kết đôi vợ chồng
Dẫu nghèo trọn kiếp thanh bần
Bên nhau hạnh phúc ước mong đến già

Sống ở chung một phòng
Chết tro cùng một mả
Đấy lời khuyên thiên hạ
Huống em, ta vợ chồng.
Kiềm Lâu xưa hàn sĩ
Vợ chẳng quản nghèo nàn
Ký Khuyết một nông dân
Vợ trọng như khách quí.
Đào Tiềm không quản lý
Địch thị lo củi than.
Lương Hồng chẳng làm quan
Mạnh Quang cam vải bố.
Nàng không rành sách vở
Nhưng nghe những chuyện này
Nghìn năm còn để lại
Lưu truyền đúng người hay.
Con người khi chưa chết
Há quên hết tâm thân
Áo cơm đúng là cần
Miễn sao đủ no ấm.
Rau trái ăn khỏi đói
Há đòi hỏi cao lương
Ngăn lạnh áo vải bông
Không lụa thêu gấm vóc
Nhà nàng luôn phép tắc
Thanh bạch dạy cháu con
Ta trò khó lòng son
Cùng em nay kết tóc
Nghèo thanh sạch làm gốc
Vui sống đến bạc đầu.