Phần 7

Trẻ con nhiều đứa ngược tai,
Đừng binh chúng nó mà sai nghi người;
Sanh ra nhiều thốt nhiều lời,
Con ai mà lại dám chơi cùng mình;
Người chánh thất kẻ tiểu tinh,
Vợ trên hầu dưới đã rành trước sau;
Lỡ ra hoà thuận cùng nhau,
Em nưng chị ngã mầy tao thêm xằng;
Sứa đâu lại nhảy qua đàng,
690. Đá đâu trên cỏ lung lăng một mình;
Gái người bạn với con mình,
Vốn duyên trời buộc để dành cho ta;
Xui người xa mẹ ngại cha,
Chịu mình tang chế những ba năm trời;
Gái mình rồi cũng dâu người,
Mẹ chồng khổ khắc luỵ rơi hai hàng;
Cớ chi mình chẳng nhập giang?
Lại còn bươi móc lắm đàng khúc eo?
Chi hơn yêu đội nưng niu,
700. Bày khôn vẽ dại lấy điều ngọt ngon;
Thương ra trái ấu cũng tròn,
Ghét ra những trái bòn bòn méo ngay;
Còn như phận gái gái hay,
Dầu em dầu chị mấy người ở chung;
Quen nhà mạ, lạ nhà chồng,
Dầu ai cũng vậy chớ lòng đôi co;
Một trăm ông chú không lo,
Mà lo một chút mụ o nhọn cằm;
Khua môi xang lưỡi om sòm,
710. Mình nom việc đó, ai dòm việc đây?
May mà chống có con bầy,
Như ruộng nhiều lúa, như cây nhiều nhành;
Mai sau hương hoả cơm canh,
Phần mồ đống mả có mình ở trong;
Còn khi bệnh cả nạn hung,
Con mình cậy có con chồng anh em;
Lẽ đâu chặt đũa trừ kem?
Một bề thiên ái, mà đem bụng xàng;
Vắng chồng mười tháng đầy trăng,
720. Gái trai trời định ai rằng thiệt hơn?
Cù lao cúc dục là ơn,
Biết đâu phước tội mà hờn mà vui;
Đạo nhà khi tới khi lui,
Trai đâu bất tiếu sụt sùi mẹ cha;
Nào hay gái trở khem ra,
Môn mi dành để phước nhà từ đâu;
Huống chi nối nghiệp cơ cầu,
Máu mô thịt nấy chớ hầu đổi thay?
Ví bằng rút giắt trao tay,
730. Khác dòng khác họ có ngày suy vong;
Việc nhà dễ một ai xong,
Mỗi người mỗi việc có trong có ngoài;
Kẻ trên khi gọi khi sai,
Sân chung mặt đó gặp ai nấy làm;
Dâng công mình chửa dạ cam,
Việc mình chẳng hết côm-lam việc người;
Bằng khi ai có vẽ vời,
Một mình vai vác chớ bươi móc gì;
Phụ công vốn phận nữ nhi,
740. Làm rồi cũng chớ kể chi sâu dày;
Mình đã tốt phước làm thầy,
Phận người tôi tớ đỡ tay chơn mình;
Việc chi dạy bảo cho rành,
Sớm khuya nhắc nhủ tập tành nết na;
Chẳng ki tớ trẻ tớ già,
Cơm no áo ấm muối cà vải gai;
Đứa nào bệnh hoạn một mai,
Sống nuôi thác cất chớ hoài bỏ đi;
Dầu khi nhà nó việc gì,
750. Tiền cho gạo cấp kể chi từng đồng;
Đứa nên định vợ gả chồng,
Đứa hư mình cũng một lòng trước sau;
Không nuôi ta đuổi đi mau,
Để chi đánh chưởi ra màu lôi thôi;
Đạo trời quả báo chi rồi,
E mai con cháu lại tôi tớ người;
Thai sanh ai chẳng nhờ trời,
Nghe chừng kết quả phải rời chồng ra;
Con ta ta giữ cho ta,
760. Cữ kiêng chẳng luận thai già thai non;
Một là dục hoả phạm con,
Tử cung rối loạn chẳng còn gì thai;
Hai là nhiệt độd vãng lai,
Sanh con yểu trát ghẻ sài quanh năm;
Ba là trước khí trúng nhằm,
Sanh con ngu lỗ mê tâm từ rày;
Ăn chi cua, ếch, lươn, cầy?
Gan heo, huyết lợn, tiêu cay, rượu nóng?
Chớ nên phục dược khi không,
770. Lại kiêng thịt chết với cùng chích sao;
Hưng công động thổ khi nào,
Đồ tể hung ác chớ vào tận nơi;
Rau xanh cơm trắng theo đời,
Tai nghe tiếng đọc những người thi thơ;
Cũng đừng tĩnh tạo an cư,
Sớm khuya khó nhọc kể từ mới thai;
Nào là than đốt nghệ mài,
Dần dần sắm sẵn để mai lâm bồn;
Sanh con ra khỏi sản môn,
780. Mẹ ngồi nhưng nghĩ việc con lâu dài;
Lòng thương chẳng lựa gái trai,
Đặng chi mầng nầy chớ hoài phụ tâm;