Mao ốc vị thu phong sở phá ca 茅屋為秋風所破歌 • Bài ca nhà tranh bị gió thu phá

Tháng tám, thu cao, gió thét già
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta
Tranh bay sang sông rải khắp bờ
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa
Mảnh thấp bay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!
Giây lát, gió lặng, mây tối mực
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian
Khắp thiên hạ, kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

Tháng tám, trời cao, gió thu gào,
Thổi tung mái nhà, cuốn tranh pheo.
Tranh bay qua sông, rơi lao xao;
Cao thì trên rừng treo vắt vẻo,
Thấp thì phơ phất chìm trong ao.
Lũ trẻ xóm nam khinh ta già không sức,
Nỡ lòng ngang nhiên làm trộm giặc;
Ôm bừa cỏ tranh vào trong trúc.
Rát cổ, bỏng họng kêu không được;
Trở về, chống gậy mà tấm tắc.
Phút chốc, gió yên mây như mực;
Chiều đến, trời thu đen bát ngát.
Chăn vải lâu năm lạnh như sắt,
Con thơ khó ngủ, đạp rách nát.
Đầu giường, mái dột, khắp nơi ướt;
Mưa nhiều như gai, vết chưa nhạt.
Từ khi loạn lạc, ít ngủ ngon;
Đêm dài ướt đẫm, làm sao bớt!
Mong sao nhà lớn có ngàn gian,
Giúp cho hàn sĩ trên đời đều hân hoan,
Gió mưa chẳng đọng, vững như non!
Hỡi ôi, bao giờ thấy được nhà cao này trước mắt;
Nhà mình có vỡ, chết rét, cũng thỏa lòng!

Tháng tám thu cao, gió thổi lồng,
Tranh mái nhà ta bốc sạch không.
Bay qua rạch nước rắc bên đồng:
Mảng cao, ngọn miểu giắt lung tung,
Mảng thấy lều bều nổi dưới sông.
Xóm nam, đàn trẻ khinh ta già lật đật,
Nỡ ra ăn cướp ngay trước mắt!
Lũ trẻ ngỗn nghện cắp tranh vào.
Khản tiếng, rát hầu, đành chịu mất!
Trở về, tựa gậy, thờ dài vặt.
Chốc lát gió yên, mây xám ngắt,
Man mác trời thu vừa tốt bặt.
Chăn vải lâu năm lạnh hơn sắt!
Con thơ nằm hỗn đạp rách tung.
Nhà dột!... đầu giường ướt như giặt!
Giọt mưa sình sịch còn chưa dứt,
Từ hồi chạy loạn ngủ ít đi,
Ướt áy suốt đêm khôn nhắm mắt!
Ước gì có được nhà rộng nghìn muôn gian,
Che chung gầm trời, dân rét đều hân hoan!
Gió mưa không núng, vững như Thái San.
Trời ơi! Bao giờ trước mắt ngất nghểu toà nhà đó,
Riêng lều ta đổ, chịu chết cóng cũng bõ.

Tháng tám mùa thu gió thét gào
Cuốn phăng ba lớp tranh bay nhào
Tranh tốc lung tung khắp rãnh hào
Cây rừng vương mắc cái bay cao
La đà có cái lặn bờ ao...
Lũ trẻ thôn nam khinh ta già yếu thật!
Trước mắt dám xo ra cướp giật
Ngang nhiên ôm tranh vào xóm tre
Khô hầu rát cổ, thôi đành mất!
Chống gậy quay về tiếc ngơ ngất...
Chốc lát gió yên mây xám vắt
Trời thu lồng lộng chiều hiu hắt
Lâu năm chăn chiếu lạnh như sắt
Con cưng nằm đạp tung tan nát
Mải dột, khắp giường chẳng chỗ khô
Rả rích mưa hoài không ngớt hạt...
Trong cơn loạn lạc ngủ chưa yên
Sao chịu cho qua đêm ướt át?
Ước có ngôi nhà rộng vạn gian
Che khắp trong đời hàn sĩ thảy hân hoan!
Gió mưa chẳng chuyển vững non ngàn
Hỡi ôi! Bao giờ sừng sững hiện ra ngôi nhà ấy
Dù riêng ta đổ nhà chết rét cũng cam vậy!

Tháng tám, trời cao, thu nổi gió
Cuốn tung ba lớp cỏ mái nhà
Qua sông rớt xuống đất xa
Cao thì vắt vẻo rừng già ngọn cây
Thấp tơi tả chìm đầy ao nước.
Trẻ xóm nam bọn nhóc khinh già
Nhẫn tâm cướp trước mặt ta
Ngang nhiên ôm cỏ tranh về xóm tre.
Rát cổ họng kêu nghe không được.
Chống gậy về bực tức than thân.
Gió yên phút chốc mây vần
Ùn ùn phủ kín trời gần tối tăm.
Chăn vải cũ lâu năm lạnh sắt
Ngũ không yên con đạp rách bương
Mưa rơi dột ướt đầu giường
Mưa gai nhỏ giọt đêm trường chẳng ngưng
Từ loạn lạc, ngã lưng ít ngũ
Đêm mưa dầm ướt đẫm chưa tan
Mong sao nhà lớn ngàn gian
Giúp cho hàn sĩ hân hoan ở đời
Vững như núi, gió mưa rơi không động
Bao giờ trông nhà to rộng, hỡi ôi!
Nhà ta bay, chết rét, cũng đành thôi.

Giữa tháng tám gió thu gào dữ dội,
Tốc mái tranh từng mãng bay rào rào.
Tranh vượt sông rơi rãi rác bên hào,
Mãng cao mắc ngọn cây nằm chất ngất.
Mãng thấp rơi dưới ao chuôm chìm ngập,
Trẻ thôn nam, khinh lập cập thân già.
Nhẫn tâm làm đạo tặc trước mặt ta,
Trong lùm tre ôm tranh vào chạy trốn.
La chẳng được lại khô môi rát họng,
Chống gậy về chỉ còn biết thở than.
Gió lặng; mây đen tựa thưở hồng hoang,
Mới chạng vạng, tối sầm không thấy mặt.
Tấm chăn mỏng lâu năm lạnh dường sắt,
Đêm chập chờn, trẻ đạp rách như tương.
Mái nhà bay mưa ướt tận đầu giường,
Những sợi mưa đêm trường rơi phần phật.
Từ loạn ly ta chưa hề yên giấc,
Suốt đêm dài lạnh ướt làm sao hơn.
Chỉ ước mong nhà lớn đến ngàn gian,
Che gầm trời, bao kẻ rét hân hoan.  
Vững như non, dù gió mưa chẳng ngại,
Hỡi ôi, bao giờ nhà cao thành thực tại,
Dù mái nhà bay, chết lạnh, cũng cam lòng.

Tháng tám, thu cao, trời trở gió,
Cuốn tung đi mái cỏ nhà ta.
Thổi bay rải khắp giang hà,
Cao vắt vẻo ngọn, thấp xà xuống ao.
Trẻ khinh ta tuổi cao,sức yếu,
Cướp tranh ta, đem dấu bờ tre.
Mặc ta khản tiếng răn đe,
Cái bọn đạo tặc có nghe đâu nào.
Ta chống gậy lui vào than thở,
Chốc lát sau lặng gió xa mù.
Mây như mực xạ âm u,
Tối đen ảm đạm trời thu đêm về.
Tấm chăn cũ lạnh tê như sắt,
Đứa con thơ đạp rách mất rồi.
Đầu giường mái dột khắp nơi,
Mưa như gai chích từng thôi từng hồi.
Buổi loạn ly khiến người khó ngủ,
Suốt đêm dài, mưa đủ năm canh.
Ước sao có phép biến thành,
Vạn gian nhà lớn để dành chờ mong.
Cho hàn sĩ khắp trong thiên hạ,
Đến an cư cho thỏa tấc lòng.
Hết kinh mưa gió cuồng phong,
Vững vàng như núi như non, lo gì.
Thấy nhà ấy, uy nghi trước mắt,
Thì mái tranh gió giật cũng cam.
Dẫu ta chết lạnh cơ hàn,
Thỏa lòng như thế thôi đành! Hỡi ơi!

Tháng tám đương thu gió khiếp thay !
Nhà ta tranh mái cuốn tung bay,
Bay sang bến nước la liệt bày,
Tấm bay cao treo khắp cành cây,
Tấm bay thấp chìm dưới ao này.
Lũ trẻ thôn nam khinh ta già mất sức,
Nhẫn tâm trước mắt trò cướp giựt.
Cắp tranh tự thị lủi vào tre,
Rát cổ khô môi gào chẳng dứt.
Đành chống gậy về than thở dốc,
Chốc lát gió yên mây trút mực,
Trời thu mờ mịt tối dần dần,
Chăn vải lâu năm lạnh tựa sắt.
Con thơ khó ngủ dạp tan nát,
Nhà dột giường nằm chẳng chỗ khô.
Cả đêm rỉ rả mưa không ngớt,
Từ lúc loạn ly giấc dật dờ.
Đêm dài ướt át sao chợp mắt,
Ước có nhà to nghìn vạn gian,
Chắn che hàn sĩ trên đời được vui an,
Gió mưa chẳng chuyển vững non ngàn,
Than ôi! bao giờ trước mắt hiện nhà cao sừng sững,
Riêng ta nhà hỏng, chết hàn cam chịu đựng.

Trời thu, tháng tám, gió gào,
Mái tranh ba lớp, ào ào cuốn nhanh.
Qua sông, rải rác tan tành,
Mảng cao treo tít trên cành cây cao.
Thấp thì chìm xuống đáy ao,
Khinh già không sức, trẻ nào sợ chi.
Trước ta, như cướp khác gì.
Ngang nhiên ôm cỏ tranh đi vào rừng,
Kêu khô cả cổ, phải ngừng.
Trở về tựa gậy ngó chừng, thở than,
Mây đen chốc lát tràn lan,
Tiết thu, trời đất mênh mang mịt mờ.
Mền như sắt lạnh bao giờ,
Con cưng đạp rách, thân trơ ra rồi.
Đầu giường giột ướt khắp nơi,
Hạt mưa dầy đặc, dứt thời còn lâu.
Loạn ly, ngủ có được đâu,
Đêm dài ướt hết, nằm cầu sáng mau.
Nhà, gian ngàn vạn, ước sao,
Che cho hàn sĩ, lúc nào cũng vui,
Gió chẳng sợ, tựa núi đồi.
Than ôi!
Ước kia nếu thấy được rồi,
Nhà tan, chịu rét, chết thời cũng cam!...

Gió lốc nổi, giữa thu, tháng tám,
Tung mái nhà mấy tấm tranh pheo.
Ven sông khắp chốn bay vèo,
Cái cao mắc ngọn còn đeo trên cành.
Tấm bay thấp, bập bềnh mặt nước,
Trẻ xóm nam cậy sức khinh già.
Ngang nhiên cướp của nhà ta,
Ôm tranh chạy miết khuất xa bờ rào.
Rát cả họng vì gào với thét,
Chống gậy về, thở riết, tay run.
Lát sau gió lặng mây đùn,
Cảnh thu mờ mịt, hoàng hôn kéo về.
Chăn vải mỏng rách mê, lạnh ngắt,
Con ngủ say, đạp nát như tương.
Nhà giột nước ướt khắp giường,
Mưa rơi rả rích biết chừng nào thôi.
Từ khi loạn, bao hồi mất ngủ,
Lại đêm nay nước đổ tràn lan.
Ước chi có mái vạn gian,
Đủ che thiên hạ, cả ngàn người vui.
Mặc mưa dập, gió vùi vi vút,
Nhưng người nghèo không chút lo xa.
Khi nào nhà đó hiện ra,
Nhà tan thân cóng riêng ta cũng đành!