Chủ đề: CLB Thơ Hán Việt Pháp Anh - Trang 86

Tôi xin lỗi,đính chính câu dịch nhầm  trong bài  VỊNH CÂY THÔNG
Của  NGUYỄN CÔNG TRỨ:
  Câu  :  Khi vui thì khóc,buồn tênh lại cười
Trước dịch  nhầm:
           Quand je suis joyeux,je pleurerais,
Mais quand je suis triste,     je pleurerais

Nay xin lỗi sửa lại:
Mais quand je suis triste,je sourierais
                                                        TRỊNH PHÚC NGUYÊN

Kính gửi Cụ Trịnh Phúc Nguyên :
Về bài thơ "Vịnh Cây Thông" của Nguyễn Công Trứ, tôi ngờ 2 câu cuối (Giữa trời vách đá cheo leo / Ai mà chịu rét thì trèo vơi thông) là ai đó sau này thêm vào chứ không phải khẩu khí của Nguyễn Công Trứ.
     Cũng xin gửi bài "Cây Thông. tôi viết từ lâu rồi :

              CÂY THÔNG
                   Kiếp sau xin chớ làm người,
               Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
                        NGUYỄN CÔNG TRỨ
Sừng sững giữa trời mặc tuyết sương.
Thế gian hữu xạ tự nhiên hương.
Cheo leo vách đá, reo cùng gió.
Chẳng vướng công danh, chẳng đoạn trường !

                   松
           挺 立 霄 中 不 顧 霜
           世 間 有 麝 自 然 香
           崎 嶇 谷 壁 同 風 叫
           不 絆 功 名 不 斷 腸

                  TÙNG
     Đĩnh lập tiêu trung bất cố sương.
     Thế gian hữu xạ tự nhiên hương.
     Khi khu cốc bích đồng phong khiếu.
     Bất bán công danh, bất đoạn trường !


                LE PIN (*)
           Voyez : Celui qui
     Se fige au sein du fỉmament.
     N'importe climat inclément.
     À bon vin, point d'enseigne !
     Bruisse au vent sur falaise.
     Ne s'intéresse aux honneurs,
     Prennent fin toutes douleurs !
     --------------------
     (*) NGUYEN CONG TRU, "Au prochain KARMA, ne comporte-
         toi pas en homme. Incarne-toi en un pin pour bruir
         au vent en plein jour !

           
                       СОСНА
     Торчит в центре неба не смотря на непогоду.
     В мире хороший товар всегда сам себя хвалит.
     На отвесном скале постоянно с ветром шумит,
     Не страдается, не зацепившись за славу

              NGUYỄN CHÂN 14.04.2007

VỊNH CÂY THÔNG
NUYỄN CÔNG TRỨ (1778-1858)
Ngồi buồn muốn trách ông xanh
Khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười.
Kiếp sau xin chớ làm người
Làm cây thông đứng giữa trời mà reo.
Giữa trời vách đá cheo leo
Ai mà chịu rét thì trèo với thông.

VERSE ON THE PINE
(Translation by TMCS)
Being sad in my idle time
Looking onto the blue sky
I’d like to reproach the Heaven…
Because of Him
When I’m glad, I want to cry
When I’m sad, I want to smile.
Therefore next life
I don’t want to reincarnate in a man
But in a pine
Howling day and night
In the high sky
Upon a rocky steep being so tottery
Who will be able to suffer the cold
Please, climb up there to me …

VERSE SUR LE PIN
Je m’assieds tristement quand j’ai du temps oiseux.
Regardant le ciel bleu
Je voudrais reprocher au Dieu.
Grâce à Lui
Je veux pleurer quand je suis heureux
Et je veux sourire quand il m’est arrivé un  malheur
C’est pourquoi pour la vie prochaine
Je ne veux se réincarner dans la vie humaine
Mais dans celle d’un pin.
Sur une pente rocheuse bien escarpée
En plein air vers le ciel,
Je pousserai mes cris de joie.
Qui sera en mesure de supporter le froid
S’il vous plaît, grimpez là-haut, chez moi…

TMCS dịch

LE CHANT DU PIN
NGUYEN CONG TRU
Oisif, je voudrais au Ciel reprocher,
Quand je suis joyeux, je pleuerais,
Mais quand je suis triste, je souerais.
Au Karma prochain,
Je ne veux plus m’incarner en être humain,
Mais en un grand pin,
Qui se dresse et frémit dans l’air.
Dans l’air, sur les rochers escarpés,
Quiconque ne craint pas le froid,
Qu’il ose grimper sur  Moi!

Traduction de TRỊNH PHÚC NGUYÊN

REPROCHES AU CIEL
NGUYEN CONG TRU
Assis et peiné, on fait des reproches au Ciel.
Comment se fait-il qu'en pleine joie,
On est enclin à pleurer?
Et qu'on éclate de rire
Dans les chagrins isolés?
Au prochain Karma, ne te fais donc plus humain,
Mais tâche de devenir un pin
Qui reste debout chantant dans l'univers.
Sous le firmament, sur les côtes escarpées,
Quiconque ne craint pas le froid est invité
A grimper de pair
Avec le pin.

PHAN HOÀNG MẠNH

CHANT PAR POÈME : LE PIN
NGUYEN CONG TRU
Rien à faire on se met à reprocher Dieu
On pleurerait quand on se sentait joyeux
Et rirait lorsqu’on était si ennuyeux
À la vie prochaine ne s’incarne pas en gens
Mieux s’incarne en pin pour bruire en plein jour au vent.
-----------------------------
(*) Tôi không dịch 2 câu cuối vì cho rằng người khác ghép vào, Chứ không phải khẩu khí của Cụ NGUYỄN CÔNG TRỨ.

NGUYỄN CHÂN 23,11,2014

Xin dưa thêm bài dịch Vịnh Cây thông-NCT- của dịh giả khác trong CLB chúng tôi :

ODE AU PIN (Vinh cay thong)
Attristé, je voudrais me plaindre en Dieu:
On pleure au bonheur et rira au malheur.
Pour la vie prochaine, que je ne sois plus mortel,
Mais naitre pin afin de bruire au mi-ciel.
En plein air, sur une falaise escarpée,
Qui n'est pas frileux, tâche de grimper!

NGÔ QUANG VINH

LÁ DIÊU BÔNG.
Thơ : HOÀNG CẦM.

Váy Dình bảng buông chùng cửa võng,
Chị thẩn thơ đi tìm
Đồng chiều
Cuống rạ.
Chị bảo :” Đứa nào tìm được lá Diêu bông
Từ nay ta gọi là chồng.”
Hai ngày sau, em tìm thấy lá .
Chị chau mày:
Đâu phải lá Diêu bông.
Mùa đông sau em tìm thấy lá ,
Chị lắc đầu
Trông nắng vãn bên sông.
Ngày cưới chị
Em tìm tháy lá ,
Chị cười se chỉ ấm trôn kim.
Chị ba con,
Em tìm thấy lá ,
Xòe tay phủ mặt, chị không nhìn.
Từ thuở ấy,
Em cầm chiếc lá
Đi đầu non cuối bể
Gió quê vi vút gọi :
Diêu bông hời!Ới  Diêu bông !

LA FEUILLE DE DIÊU BÔNG

Portant la longue jupe traditionnelle de Dinh Bang,
Le soir,au soleil couchant,
Elle flânait à travers les champs,
Pour chercher la feuille de dieu bong.
Elle dit:”qui va chercher et trouver la feuille de dieu bong,
“Mon mari!”  J’appellerai son nom!
Deux jours après, j’ai trouvé la feuille,
Elle fronca ses sourcils,”ce n’est pas dieu bong!’
L’hiver suivant,j’ai trouvé la feuille,
Elle secoua la tête,
En scrutant le soleil couchant,au delà du fleuve.
Le jour de sa noce,j’ai trouvé la feuille,
Elle me sourit en sourdine.
Elle avait,  après, trois enfants;j’ai trouvé la feuille,
Camouflant son visage derrière sa main, elle ne m’a regardé.
Depuis lors,la feuille en main,
J’ai parcouru aux quatre coins du monde,
Le vent  du sol natal m’interpelle:
“Oh!  Dieu Bông, Diêu Bông!

                               Poème LÁ DIÊU BÔNG
                                   De HOÀNG CẦM

                              Traduction de TRỊNH PHÚC NGUYÊN

ĐI THI THỰ VỊNH
NGUYỄN CÔNG TRỨ
Đi không, há lẽ trở về không?
Cái nợ cầm thư phải trả xong!
Rắp mượn điền viên vui tuế nguyệt
Trót đem thân thế hẹn tang bồng
Đã mang tiếng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông
Trong cuộc trần ai, ai dễ biết?
Rồi ra mới rõ mặt anh hùng

CONFESSION AVANT LE CONCOURS
NGUYEN CONG TRU
Je vais passer le concours,
Est-il raisonnable que je rentrerai bredouille!
La dette d’Art et Lettres, je devrais m’en acquitter!
Je suis prêt à vivre joyeux ma vie dans la campagne,
J’ai eu le tort de me lier à une vie d’aventure.
En tant qu’un honnête homme dans ce monde,
Devrais-je gagner une certaine réputation envers “Monts et “Eaux”!
Dans la vie,est-il  facile de decouvrir l’honnête homme?
Dans l’avenir, on saura clairement qui est-ce, le héro?

Traduit par TRỊNH PHÚC NGUYÊN

VERSE ABOUT MYSELF IN TAKING EXAM
NGUYEN CONG TRU
I come here to sit an exam
With my empty hands
How can I go back also with my bare hands
Certainly I must fulfil a scholar’s duty.
Long since I’ve wanted to enjoy my life in gardening
But I committed already for life to travelling.
My existence in this world is well known by everybody.
So I must show my fame to the country..
Who is who on earth, it is not easy to recognise.
Who is a veritable hero, only time could certify

Translation by TMCS

CHANT AU CONCOURS PAR SOI-MÊME
NGUYEN CONG TRU
Aux mains vides passer au concours on allait
Serait-il possible avec telles mains on rentrerait?
Il lui faut payer les dettes d’artiste-lettré!
De jouir de la vie rustique on espérait
Mais a tort de vouloir parcourir partout à son gré
Et concourir dans le monde un quelconque renom
Dans la Société qui a compris cet intention?
Au proche avenir ce héros sera découvert!

СТИХИ О КОНКУРНОМ ЭКЗАМЕНЕ
НГУЕН КОНГ ЧУ
Пошёл на экзамен с пустыми руками
Когда вернусь с такимми же неужели?
Нужно отдать долг культурного человека
Замышлял отстаться в сельской месности всегда
Ненароком повсюду объезжал за славу
Чтобы достичь звания, записавcя в Свету
В Мире не легко всем иметь все сведения
В будущем будут знать уж этого героя


     應試自詠                    ỨNG THÍ TỰ VỊNH       
       阮公著                    NGUYỄN CÔNG TRỨ                                      
難道考場迴白手   Nan đạo khảo trường hồi bạch thủ
琴書夙債要還情   Cầm thư túc trái yếu hoàn tình
田園歲月祈歡樂   Điền viên tuế nguyệt kì hoan lạc
犯帶桑篷寄此生   Phạm đái tang bồng kí thử sinh
天地居中曾等立   Thiên địa cư trung tằng đẳng lập
江山答應幾功名   Giang sơn đáp ứng kỉ công danh
塵埃局裏誰能識   Trần ai cục lí thùy năng thức
然後全知出俊英   Nhiên hậu toàn tri xuất tuấn anh
                                
NGUYỄN CHÂN 30.11.2014

VIEILLIR EN BEAUTÉ
Vieillir en beauté, c'est vieillir avec son coeur;
Sans remord, sans regret, sans regarder l'heure;
Aller de l'avant, arrêter d'avoir peur;
Car, à chaque âge, se rattache un bonheur.
Vieillir en beauté, c'est vieillir avec son corps;
Le garder sain en dedans, beau en dehors.
Ne jamais abdiquer devant un effort.
L'âge n'a rien à voir avec la mort.
Vieillir en beauté, c'est donner un coup de pouce
À ceux qui se sentent perdus dans la brousse,
Qui ne croient plus que la vie peut être douce
Et qu'il y a toujours quelqu'un à la rescousse.
Vieillir en beauté, c'est vieillir positivement.
Ne pas pleurer sur ses souvenirs d'antan.
Être fier d'avoir les cheveux blancs,
Car, pour être heureux, on a encore le temps.
Vieillir en beauté, c'est vieillir avec amour,
Savoir donner sans rien attendre en retour;
Car, où que l'on soit, à l'aube du jour,
Il y a quelqu'un à qui dire bonjour.
Vieillir en beauté, c'est vieillir avec espoir;
Être content de soi en se couchant le soir.
Et lorsque viendra le point de non-recevoir,
Se dire qu'au fond, ce n'est qu'un au revoir.

Ghyslaine Dellisle

              CHO  ĐẸP  TUỔI  GIÀ

Đẹp tuổi già là già với tim mình
Không ân hận,nhìn giờ mà luyến tiếc
Chẳng sợ hãi mà tiến lên phía trước
Vì mỗi tuổi đều có những vui riêng

Đẹp tuổi già là già với thân mình
Giữ thân thể trong tươi ngoài đẹp
Chẳng thoái lui khi cần gắng bước
Tuổi lên cao không có nghĩa lìa đời

Đẹp tuổi già là đẩy nhẹ ngón tay
Cho những ai lưu lạc trong rừng thẳm
Chẳng còn tin gi đời tươi thắm
Và luôn có người cần giúp lúc nguy nan

Đẹp tuổi già là vẫn an khang
Không khóc than kỷ niệm buồn xưa
Tự hào với mái đầu điểm trắng
Vì vẫn còn thì gian cho cuộc sống tràn dâng

Đep tuổi già là già với tình thương
Biết cho mà không hề  đáp nhận
Dù nơi đâu, vào buổi sớm mai
Vẫn có ai để ta chào thân ái

Đẹp tuổi già là già cùng hy vọng
Bằng lòng mình mỗi tối lên giường
Và đên khi không còn gì để nhận
Tự nhủ:Chẳng qua là HẸN GẶP LẠI  thôi!

                         Thơ dịch:  VIEILLIR EN BEAUTE
                                             CHRYSLAINE DELLISLE
(1932- )
                        Người dịch thơ TRỊNH PHÚC NGUYÊN
                                                      (1924-           )

CHÚC  TẾT

                                       Trần  Tế  Xương

Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau
ÉChúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu
Phen này ông quyết đi buôn cối
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.

Lẳng lặng mà nghe nó chúc giàu
Trăm nghìn vạn mớ để vào đâu
Phen này ắt hẳn gà ăn bạc
Đồng rụng đồng rơi lọ phải cầu

Lẳng lăng mà nghe nó chúc sang
Đứa thì mua tước đứa mua quan
Phen này ông quyết đi buôn lọng
Vừa bán vừa la cũng đắt hàng

Lẳng lặng mà nghe nó chúc con
Sinh năm đẻ bẩy được vuông tròn
Phố phường chật hẹp người đông đúc
Bồng bế nhau lên nó ở non

Bắt chước ai ta chúc mấy lời
Chúc cho khắp hết ở trong đời
Vua quan sĩ thứ người muôn nước
Sao được cho ra cái giống người
                 SOUHAITS DU TẾT(nouvel-an vietnamien)

Silence!Ecoutez-les téléchanger des souhaits!

D’abord, souhait de LONGEVITE,

Vivre cent ans,barbe et cheveux de neige,

Bon,je vais trafiquer de mortiers à chaux,

En raffoleront pas mal de vieillots,

Pour piler leur bétel!


Silence!  Ecoutez-les téléchanger

Souhait de  RICHESSE,

Des centaines,des milliers de ligatures,

Ou les mettre?

La volaille,bien sur,se nourrira d’argent,

Il pleut des pieces  d’or,pas besoin de prière!


Silence!Ecoutez-les téléchanger

Souhait d’HONNEURS,

D’aucuns,briguer un titre honorifique,

D’autres,un titre de mandarin,

Bon,je vais trafiquer de parasols,

Je pourrai les vendre en engueulant,

Les clients s’amèneront en foule!


Silence!Ecoutez leur souhait:

AVOIR BEAUCOUP D’ENFANTS,

Chaque mère donnera naissance

A  cinq,sept  enfants,

Venus an monde,sains et saufs,

Rues et quartiers grouilleront de monde,

Il leur faudra quitter la ville pour les monts!


Comme tout le monde,qu’il me soit permis

D’émettre mon voeu:

Que tous les hommes d’ici-bas,

Roi et mandarins,lettrés et ignares,

Peuples de tous les horizons,

Qu’ils se comporteront

En VERITABLE ETRE HOMME!

       Poème  CHÚC TẾT  de TRẦN TẾ XƯƠNG
                         
                         Grand poète satyrique du VIETNAM

                Adaptation    de  TRỊNH PHÚC NGUYÊN

寧平道中
高 伯 适
江 似 美 人 青 練 帶
山 如 醉 客 碧 螺 杯
相 看 風 月 俱 無 盡
只 恐 詩 翁 不 肯 迴

NINH BÌNH ĐẠO TRUNG
CAO BÁ QUÁT
Giang tự mỹ nhân thanh luyện đới
Sơn như tuý khách bích loa bôi.
Tương khan phong nguyệt câu vô tận
Chỉ khủng thi ông bất khẳng hồi.

Dịch nghĩa:
TRÊN ĐƯỜNG NINH BÌNH
Sông như giải lụa xanh của cô gái đẹp
Núi như chén hình ốc của khách say.
Ngắm nhìn trăng và gió đều là vô tận (1)
Chỉ e nhà thơ không chịu trở về
----------------------------------------------------------------------
Luyện: lụa nõn (d t); luyện tập (đt); thành thạo (tt) như "lão luyện, điêu luyện".
(1) Bài hát nói "Vịnh Tiền Xích Bích", Nguyễn Công Trứ viết: "Gió trăng chứa một thuyền đầy
Của kho vô tận biết ngày nào vơi".

TRÊN ĐƯỜNG NINH BÌNH
CAO BÁ QUÁT
Sông như dải lụa gái tơ
Đồi như chén úp khách thơ say mèm
Trăng thanh, gió mát triền miên
Chỉ e thi sĩ vui quên đường về.

Sông xanh như dải lụa
Lưng cô gái đương thì
Non tựa chén lưu li
Khách say vừa uống cạn
Dưới gió mát, trăng thanh
E người về quên hạn

SUR LA ROUTE DE NINH BINH
CAO BA QUAT
Le fleuve bleu-telle la ceinture de la fillette
Les monts-les tasses du poète enivré
Sous la clarté de la lune et de la brise aisées
On craint que de rentrer il a tout oublié.

НА ДОРОГЕ НИНЬ БИНЯ
КАО БА КУАТ
Напоминает пояс девушки река синяя
А холмы-чаши опьяняющего поэта
Под лунным светом и прохладным ветерком
Боются, что он забыл даже вернуться

NGUYỄN CHÂN 20.11.2014

偶成
高 伯 适
昨 夜 梅 花 開
山 窗 月 皎 潔。
破 曉 寂 無 聲
知 是 庭 前 雪

NGẪU THÀNH
CAO BÁ QUÁT
Tạc dạ mai hoa khai
Sơn song nguyệt hiệu khiết.
Phá hiểu tịch vô thanh
Tri thị đình tiền tuyết.

Dịch nghĩa:
Đêm qua hoa mai nở
Qua cửa sổ trông ra núi, trăng sáng trong.
Sớm tinh mơ lặng vắng không tiếng động
Biết là tuyết xuống sân trước
Bài này lấy ý trong bài "Tiền Xích Bích phú" của Tô Thức (Tống)
Hiệu (âm chuẩn là: hiểu, thường đọc là: hiệu): sáng trắng.
Khiết: trong sạch, như: thanh khiết, tinh khiết

TỰ NHIÊN THÀNH
CAO BÁ QUÁT
Đêm qua vừa nở hoa mai
Trông ra cửa sổ bên ngoài sáng trăng
Tinh mơ vắng lặng, biết rằng
Trước sân là cả một vùng tuyết phơi

Đêm qua hoa mai nở
Trăng sáng trong trên núi
Vắng lăng sớm tinh mơ
Tuyết rơi đầy sân trước

 IMPROMTU
 CAO BÁ QUÁT
 S’ouvrent les fleurs d’abricotiers la nuit passée
 La clarté lunaire s’étale sur les monts
 Tout se tait dans cette désolée matinée
 On sait que la neige est devant le perron.

ВНЕЗАПНОЕ СОЧИНЕНИЕ
КАО БА КУАТ
Расцетали абрикосы ночью вчера
Светила луна на горах вдаль вне окна
Утром везде тихо без никаких шумов
Знают, что на дворе уж падали снега

       NGUYỄN CHÂN 20.11..2014