Nguyễn Ước

Ta là con mắt người yêu,
         và rượu linh hồn
         và của nuôi tâm hồn.
Ta là đoá hoa hồng,
         sáng tinh sương ta mở lòng ra,
         nàng trinh nữ bình minh
         nhẹ hái và hôn ta,
        và đặt ta lên bộ ngực thanh tân ấy.
Ta là ngôi nhà hạnh phúc
         chứa đựng Của cải chân chính,
        là cội nguồn của hân hoan và
        khởi nguyên của bình an tĩnh lặng.
Ta là nụ cười dịu dàng
        trên đôi môi thiếu nữ.
Chàng trai ấy khi trông thấy ta
        sẽ quên đi mọi bơ phờ lao nhọc,
        và trọn cuộc đời trở nên khán đài
        của những giấc mơ dịu ngọt.
Thi sĩ vì ta thăng hoa,
Hoạ sĩ nhờ ta mặc khải,
Nhạc sĩ qua ta có niềm cảm hứng.
Ta là đền thờ thiêng liêng
          trong trái tim của đứa con
          được người mẹ nhân từ âu yếm.
Ta xuất hiện
          vì tiếng thương khóc của trái tim;
           ta xa lánh mọi điều đòi hỏi;
          toàn mãn của ta sóng đôi với
          khao khát của tâm hồn,
          và ta lãng tránh yêu sách trống rỗng
          của ngôn ngữ loài người.
Ta xuất hiện cho Adam qua Eva
          và lưu đày là số phận của chàng.
Song ta bộc lộ mình ra cho Solomon,
          và từ sự có mặt của ta
          quân vương ấy rút ra minh triết.
Ta mỉm cười với nàng Helena
          và tiêu diệt thành Troy;
Ta tấn phong Cleopatra
           và hoà bình ngự trị Thung lũng sông Nile.
Ta hiện hữu như Định mệnh;
Hôm nay ta dựng lên
          ngày mai ta triệt hạ.
Ta y hệt thần linh
          tạo thành và huỷ hoại;
          ta dịu dàng
          hơn tiếng thở của loài hoa tím;
          ta dữ dằn
          hơn bão tố đang cuồng nộ.
Chỉ quà tặng thôi không cám dỗ nổi ta,
          chia ly chẳng làm ngã lòng ta;
          nghèo khó không xua nổi ta;
          ghen tương chẳng chứng minh được
          sự nhận biết ta;
          rồ dại không làm chứng cớ
          cho hiện hữu của ta.
Hỡi những kẻ tìm kiếm,
          ta là Chân lý,
Chân lý đang khẩn cầu;
          và Chân lý của các người,
          trong tìm kiếm, tiếp nhận và bảo vệ ta,
          sẽ quyết định ta ra thế nào trên đường đi chốn ở.

Trăng rằm lên cao, sáng vằng vặc bên trên thành phố; hết thảy lũ chó trong thành phố bắt đầu sủa trăng.

Chỉ có một con không sủa, nó nói với giọng nghiêm trang: “Các ngươi chớ đánh thức giấc ngủ yên tĩnh của đêm cũng đừng mang trăng xuống đất bằng tiếng sủa của mình.”

Lúc đó, hết thảy lũ chó thôi sủa, trong im lặng sợ hãi. Nhưng con chó vừa nói tiếp tục quát tháo suốt đêm, bảo các con chó khác phải yên lặng.

Thuở nọ, tôi gặp một người khác trên đường đi. Hắn cũng hơi điên và vì thế nói với tôi rằng:

“Tôi là kẻ lang thang. Dường như tôi thường đi trên mặt đất, giữa những gã lùn tịt. Và vì cái đầu của tôi, từ mặt đất tính lên, cao hơn họ tới mấy chục lần nên nó tạo ra cho tôi những ý nghĩ cao hơn và thoáng hơn.

“Nhưng thật ra tôi không đi giữa loài người mà là ở bên trên họ. Tất cả những gì của tôi mà họ có thể thấy là dấu chân của tôi trong cánh đồng trống của họ.

“Thông thường, tôi nghe họ thảo luận và bất đồng về hình dáng cùng kích cỡ dấu chân của tôi. Có một số người nói
‘Đây là dấu vết của loài voi ma-mút từng đi lang thang trên  mặt đất vào thời xưa rất xưa.’ Và những người khác nói:
‘Không phải, chúng là nơi các vẫn thạch sao băng từ các ngôi sao xa rất xa rơi xuống.’

“Nhưng bạn của tôi ơi, anh hoàn toàn biết rõ rằng chúng chẳng là gì cả mà chỉ là dấu chân của kẻ lang thang.”

Trong khu vườn của viện tâm thần, tôi gặp một thanh niên có vẻ mặt xanh xao, đáng yêu và đầy háo hức. Ngồi bên cạnh hắn trên băng ghế dài, tôi nói: “Tại sao anh lại ở đây?”

Hắn kinh ngạc nhìn tôi và nói: “Câu hỏi đó rất không nghiêm chỉnh nhưng tôi sẽ trả lời. Cha của tôi muốn biến tôi thành sản phẩm tái chế của bản thân ông ấy; chú của tôi cũng muốn như vậy. Mẹ của tôi cũng muốn tôi là hình ảnh của người chồng thuỷ thủ của bà, như một điển hình toàn hảo cho tôi noi theo. Anh của tôi nghĩ tôi nên giống như anh ấy, một vận động viên tài ba.

“Còn các thầy giáo của tôi cũng vậy, một tiến sĩ triết học, một giáo sư âm nhạc, một nhà luận lý học, họ đều nhất quyết và ai cũng muốn tôi hoàn toàn là phản ánh bộ mặt của bản thân họ trong gương soi.

“Do đó, tôi tới nơi này. Ở đây, tôi thấy mình tỉnh táo hơn. Ít ra, tôi đang có thể là chính tôi.”

Ngang đó, đột nhiên hắn quay sang tôi và nói: “Nhưng nói cho tôi biết, có phải anh cũng bị đưa tới đây bởi giáo dục và tham vấn viên giỏi?”

Tôi trả lời: “Không, tôi chỉ là khách tới thăm.”

Nghe vậy, hắn trả lời: “Ồ, anh là một trong những kẻ sống trong viện tâm thần, nhưng ở phía bên kia tường thành.”

Một con sò nói với con sò bên cạnh rằng:
“Trong mình ta đang có cơn đau ghê gớm. Nó nặng và tròn, ta mệt muốn đứt hơi.”
Con sò kia đáp lại với vẻ tự kiêu tự mãn:
“Hãy ca ngợi trời với biển, ta chẳng đau đớn gì. Ta hoàn toàn mạnh khoẻ, cả bên trong lẫn bên ngoài.”
Đúng lúc đó, có con cua đi ngang, nghe chuyện của cả hai con sò. Nó nói với con sò hoàn toàn mạnh khoẻ cả bên trong lẫn bên ngoài rằng:
“Đúng, ngươi mạnh khoẻ hoàn toàn, nhưng cái đau đớn kẻ hàng xóm ngươi đang chịu cưu mang một hạt ngọc trai cực kỳ xinh đẹp.”

Nơi ngã tư đường, tôi gặp hắn, kẻ trên mình chỉ mặc chiếc áo choàng, tay cầm gậy và mặt phủ tấm màng khổ sở. Chào nhau xong, tôi nói với hắn: “Mời anh tới làm khách nhà tôi”.

Vợ con tôi gặp chúng tôi nơi ngưỡng cửa. Hắn mỉm cười với họ và họ ưa thích hắn ngay. Rồi tất cả ngồi vào bàn ăn. Chúng tôi cảm thấy hạnh phúc khi ở bên hắn dù hắn chỉ im lặng với tâm hồn bí nhiệm của mình.

Sau khi dùng bữa khuya, chúng tôi quây quần trước lò sưởi, tôi hỏi hắn về những chuyến đi lang thang của hắn.

Đêm đó, hắn kể cho chúng tôi nghe nhiều chuyện; hôm sau cũng vậy. Những điều lúc này tôi ghi lại chỉ phát sinh từ cay đắng trong ngày tháng cuộc đời của hắn dù bản thân hắn rất tử tế. Những chuyện này chứa đựng bụi đường cùng tính nhẫn nại trên con đường hắn đi.

Sau khi ở với chúng tôi ba ngày, hắn lại lên đường. Chúng tôi không cảm thấy vị khách ấy đã ra đi nhưng có cảm giác một người thân trong gia đình chúng tôi lúc này còn đang ở ngoài vườn chưa vào nhà.