Hoa Sơn

Nhà ai bến nước Tiền Đường
Trên sông thôn nữ hoa nhường kém xinh
Ngô Vương còn ngự kinh thành
Sớm hôm giặt lụa quẩn quanh vui đùa

Tháng ba cát Hồ bay khắp chốn
Thành Lạc Dương kẻ oán người than
Thiên Tân nước chảy ba lần
Máu loang sông đỏ, hoang tàn thây ma!
Ta cưỡi ngựa về Ngô, đông hướng
Mây giăng mờ khuất rặng thông xanh
Đường đi muôn dặm gập ghềnh
Mặt trời mọc sớm trên cành quạ kêu
Kìa dương liễu, ngô đồng, giếng ngọc
Hào sĩ Phong đáng bậc thanh cao
Kỳ nhân thiên hạ phú hào
Ý tình duyên hợp, núi cao cũng dời
Phàm làm việc không cần thế lực
Họp bạn hiền đãi thức ăn ngon
Rượu đào ngữi tận hương thơm
Hát Ngô, múa Triệu, Lăng, Xuân, Nguyên, Thường
Lòng anh đó ngút ngàn đáy vực
Giữa sảnh đường lắm bậc hiền nhân
Ba ngàn kẻ sĩ tín thân
Ngày sau khó trả, núi ơn khó đền
Vỗ trường kiếm vì anh mà hát
Rượu anh mời thi nhạc ngâm vang
Xich Tùng chưa nhận Trương Lương
Bên cầu đã có Thạch Hoàng hiểu ta.

Nước trôi hút tận biên thuỳ
Mây bay từ tạ chuỗi ngày ải xưa
Nước còn lưu luyến bến bờ
Mây rồi có lúc lững lơ núi nhà
Hận chàng đến bãi Lưu Sa
Nở lòng bỏ thiếp lạc bờ Ngư Dương
Đêm đêm mộng nhớ thương chàng
Châu sa đũa ngọc, má hồng phôi phai
Cùng hoàng oanh, nổi u hoài
Nay ai vin cánh liễu ngời biếc xanh?
Dệt hoa gấm, xót khuê tình
Đèn khuya hiu hắt lunh linh giọt sầu
Khuê phòng đối ảnh mà đau
Chàng về có lẻ nhìn nhau giụa giàn...

Bềnh bồng hồ biếc như gương,
Thuyền say tiển bạn luyến thương ngập tràn.
Mong người đạo sĩ trên non,
Hoàng cung chẳng tiếc hóa làm thiên nga.

Trông như tổ én xum vầy,
Như măng non đã tròn đầy trúc tre.
Nhà ai đôi gái chân quê,
Sớm hôm thức xuống ruộng đê cuốc cào.
Không trâu người giúp, biết sao?
Phải dùng dao xắn bới đào đất lên.
Thưa rằng: "Mẹ lão, gia hèn,
Chị thời chưa có, anh bên chiến trường.
Dịch qua, bò chết khắp chuồng,
Mua dao, cắt lụa bán luôn chợ ngoài.
Cuối che mặt sợ người hay,
Mà cười sao lấy dao thay trâu bò!"
Dùng dao sao quá cực cơ
Cuối đầu chẳng ngó kẻ dò người qua.
San gò phòng đám cỏ ma,
Còn lo đê rạch đón mưa kíp mùa.
Giữa trưa cơm nước về nhà,
Đám gà lôi sợ bay xa khuất trời.
Xóm giềng hoa nở hết rồi,
Còn đây hai đoá sương rơi đầm đìa...

Tân Phong lão tám mươi tám tuổi
Tóc mày râu như gội tuyết trời
Chút dìu trước điếm đến nơi
Cánh tay phải mất, trái rồi bíu vai.
Ta hỏi cụ: Bao năm tay mất?
Duyên cớ gì ách tật long đong?
Cụ rằng: Quê huyện Tân Phong
Sống thời bình lặng, chưa từng chiến chinh.
Thường quen tiếng vườn Lê đàn hát
Biết cung tên cờ quạt chi đâu!
Trưng binh Thiên Bảo không lâu
Ba trai một hộ, tóm đầu một trai.
Quân đã điểm tống vùng chướng khí
Tháng năm thân vạn lí Vân Nam
Đất này nghe có Lô giang,
Mùa hoa tiêu rụng, độc càng bốc lên.
Quân phải lội vượt dòng nước nóng
Mười lính qua bỏ mạng hai ba
Thôn nam xóm bắc khóc òa,
Cha con khổ biệt, vợ xa cách chồng.
Rằng những kẻ chinh Man sau trước
Vạn người đi chẳng một ai về
Lão hăm bốn tuổi đúng thì,
Công văn binh bộ dể gì thiếu tên?
Đêm khuya khoắc lén không ai biết
Lấy đá to hủy diệt tay này
Phất cờ, giương tiễn khó thay!
Từ đây khiến khỏi bị đày Vân Nam.
Xương gân đoạn ai không đau đớn?
Mong loại về lại chốn quê hương
Mất tay sáu chục năm trường
Một cành tuy gẫy, thân thường vẹn nguyên.
Những đêm lạnh mưa dầm gió rú
Nhức thâu canh giấc ngủ không tròn
Đau mà lòng chẳng tiếc than,
Mừng cho cái mạng già còn tới nay.
Nếu không thế thì dòng Lô Thủy
Hồn chơi vơi, xương tủy khó tầm
Hóa làm ma ngóng Vân Nam,
Khóc rên rĩ giữa mồ chôn vạn người.
Lời lão kể hãy nên ghi nhớ
Anh có nghe Tống phủ Khai Nguyên?
Chẳng ban thưởng chuyện khai biên,
Đề phòng kẻ xấu lạm quyền dụng binh.
Rồi Thiên Bảo Quốc Trung Tể Tướng
Muốn được vua ban thưởng biên công
Công đâu dân đã hận lòng!
Hỏi thăm ông lão Tân Phong sẻ rành!

Nhìn xem vũ trụ vô cùng
Miệt mài năm tháng một vòng sáng đêm
Răng long, thưa bạc sợi mềm
Nào ngờ ta đã gần thềm năm mươi
Soi gương lòng bổng bồi hồi
Tìm đâu dây lụa trói lôi quãng đời?
Mặt xuân giờ đã thu rồi
Tìm đâu thần dược cải thời hoa niên?
Công danh, thanh sử đâu miền?
Vinh hoa thường thích lãng quên xuân thì
Từng ngày son trẻ ra đi
Như giòng nước chảy có khi nào về?
Sang hèn rồi có khác chi?
Bắc Mang đỉnh núi tận quy mộ phần
Tử sinh trêu mảnh xác thân
Giờ ta còn sống rượu đàn ca vui
Chết non xưa bác Nhan Hồi
Còn ai chết đói nhớ hoài Bá Di
Nay ta há lại sầu bi?
Công danh hẳn phải đúng thời mới danh
Thời mà không đến cũng đành
Uổng công phí sức cố tranh được gì?

Thời tại thế sống vui tổ ấm
Lúc xuống mồ một nấm xương chung
Ngẩm rằng kẻ thác một lòng
Huống chi ta đã vợ chồng với nhau
Kiềm Lâu vốn hàn sinh chí lớn
Vợ hiền tâm chẳng quản sang hèn
Nông phu Ký Khuyết canh điền
Vợ nhà vẫn kính như hiền khách thân
Đào Tiềm chẳng lo toan sinh kế
Lò cũi than Địch Thị vẫn chăm
Lương Hồng chẳng muốn áo quan
Mạnh Quang cam chịu vải quần bố thô
Nàng tuy chẳng màng chi kinh sách
Cũng từng nghe phong cách thánh hiền
Nghìn năm gương sáng lưu truyền
Danh ngời hậu thế vợ hiền thuở xưa
Người chưa chết, lúc còn vui sống
Nào mấy ai quên trọng thân tâm
Ví như cơm áo tối cần
Chỉ là no ấm tấm thân tạm thời
Dùng rau trái đủ no khỏi đói
Hà tất thường đòi hỏi cao lương?
Lụa bông cũng đủ ấm đông
Cần chi nhung lụa đỏ hồng gấm thêu?
Nhà nàng đã có lời di huấn
Mang thanh cao gữi nhắn cháu con
Hàn sinh ta, chí sắt son
Với nàng thệ ước duyên tròn thuỷ chung
Nghèo mà gia thất sạch trong
Cùng nhau trọn mối tình chung bạc đầu.

Ngồi bên song vắng mắt ngà say
Hoa rụng thềm rêu phủ ngập đầy
Lúc ở người chừa bầu rượu đấy
Khi về ai rưới nấm mồ đây
Sắc xuân phai nhạt oanh vàng biến
Bóng sáng nhòa tan tóc trắng bay
Ước muốn trăm năm say trọn kiếp
Đời như mây nổi đáng thương thay.

Trăm năm tưởng mối duyên vuông tròn
Trần cảnh bồng lai khó sắt son
Sáo ngọc chơi vơi sầu cánh phượng
Động tiên buồn bã biệt thân loan
Anh tài thiên hạ quen phiêu lãng
Thượng giới xưa nay quý cảnh nhàn
Thư đến đảo Quỳnh ai nhắn hộ
Mẫu đơn đã nở giữa Kim môn.