Chủ đề: Lý Viễn Giao - Trang 19

Cho Chuồn góp với ạ:

Đừng tưởng cứ tưởng là đừng...

(Lại bí rồi ạ )

.
Chị tiếp nha:

Cứ biết là biết, cứ dừng là thôi

Đừng tưởng cứ tưởng là đừng
Người yêu không đợi người dưng thì chờ !
                *
Cứ biết là biết cứ dừng là thôi
Biết trầu mà chửa biết vôi
Dừng tay bấm lá đợi tôi đá nồng !

Lời thưa !

         Cùng các bạn thân quý của tôi ! Như đã có lời thưa từ trước , tôi sẽ giới thiệu lên chủ đề này một chùm liên tryện dưới tiêu đề “ Một thời như thế ” gồm bốn truyện có độ dài như nhau : “ Hoa Mộng” , “ Hoa Núi” , “ Lối Gai” và “ Nhân Quả” . Tôi đã trình các bạn hai truyện đầu , nay tôi giới thiệu tiếp truyện thứ ba . Được biết nhiều bạn không có hứng thú đọc truyện dài , nhất là khi nội dung truyện lại không phù hợp với sở thích của mình . Với những bạn này tôi thành thực xin lỗi , mong các bạn coi như không có . Còn tôi , tôi phải đăng để thực hiện đúng điều tự mình đặt ra . Chúc các bạn tôi vui , khỏe và hạnh phúc !
                                                      
                             * * *

Lối Gai .

         Trung đạp xe hai tiếng đồng hồ mới đến nơi sơ tán của ty giáo dục . Lại phải hỏi đường mấy lần nữa mới tìm thấy nhà của phòng tổ chức . Anh dựa xe vào gốc cau , bước lên hè , nhận ngay ra người quen . Hòa , bạn cùng học thời phổ thông và đại học nay làm trưởng phòng tổ chức ôm chầm lấy anh hồ hởi :
- Sao về muộn thế ?
- Bây giờ mới được tha !
- Cũng hay rồi . Có nơi đang cần ông đây !
- Ông không cho tôi thở chắc ?
- Vừa làm vừa thở , tôi lạ gì tính ông !
         Câu chuyện giữa hai người , riêng chung lẫn lộn . Trung nộp quyết định thuyên chuyển . Hòa hỏi giấy chuyển sinh hoạt đảng . Trung lôi trong cặp một tập dầy bằng khen , bằng chiến sỹ thi đua do nhiều nghành , nhiều cấp tặng . Trong đó có một giấy chứng nhận , cũng là giấy giới thiệu đối tượng đảng do chi bộ cấp , có xác nhận của huyện ủy . Hòa nhìn Trung bằng cặp mắt thấu hiểu , gửi lại anh tất cả , chỉ giữ giấy thuyên chuyển rồi trao anh tờ quyết định khác .
                                                           

         Trường sư phạm mà Trung được phân công đến là trường trung cấp . Năm nay mở thí điểm một khoa nâng cao , hướng tới đưa trường lên hệ cao đẳng . Trường sơ tán về địa bàn sáu xã cách tỉnh lỵ vài chục cây số . Hiệu trưởng nguyên là bí thư huyện ủy điều sang . Ông Đông tiếp Trung trong phòng làm việc của ban giám hiệu với thái độ cởi mở vốn có . Sau khi nhận các giấy tờ cần thiết  , hiệu trưởng Đông mời nước và hỏi han Trung một số nét riêng tư . Được Hòa giới thiệu trước nên câu chuyện bỏ qua phần khách sáo một cách nhanh chóng . Hiệu trưởng bầy tỏ sự tin cậy không giấu giếm , trao cho Trung phụ trách khoa thí điểm của trường . Ông gọi Thi , cán bộ phòng giáo vụ dẫn Trung đến địa điểm khoa anh sơ tán . Theo con đường ngoằn ngoèo qua mấy làng và một cánh đồng ngút mắt . Trung theo Thi vào nhà bà Đẩu . Trong ngôi nhà năm gian lợp ngói Tây , bà dành cho Trung riêng một phòng vốn là buồng ở đầu phía nam . Bộ phận hành chính của trường đã kê sẵn giường cá nhân , bàn ghế làm việc đầy đủ . Trung thu xếp nơi ở gọn gàng rồi sang chuyện trò với bà chủ . Bà Đẩu chừng ngoài năm mươi tuổi , dáng người nhỏ nhắn mau mải pha nước mời Trung . Chồng bà làm việc trên tỉnh . Hai cô con gái lớn công tác ở huyện . Con gái út là Thả đang học cấp hai . Nó giống bà như hệt về nết đi dáng đứng , lời ăn tiếng nói .  
         Khoa do Trung phụ trách nằm rải dọc theo bờ sông , nơi có đập thủy lợi khá lớn . Đập Bái . Mỗi lớp nằm trọn trong một thôn . Giáo viên chủ nhiệm đồng thời làm trưởng thôn . Chịu trách nhiệm từ nơi ở , học hành của giáo sinh đến bếp ăn tập thể của lớp . Thày trò trọ trong dân . Lớp học dựng riêng ven làng , tuy chỉ lợp lá gồi nhưng thoáng mát , rộng rãi . Phòng họp của khoa là một gian áp sát lớp học do Trung chủ nhiệm .

Lối gai ( Tiếp )

         Trung triệu tập cuộc họp toàn thể giáo viên trong khoa triển khai công việc đầu năm . Chủ nhiệm bẩy lớp nhà trường đã phân công . Trung chỉ còn phân công giảng dậy . Gọi là khoa cho đúng vị trí . Thực chất chỉ có mười một giáo viên , bốn vật lý , bẩy toán . Giáo viên các bộ môn chính trị , tâm lý , giáo dục , thể dục không nằm trong biên chế của khoa .
         Mới chuyển từ xa về nên Trung không quen ai . Hình như mọi người cũng vậy . Họ mới được chọn  từ nhiều trường phổ thông cấp ba đến đây theo ý đồ thí điểm của tỉnh . Trung tự giới thiệu đôi nét và ngỏ ý muốn mọi người hãy cùng nhau cộng tác trong công việc . Anh đề nghị mỗi người đều tự nói về mình vài điểm cơ bản để bước đầu hiểu nhau . Trong căn phòng cái gì cũng còn rất mới . Từ bàn ghế đến ấm chén , từ lọ cắm hoa đến cái gạt tàn thuốc đều được dùng lần đầu . Chè loại ba pha đặc đắng ngắt . Thuốc lá Bê ra ti khói mù mịt khét lẹt cả phòng . Không có gì phải bàn bạc  . Chủ yếu là nhận công việc nên cuộc họp diễn ra chóng vánh  
         Tuy trong hoàn cảnh sơ tán và thiếu thốn , nhưng đây là trường chuyên nghiệp , nên các phòng ban cũng vẫn đảm bảo đầy đủ theo đúng quy định . Các cuộc họp như thế này bộ phận hành chính phải lo từ A đến Z . Trung chỉ đến họp rổi về . Anh có một cảm giác mới mà trước đây ở trường phổ thông không có . Chỉ một điều này cũng khiến anh làm việc phấn chấn hơn .
                                                            
         Trung chỉ lên lớp với số tiết rất ít . Thời gian chủ yếu giành để quàn lý khoa . Anh yêu cầu giáo viên rất cao trong soạn giảng . Mỗi tuần anh kiểm tra giáo án một lần vào thứ bẩy . Ngày đó buộc giáo viên phải có bài soạn của cả tuần sau . Mỗi bài soạn phải thể hiện đầy đủ nội dung truyền thụ và công việc của thày trò trên lớp . Những bài soạn không đạt yêu cầu , tối chủ nhật phải nộp lại để kiểm tra .     
         Trung trực tiếp làm chủ nhiệm lớp C4 . Anh phân công trách nhiệm cho cán bộ lớp và các tổ rất cụ thể , chi tiết . Anh còn thực hiện chế độ trực ban luân phiên cho mọi giáo sinh . Hệ thống này có sổ theo dõi riêng . Báo cáo độc lập với cán bộ lớp . Nhờ vậy Trung nắm tình hình khá cụ thể và chi tiết về mọi hoạt động của giáo sinh ở lớp cũng như ở nhà .
         Không chỉ riêng bếp ăn của lớp anh chủ nhiệm mà ở mọi bếp ăn trong khoa . Con người và tài chính do nhà trường quản lý nhưng các khâu khẩu phần ăn , vệ sinh anh yêu cầu các thôn trưởng phải theo dõi , kiểm tra thường xuyên và sát sao .
         Tuy ở phân tán trên bẩy thôn của xã nhưng do cách quản lý khoa học , Trung nắm rất chắc tình hình mọi mặt . Cán bộ trường hoặc cấp trên xuống có thể biết bất cứ điều gì chỉ từ quyển sổ tay và trí nhớ của anh .
         Tối nay thứ bẩy . Trăng rằm vừa nhô khỏi vồng tóc uốn cong của khóm tre đất bên cầu ao nhà ông Đẩu . Cả mảnh sân gạch phủ đầy trăng . Bà chủ nhà vừa bê nồi khoai luộc từ bếp vừa loáng toáng gọi , mời Trung ra ăn . Cả nhà ông đẩu cùng anh ngồi xúm quanh một rổ đầy vừa khoai lang vừa lạc luộc còn đang nghi ngút khói . Hai người chị ý tứ ngồi sát vào mẹ , nhẹ nhàng bóc từng mảnh vỏ nhỏ , ăn kín đáo . Con Thả cứ láu táu tay khoai tay lạc , miệng liến thoắng mời thày giáo  . Trung chưa kịp ăn hết nó đã đưa . Ông Đẩu nhìn con bé lặng lẽ ngồi cười . Mãi sau ông mới rủ rỉ kể chuyện mình xung quanh việc đẻ thêm con Thả . Hồi ấy ông đã định dấu bằng cách cho bà xã lên Thái nguyên ở với em gái . Đợi mẹ tròn con vuông rồi nhờ em nuôi giúp cho đến lúc vài tuổi mới đón về nhận là cháu . Ai dè , bà Đẩu khó sinh phải đưa vào bệnh viện tỉnh . Gặp  người làng công tác ở đó nên lộ chuyện . Ông bị hạ chức thường trực đảng ủy  xuống đảng viên thường . Bị cảnh cáo toàn  cơ quan . Giáng từ phó ty xuống trưởng phòng . Hạ hai bậc lương . Ông cười mỉa mai :
- Giá con này đắt lắm . Ngày sau phải thách cưới thật cao cho bõ
-       Chẳng qua tại ông muốn có đứa cúng cơm mới nên chuyện !
         Chừng đã hết nửa rổ khoai . Ngoài cổng rộ lên tiếng cười nói rồi một tốp giáo sinh kéo nhau vào , chào hỏi ríu rít . Bà Đẩu mời các em cùng ngồi ăn . Trên mảnh sân nhỏ đầy ắp tiếng cười . Gia đình ông Đẩu vào nhà nghỉ , chỉ còn Thả ngồi lại . Mấy thày trò chuyển hướng câu chuyện . Các em tâm sự về gia cảnh , về lý do đến với nghề sư phạm . Họ cũng tế nhị dò tìm đời tư thầy giáo mình . Một em đề nghị thầy hát rồi tự vào phòng lấy cây đàn . Thế là một cuộc liên hoan văn nghệ nho nhỏ tự nhiên , kéo dài đến khuya .

Lối Gai ( Tiếp )

Sau khi họp chung với ban giám hiệu , các đại diện khoa khác ra về , hiệu trưởng Đông giữ Trung ở lại trao đổi thêm . Câu chuyện công việc mà hai người nói với nhau nhẹ nhàng , tình cảm như hai anh em đang tâm sự . Có lúc hai mái tóc một xanh , một hoa râm chụm lại gần sát nhau . Tiếng nói chỉ vừa đủ hai người nghe . Ông Đông cho biết đảng ủy và ban giám hiệu muốn Trung gánh vác thêm công tác đoàn thanh niên .
- Tôi không ngại việc , chỉ e nhận rồi làm không tốt , mang tiếng !
- Bọn mình biết năng lực cậu ! Chắc chắn mọi việc sẽ tốt đẹp !
         Trung ghé qua phòng giáo vụ . Gặp Thi cùng mấy người đang ngồi tán gẫu . Thi gọi Hòe , một nhân viên của phòng đi pha nước và mang vài thứ bánh kẹo ra . Cô gái cất tiếng với giọng nói xứ Huế ngọt lịm mời mọi người rồi cùng ngồi . Anh chàng Thi chỉ tay vào Hòe vừa như giới thiệu , vừa như nói đùa , mắt cười ranh mãnh :
- Phòng giáo vụ phân công cô Hòe làm liên lạc giữa phòng và
khoa Toán Lý . Mọi giấy tờ qua lại cô có trách nhiệm chuyển giao .
              -  Thôi thôi , làm gì to chuyện thế  . Ngày nào tôi chẳng qua bên này . Anh nỡ hành một cô gái phải đi bộ qua cánh đồng vắng vẻ sao?
         Hòe cười  , mặt hơi đỏ , cúi xuống . còn Thi cũng cười , hai mắt nhấp nháy , vẻ láu cá không dấu nổi trên khuôn mặt .
         Bí thư đoàn trường Huynh gọi giật từ phía sau . Trung dừng lại chờ . Huynh kéo anh vào văn phòng đoàn , thông báo dự kiến đại hội đoàn toàn trường sắp tới . Vói tư cách bí thư chi đoàn giáo viên , Trung cũng tham gia một số ý bổ sung cho báo cáo về phần phương hướng . Phần tổng kết nhiệm kỳ anh không tham gia . Huynh đề nghị Trung viết tham luận về công tác giáo viên trong nhà trường sư phạm và bố trí thêm hai đoàn viên khác viết về công tác quản lý đoàn viên nữ , đoàn viên học sinh Miền Nam .

                                                               .

Lối Gai ( Tiếp )

        Trung trúng cử vào ban chấp hành đoàn trường đúng như dự kiến . Anh lại được cơ cấu vào thường vụ và là một trong ba phó bí thư . Huynh vẫn làm bí thư vì là cán bộ chuyên trách do tỉnh đoàn cử xuống .
         Nhận thêm nhiệm vụ , Trung làm việc tối ngày với bề bộn công việc . Được cái vốn có phương pháp làm việc khoa học , với cái đầu minh mẫn , sức vóc của tuổi ba mươi đang sung mãn , anh coi thường mọi công việc . Anh làm việc như một cỗ máy vừa hết thời gian chạy thử . Không . còn hơn cỗ máy vì anh làm chủ một cái đầu và một trái tim mà rất nhiều con người cũng không có , nói chi máy móc .
         Mọi người thường truyền nhau câu nói vần mô tả trạng thái tâm lý và hành vi của cán bộ , nhân viên vào các chiều thứ bẩy . “ cắt cơm , bơm xe , nghe thời tiết , liếc đồng hồ , vồ xe đạp ” . Câu nói này thật chẳng đúng chút nào với Trung . Hầu như chủ nhật nào anh cũng ở lại với công việc . Bà Đẩu nhiều lần xoe xóe hỏi rồi lại lắc đầu như tự trả lời . Ai đời sáng chủ nhật mà còn ra sân lớp học để tập thể dục cùng những giáo sinh ở lại . Tối lại nhắc nhở cán bộ lớp đi kiểm tra xem bạn nào chưa đến kịp . Có lần , một nữ sinh vì hỏng xe đạp giữa đường  , mười giờ đêm chưa về nhà trọ .Thày trò ngược đường tìm mười mấy cây số mới gặp .
         Trung đang ngủ say nghe có tiếng gõ cửa . Anh nhỏm dậy ngó đồng hồ thấy đã mười hai giờ đêm . Anh nghe rõ tiếng lớp trưởng Mát gọi nhỏ nhưng gấp gáp . Mát báo tin Mỹ đau bụng từ tối , các bạn trọ cùng nhà đánh cảm , xoa dầu vẫn không khỏi lại có chiều tăng lên . Trung khoác thêm tấm áo rét , theo Mát . Đến nơi thấy cô giáo sinh to khỏe mọi ngày đang nằm ôm bụng quằn quại kêu la . Anh hỏi mượn chủ nhà chiếc võng và đòn khiêng , bố trí một nhóm đưa Mỹ lên bệnh viện tỉnh . Thày trò đi như chạy cũng phải mất hai tiếng đồng hồ mới tới nơi sơ tán của bệnh viện . Mỹ bị đau ruột thừa cấp . May mà còn kịp . Trung quay về đến nhà bà Đẩu tròi vừa tang tảng sáng . Anh chỉ chợp mắt qua loa bởi sáng nay anh có tiết dậy đầu .
         Trong công việc Trung rất nghiêm . Đồng nghiệp nể trọng anh không chỉ về chuyên môn mà còn vì tính nghiêm túc ấy . Anh không chỉ yêu cầu cao với người khác mà với bản thân  Trung cũng khép mình vào trong mọi quy định chung bất di bất dịch . Với học sinh Trung tỏ ra có uy đặc biệt . Đã có em nói vui xin thày một  nụ cười trong lớp . Nhưng không vì thế mà các em sợ sệt , xa lánh . Bởi lúc nào và ở đâu anh cũng tận tình , chu đáo . Giành mọi suy tư , công sức và tình cảm cho đối tượng phục vụ của mình . Nhiều lần Trung bớt cả chút tiền lương không nhiều nhặn gì giúp một học sinh gặp khó . Họ nhìn anh bằng con mắt yêu kính , thân tình như với người anh cả , người chú của mình .

Lối Gai ( Tiếp )


Khoa Toán lý là khoa tự nhiên duy nhất trong trường . Chi đoàn giáo viên khá đông nhưng đoàn viên chủ yếu thuộc các môn khoa học xã hội . Trung hòa vào tập thể này không khó . Tuy dậy vật lý nhưng anh rất am hiểu kiến thức văn chương , lịch sử , địa lý . Anh lại có khiếu làm thơ . Trong các buổi sinh hoạt , thơ anh được đón nhận như một món ăn tinh thần quen thuộc . Bên cạnh anh là cây ghi ta , sợi dây kết nối tình thân giữa anh với mọi người . Trong các buổi sinh hoạt chi đoàn , phần văn nghệ thường không ngắn hơn nội dung họp là mấy .
        Nhóm giáo viên văn có đến bốn người Hà nội . Họ sống lãng tử , coi thường xung quanh . Đã có lần Khái gửi đến cửa hàng thực phẩm nơi sơ tán lá đơn “ Xin mua thịt ” , ghi rõ lý do “ Thèm thịt ” . Còn Lê Hào lúc nào cũng vênh vang với mọi người “ Thế giới có Lê Nin , Việt Nam có Lê Duẩn , ty ta có Lê Phú và trường ta có Lê Hào ! ” .
         Trong nhóm “ Tứ bất tử ” ấy , Dũng kín đáo hơn . Anh dậy giỏi , nói chuyện có duyên  , được nhiều học sinh yêu quý , nhất là nữ sinh . Tính bất chấp của Dũng không nằm trong phạm trù nói năng , rượu chè hay đàn đúm manh động . Anh bị nhà trường nhắc nhở nhiều về luyến ái . Dũng yêu một nữ sinh khoa Văn sử . Từ khi Nhài mới vào trường hai người đã hút nhau như nam châm với sắt . Càng ngày tình yêu của họ càng gắn bó . Ngoài giờ lên lớp gần như họ ở bên nhau . Lúc Dũng đến nơi Nhài trọ học . Lúc Nhài về nhà Dũng . Có lúc họ sóng đôi trên đường làng vắng vẻ buổi chiều tà hay dọc bờ sông dưới ánh trăng . Nhà trường và đoàn đã nhiều lần nhắc nhở cả hai phải ưu tiên cho học tập nhưng dường như nước đổ đầu vịt . Một lần Nhài đến chơi với Dũng rồi ở lại qua đêm . Sáng hôm sau mấy đứa trẻ con nhà chủ nhìn qua khe cửa thấy hai người còn nằm ôm nhau , chúng kêu ầm lên họ mới tung cửa , Nhài nhanh chân lẻn ra cổng về nhà trọ .
         Nhà trường gọi Dũng và nhài về văn phòng viết kiểm điểm . Chi đoàn giáo viên họp phê bình Dũng . Trung phải làm một việc mà trong thâm tâm anh không muốn . Trong cuộc họp chi đoàn , Dũng không từ chối điều gì . Anh nhận hết trách nhiệm về mình và khăng khăng cho rằng tình yêu của họ là trong sáng . Sau rất nhiều phiên họp mà Dũng và Nhài phải đối mặt từ chi đoàn , lớp , Chấp hành đoàn trường đến ban giám hiệu . Cuối cùng Dũng bị cảnh cáo toàn ty , chuyển đi trường khác , hạ một bậc lương . Nhài bị đuổi học về quê sản xuất .

Lối Gai ( Tiếp )


         Nghe tiếng Hòe chào bà Đẩu ngoài sân , Trung dừng tay ra cửa mời vào phòng . Cô lấy cớ mang đến cho Trung kế hoạch tuần tới . Chẳng là trường sơ tán trên địa bàn của sáu xã rất rộng  . Cứ cuối tuần ban giáo vụ lại gửi xuống các khoa một bản kế hoạch chung để thống nhất hoạt động cho cả tuần lễ . Mọi khi Trung thường tự lấy bởi không ngày nào anh không có việc về khu trung tâm . Hôm nay thứ bẩy , anh định sáng mai ghé qua lấy vẫn kịp
         Hòe nhờ bác Thực quản lý nhà ăn C4 đèo xe đạp sang . Cô mới về trường chưa được phân xe , đi đâu thường phải nhờ vả . Hai người đã tiếp xúc nhau nhiều lần qua công việc nên khá hiểu nhau . Hôm nay trong câu chuyện , chủ yếu họ kể nhau nghe về đồng bằng Bắc bộ , về xứ Huế xa xôi với những ký ức tuổi thơ êm ái . Trung mời Hòe ở lại , báo thêm một suất cơm và nhờ bác Thực giúp chút thức ăn cải thiện .
         Chiều đã xuống nhưng vẫn chưa muộn . Trước khi ra về hai người rủ nhau lên Đập Bái hóng mát . Trời không nóng lắm . Gió nam hạ thổi nhẹ qua mặt sông làm sóng gợn lăn tăn , gây cảm giác dìu dịu trong lòng mỗi người . Vẫn những câu chuyện vu vơ không đầu không cuối nhưng cũng đủ để chân bước lại qua nhiều lần trên đập . Vầng trăng mười sáu gọi sáng phía chân trời nhắc đêm về Trung mới kịp nhớ phải đưa Hòe trở lại khu trung tâm .
         Trung nhận được tín hiệu tình cảm đặc biệt của Hòe với anh ngay từ buổi đầu Thi giới thiệu . Anh cũng thấy một cái gì đấy hay hay chưa thể gọi thành tên khi tiếp xúc với Hòe . Có lẽ từ giọng nói xứ Huế êm nhẹ . Có lẽ từ  ý niệm mơ hồ về một miền xa chưa từng biết , chỉ mới nghe về một dòng sông , một cây cầu . Cũng có thể từ một điệu hò da diết , một khúc Nam Bằng , Nam Ai thấu lòng . Đã có lần ngẫu nhiên Trung và Hòe cùng lên ty họp . Hòe nhờ Trung đèo . Hôm ấy trời rét , cô ngồi sau xe , thò hai tay vào túi áo bông của Trung , ôm hai bên sườn anh . Anh cứ để mặc , cho rằng đó chỉ là hành vi chống cóng tay , tránh ngã đơn thuần . Nhưng qua nhiều lần tiếp xúc khác , kể cả hôm nay  , anh khảng định được tình cảm Hòe giành cho mình ở cung bậc nào .
         Đêm ấy Trung về nằm suy nghĩ mông lung . Căn buồng nhà bà Đẩu hôm nay như rộng hơn . Mấy con thạch sùng hôm nay như lắm điều hơn . Anh đâu còn non dại gì mà phải lảng tránh tình yêu . “ Tam thập nhi lập ” , anh đang sung sức về mọi mặt để có thể đón nhận bất kỳ thách thức nào trong cuộc sống . Cái hàng rào lừng lững phía trước anh trên đường đi đến tình yêu và hôn nhân bây giờ chính là sự tan vỡ của mối tình vừa qua . Anh phải chững lại để đủ tỉnh táo xem xét mình và sự đời .
         Không phải chỉ có Hòe . Những người thể hiện tình cảm với anh trên mức bình thường còn Oanh , một cô giáo dậy sử . Viễn , một nữ sinh khoa văn , em họ một bạn cũ của anh . Anh chưa thể ngả về đâu khi vết thương lòng chưa thành sẹo . Trong cuộc chiến ác liệt của dân tộc , thanh niên trai tráng hầu hết phải lên đường đánh giặc . Những người ở lại hậu phương được coi là “ mì chính cánh ” . Hoàn cảnh và vị thế của Trung  , việc lấy vợ quá đơn giản . Có thể còn một duyên cớ nữa khiến anh chần chờ . Đó là anh muốn giành thời gian cho công việc , cho cái lý tưởng  mà anh đang tôn thờ . Cuộc sống hiện tại vô cùng chật vật . Vợ con bìu ríu liệu còn có thể cống hiến như ý muốn . Không ít người xung quanh anh loay hoay , nheo nhóc rồi co lại trong một kiếp sống mòn . Anh không muốn .

Lối Gai ( Tiếp )

Mỗi năm trường tổ chức cho giáo sinh năm cuối đi thực tập hai tháng . Năm nay gửi xuống ba huyện . Trung được chỉ định làm huyện trưởng phụ trách một huyện gồm năm đoàn phân trên địa bàn bám sát Đường 5 . Đây là con đường huyết mạch nối Hải cảng và Thủ đô , máy bay Mỹ bắn phá hằng ngày . Anh chọn một xã ở trung độ làm văn phòng chỉ đạo . Việc liên lạc giữa các đoàn với văn phòng và sinh hoạt vật chất do các đoàn trưởng của giáo sinh đảm trách . Giáo viên hướng dẫn đoàn lo quan hệ với trường sở tại và nội dung thực tập , đánh giá kết quả .
         Trung đi kiểm tra một lượt việc chuẩn bị và phân công của các đoàn . Anh đặc biệt lưu tâm tới công tác an toàn , lo đủ hầm hố , mũ rơm cho giáo sinh . Đến đoàn do Oanh phụ trách anh dừng lại lâu hơn . Vì đây là đoàn duy nhất mà người phụ trách là nữ . Anh nghỉ lại ở đó để hôm sau dự giờ giảng mẫu của một giáo viên trường sở tại cho toàn đoàn dự . Tối hôm ấy , sau cuộc họp nhanh với giám hiệu nhà trường và ban chỉ đạo đoàn , Trung cùng Oanh dạo chơi loanh quanh trên sân trường . Oanh người Quảng Nam tập kết ra Bắc năm 1954 . Học phổ thông tại trường Học sinh Miền Nam số 1 rồi học tiếp Khoa sử Đại học Sư phạm  Hà Nội . Oanh về trường trước Trung hai năm nên am hiểu tình hình hơn anh . Cô cho Trung biết khá chi tiết về nội bộ giáo viên trong trường . Cả những mối quan hệ riêng tư của một số người . Ai yêu ai . Những ai đã lấy nhau , chia tay nhau ...
- Còn em ?
- Có lẽ đợi thống nhất !
- Để về “ Quảng nôm ” đi “ xe độp ” cùng người yêu ?
Oanh đấm vào vai Trung mấy cái . Họ cùng cười rồi chia tay về ngủ .
         Trung và mọi người đang dự giờ say sưa , tiếng kẻng báo động vang lên từ phía đầu trường . Tiếp ngay sau là tiếng gầm rú của máy bay phản lực . Tiếng cao xạ từ các trận địa ven Đường 5 . Trong mớ tạp âm hỗn độn ấy , rộ lên tiếng reo hò từ một trận địa pháo .
- Trúng rồi ! máy bay cháy rồi !
- Phi công nhẩy dù bà con ơi !
- Đi bắt ! đi bắt phi công nhanh !
Thế là cả khu trường mọi người lao lên khỏi hầm hố chạy về phía chiếc dù đang lửng lơ rơi . Máy bay vẫn quần thảo . Đạn vẫn nổ giòn giã . Khói mù mịt , khét lẹt cả một vùng . Trung vừa kịp đến chỗ tên giặc lái đang bước lênh khênh , tập tễnh cúi đầu giơ hai tay lên trời đã thấy Oanh , Mát cùng nhiều giáo viên , giáo sinh có mặt trong đám đông vây quanh tên Mỹ . Một nữ du kích vai khoác súng trường tay cầm dây dù tiến lên trói phi công . Hai dân quân khác rẽ đám đông đang phấn khích dẫn hắn về phía chiếc xe bò đợi sẵn . Một nhà ga cách đó dăm cây số trúng bom , khói bốc cao . Đoàn dân quân lại quay sang phía ấy . Thầy trò về trường tiếp tục học .
         Suốt hai tháng trời chỉ đạo thực tập . Trung thuộc hết mọi con đường đi tắt giữa các xã , các trường . Anh làm quen với hầu hết giáo viên cấp hai trong huyện . Số lần phải xuống hầm trú ẩn tránh máy bay không nhớ xuể . Duy có một lần anh không thể quên . Vừa kịp nhẩy xuống hố sau tiếng kẻng báo động , một chị phụ nữ bụng to loay hoay xuống tiếp . Anh phải đưa lưng mình làm bậc cho chị trèo xuống . Cả hai chưa kịp ngồi đã thấy hầm lắc mạnh , đung đưa hai người qua lại , đất rơi rào rào xuống đầu . Về sau mới biết một quả bom nổ chỉ cách vài chục mét . Về nhà anh đau lưng hàng tháng mới khỏi , còn người phụ nữ nghe đâu đẻ non nhưng cũng vuông tròn .
         Hai tháng thực tập trôi nhanh theo bề bộn công việc và căng thẳng chiến tranh . Hôm tổng kết , ông phó ty giáo dục tuyên dương huyện Trung phụ trách là đơn vị xuất sắc nhất trong ba huyện có đoàn thực tập .