Tây Thi vịnh 西施詠 • Vịnh Tây Thi

Chữ 脂 trong câu 7:  邀人傅脂粉 (Yêu nhân phụ chi phấn), theo Tự điển Hán Việt của Thiều Chửu:

脂 Chi: ① Mỡ tảng, mỡ dót lại từng mảng.
② "Yên chi" 燕脂 phấn, đàn bà dùng để làm dáng. Nguyên viết là 燕支. Có khi viết là 胭脂 hay 臙脂. Tục gọi tắt là "chi" 脂, như "chi phấn" 脂粉 phấn sáp.


Còn câu phiên âm là “Yêu nhân phụ hương phấn” và được dịch nghĩa là “Nàng sai người thoa phấn thơm”, có lẽ nên viết 邀人傅香粉 như bản đăng trên trang http://hi2100.c...ld/5old-01.htm.

Đúng là chữ này cũng có dị bản, xin cảm ơn bạn.

Chi phấn hay hương phấn?

Có người bảo rằng “phấn thơm” thời Tam Quốc chưa có, người thời đó dùng phấn son để trang điểm, nhưng muốn “thơm” thì đeo túi hương chứa bột quế, hoa khô… (mãi về sau, Bảo Ngọc, Đại Ngọc và các tiểu thư trong “Hồng lâu mộng” vẫn còn đeo “túi thơm”). Dùng hai chữ “hương phấn” – phấn thơm - chỉ hợp… lỗ tai người đời nay thôi!

Cũng cần nói thêm là hầu hết các trang web đăng bài thơ này đều chép là “chi phấn” 脂粉.

Trong tập "Vương Ma Cật toàn tập tiên chú" của mình chép là chữ "chi phấn" nhưng kèm cước chú nói bản trong "Hà nhạc anh linh tập" chép là "hương phấn". "Hà nhạc anh linh tập" là do Đoàn Phan 殷璠 đời Đường tuyển, nên không thể nói là chỉ hợp tai người ngày nay được :)
Dù sao mình cũng đổi lại thành "chi phấn" và chú thích dị bản là "hương phấn".

Dưới trời sắc đẹp quý thay
Tây Thi đâu chịu lâu ngày hàn vi
Sớm làm gái Việt trong khe
Chiều đà chính vị Ngô phi lâu dài
Ngày bần tiện khác chi ai
Sang rồi mới biết sắc tài ai đương
Gọi người hầu hạ phấn hương
Áo là có kẻ sẵn sàng điểm trang
Vua yêu thêm vẻ dịu dàng
Vua thương có quản chi đường thị phi
Khi xưa gái giặt bạn bè
Ai đâu được dự cùng xe mà về
Nhắn lời bạn gái cùng quê
Đừng mong bắt chước cau mi nhăn mày

Thiên hạ còn yêu vì sắc đẹp
Tây Thi há mãi chịu hàn vi
Sáng còn là gái bên khe Việt
Chiều đã sang Ngô làm quý phi
Lúc nghèo há khác chi người khác
Giàu sang mới rõ hiếm ai bì
Phấn son cũng vậy người trau chuốt
Mặc áo nhờ tay kẻ giúp vì
Vua mến lại càng thêm vẻ đẹp
Vua thương chẳng kể thị cùng phi
Bạn bè giặt lụa bên khe trước
Không được chung xe đón rước về
Nhắn lời bạn gái bên hàng xóm
Bắt chước nhăn mày phỏng ích chi

Người ta trọng sắc đẹp thôi,
Tây Thi há chịu mãi đời hèn đâu.
Sớm, bên suối Việt giãi giầu,
Chiều, là phi nữ trong lầu vua Ngô.
Nghèo, đâu khác bạn bao giờ,
Đến nay quyền quý, nào ngờ, hiếm hoi.
Phấn hương, sai kẻ tôi đòi,
Khi thay áo lụa, chỉ coi người làm.
Vua chiều, kiêu ngạo đồn vang,
Vua yêu, chẳng kể trái ngang phải gì.
Bạn bè giặt lụa cùng thì,
Không cô nào được chung đi xe về.
Nhắn cô hàng xóm gần kề:
‘‘Chau mày, bắt chước không hề ích chi!’’...

Sắc đẹp thiên hạ trọng
Tây Thi đâu mãi nghèo
Sớm ,gái Việt giặt lụa
Chiều, cung phi vua Ngô
Hèn,cũng như mọi kẻ
Sang, của hiếm ai so
Trang điểm con hầu giúp
Mặt áo kẻ đòi lo
Vua yêu thêm kiêu ngạo
Vua quí thêm hồ đồ
Bao người chung giặt lụa
Chung xe không một cô
Nhắn gởi hàng xóm cũ
Nhăn mặt đừng bày trò

Sác đẹp thiên hạ trọng
Tây Thi đâu mãi nghèo
Sớm,gái Việt giặt lụa
Chiều,cung phi vua Ngô
Hèn,cũng như mọi kẻ
Sang,của hiếm ai so
Trang điểm,con hầu giúp
Mặt áo,kẻ đòi lo
Vua yêu thêm kiêu ngạo
Vua quí càng hồ đồ
Bao người chung giặt lụa
Chung xe không một cô
Nhắn gởi hàng xóm cũ
Nhăn mặt đừng hồ đồ

Vì thiên hạ trọng người xinh đẹp
Nên Tây Thi đâu nép cảnh nghèo
Sớm còn gái Việt bên ngòi
Tối đà được rước cung Ngô phi tần
Thủa hàn vi ân cần dễ mến
Sang trọng rồi mới đến là khôn
Sai người lấy phấn thơm dồn
Lại còn mặc áo cũng không tự làm
Được vua yêu nàng càng kiêu hãnh
Vua yêu nàng phải trái cũng ưa
Bạn cùng giặt lụa thủa xưa
Chẳng ai được đến cung vua với nàng
Nhắn cô hàng xóm, nàng rằng:
Đặt bày nhăn mặt, có ăn giải gì!