Bài thơ có 5 dị bản, hãy chọn bản muốn xem:

1 Bản quốc ngữ do Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim hiệu đính

2 Bản Liễu Văn đường (1866), do Nguyễn Quảng Tuân phiên âm

3 Bản Liễu Văn đường (1871), do Nguyễn Quảng Tuân phiên âm

4 Bản Lâm Noạ Phu (1870), do Nguyễn Quảng Tuân phiên âm

5 Bản Kiều Oánh Mậu (1902), do Nguyễn Thế và Phan Anh Dũng phiên âm

Bản quốc ngữ do Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim hiệu đính

Vương Phu Nhân gươm trừ quân bội nghĩa,
Từ Minh Sơn vàng tặng kẻ ra ơn.


2255. Nàng rằng: “Trước đã hẹn lời,
Dẫu trong nguy hiểm, dám rời uớc xưa!”
Còn đang dùng dắng, ngẩn ngơ,
Mái ngoài đã thấy bóng cờ, tiếng la.
Giáp binh kéo đến quanh nhà,
2260. Đồng thanh cùng gởi: “Nào là phu nhân?”
Hai bên mười vị tướng quân,
Đặt gươm, cởi giáp, trước sân khấu đầu.
Cung nga, thế nữ nối sau,
Rằng: “Vâng lệnh chỉ, rước chầu vu quy.”
2265. Sẵn sàng phượng liễn, loan nghi,
Hoa quan giấp giới, hà y rỡ ràng.
Dựng cờ, nổi trống, lên đàng,
Trúc tơ nối trước, đào vàng kéo sau.
Hoả bài tiền lộ ruổi mau,
2270. Nam đình, nghe động trống chầu đại doanh.
Kéo cờ luỹ, phát súng thành,
Từ công ra ngựa, thân nghênh cửa ngoài.
Lữa mình vẻ cân đai,
Hãy còn hàm én, mày ngài như xưa.
2275. Cười rằng: “Cá nước duyên ưa,
Nhớ lời nói những bao giờ hay không?
Anh hùng mới biết anh hùng,
Rày xem phỏng đã cam lòng ấy chưa?”
Nàng rằng: “Chút phận ngây thơ,
2280. Cũng may dây cát được nhờ bóng cây.
Đến bây giờ mới thấy đây,
Mà lòng đã chắc những ngày một hai.”
Cùng nhau trông mặt cả cười,
Dan tay về chốn trướng mai tự tình.
2285. Tiệc bày thưởng tướng, khao binh,
Om thòm trống trận, rập rình nhạc quân.
Vinh hoa bõ lúc phong trần,
Chữ tình ngày lại thêm xuân một ngày.

Trong quân có lúc vui vầy,
2290. Thong dong mới kể sự ngày hàn vi:
“Khi Tích, khi Lâm Chuy,
Nơi thì lừa đảo, nơi thì xót thương.
Tấm thân rày đã nhẹ nhàng,
Chút còn ân oán, đôi đường chưa xong.”
2295. Từ công nghe nói thuỷ chung,
Bất bình nổi trận đùng đùng sấm vang.
Nghiêm quân, tuyển tướng sẵn sàng,
Dưới cờ một lệnh vội vàng ruổi sao.
Ba quân chỉ ngọn cờ đào,
2300. Đạo ra Tích, đạo vào Lâm Chuy.
Mấy người phụ bạc xưa kia,
Chiếu danh tầm nã, bắt về hỏi tra.
Lại sai lệnh tiễn truyền qua,
Giữ giàng họ Thúc một nhà cho yên.
2305. Mụ quản gia, vãi Giác Duyên,
Cũng sai lệnh tiễn đem tin rước mời.
Thệ sư kể hết mọi lời,
Lòng lòng cùng giận, người người chấp uy.
Đạo trời báo phục chỉn ghê,
2310. Khéo thay, một mẻ tóm về đầy nơi.
Quân trung, gươm lớn, giáo dài,
Vệ trong thị lập, cơ ngoài song phi.
Sẵn sàng tề chỉnh, uy nghi,
Bác đồng chật đất, tinh kỳ rợp sân.
2315. Trướng hùm mở giữa trung quân,
Từ công sánh với phu nhân cùng ngồi.
Tiên nghiêm, trống chửa dứt hồi,
Điểm danh trước dẫn chực ngoài cửa viên.
Từ rằng: “Ân oán hai bên,
2320. Mặc nàng xử quyết, báo đền cho minh.”
Nàng rằng: “Nhờ cậy uy linh,
Hãy xin báo đáp ân tình cho phu.
Báo ân rồi sẽ trả thù.”
Từ rằng: “Việc ấy để cho mặc nàng.”

2325. Cho gươm mời đến Thúc lang,
Mặt như chàm đổ, mình dường dẽ giun.
Nàng rằng: “Nghĩa trọng nghìn non,
Lâm Chuy người cũ, chàng còn nhớ không?
Sâm, Thương chẳng vẹn chữ tòng,
2330. Tại ai, há dám phụ lòng cố nhân?
Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân,
Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là.
Vợ chàng quỷ quái, tinh ma,
Phen này kẻ cắp, bà già gặp nhau.
2335. Kiến bò miệng chén chưa lâu,
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa!”
Thúc Sinh trông mặt bấy giờ,
Mồ hôi chàng đã như mưa ướt đầm.
Lòng riêng mừng sợ khôn cầm,
2340. Sợ thay, mà lại mừng thầm cho ai.

Mụ già, sư trưởng, thứ hai,
Thoắt đưa đến trước, vội mời lên trên.
Dắt tay, mở mặt cho nhìn:
“Hoa Nô kia, với Trạc Tuyền, cũng tôi.
2345. Nhớ khi lỡ bước, sẩy vời,
Non vàng chưa dễ đền bồi tấm thương.
Nghìn vàng gọi chút lễ thường,
Mà lòng Phiếu mẫu mấy vàng cho cân!”
Hai người trông mặt tần ngần,
2350. Nửa phần khiếp sợ, nửa phần mừng vui.
Nàng rằng: “Xin hãy rốn ngồi,
Xem cho rõ mặt, biết tôi báo thù!”
Kiếp truyền chư tướng hiến phù,
Lại đem các tích phạm đồ hậu tra.
2355. Dưới cờ, gươm tuốt nắp ra,
Chính danh thủ phạm tên là Hoạn Thư.
Thoắt trông, nàng đã chào thưa:
“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay,
2360. Đời xưa mấy mặt, đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều!”
Hoạn Thư hồn lạc, phách xiêu,
Khấu đầu dưới trướng, dở điều kêu ca.
2365. Rằng: “Tôi chút dạ đàn bà,
Ghen tuông, thì cũng người ta thường tình!
Nghĩ cho khi các viết kinh,
Với khi khỏi cửa, dứt tình chẳng theo.
Lòng riêng, riêng cũng kính yêu,
2370. Chồng chung, chưa dễ ai chiều cho ai!
Trót lòng gây việc chông gai,
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng.”
Khen cho: “Thật đã nên rằng,
Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời.
2375. Tha ra thì cũng may đời,
Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.
Đã lòng tri quá thì nên!
Truyền quân lệnh xuống, trướng tiền tha ngay.”
Tạ lòng, lạy trước sân mây,
2380. Cửa viên lại dắt một dây dẫn vào.
Nàng rằng: “Lồng lộng trời cao!
Hại nhân, nhân hại, sự nào tại ta?
Trước là Bạc Hạnh, Bạc Bà,
Bên là Ưng, Khuyển, bên là Sở Khanh.
2385. Tú Bà với Mã Giám Sinh,
Các tên tội ấy đáng tình còn sao?”
Lệnh quân truyền xuống nội đao,
Thề sao, thì lại cứ sao gia hình.
Máu rơi, thịt nát tan tành,
2390. Ai ai trông thấy hồn kinh, phách rời.
Cho hay muôn sự tại trời,
Phụ người, chẳng bỏ khi người phụ ta!
Mấy người bạc ác, tinh ma,
Mình làm, mình chịu, kêu mà ai thương!
2395. Ba quân đông mặt pháp trường,
Thanh thiên, bạch nhật, rõ ràng cho coi.

Việc nàng báo phục vừa rồi,
Giác Duyên vội đã gửi lời từ quy.
Nàng rằng: “Thiên tải nhất thì,
2400. Cố nhân đã dễ mấy khi bàng hoàng.
Rồi đây bèo hợp, mây tan,
Biết đâu hạc nội, mây ngàn là đâu!”
Sư rằng: “Cũng chẳng mấy lâu,
Trong năm năm lại gặp nhau đó mà.
2405. Nhớ ngày hành cước phương xa,
Gặp sư Tam Hợp, vốn là tiên tri.
Bảo cho hội hợp chi kỳ:
Năm nay là một, nữa thì năm năm.
Mới hay tiền định chẳng lầm,
2410. Đã tin điều trước, ắt nhằm điều sau.
Còn nhiều ân ái với nhau,
Cơ duyên nào đã hết đâu, vội gì?”
Nàng rằng: “Tiền định tiên tri,
Lời sư đã dạy, ắt thì chẳng sai.
2415. Hoạ bao giờ có gặp người,
Vì tôi cậy hỏi một lời chung thân.”
Giác Duyên vâng dặn ân cần,
Tạ từ, thoắt đã dời chân cõi ngoài.

Nàng từ ân oán rạch ròi,
2420. Bể oan dường đã vơi vơi cạnh lòng.
Tạ ân, lạy trước Từ công:
Chút thân bồ liễu mong có rày.
Trộm nhờ sấm sét ra tay,
Tấc riêng như cất gánh đầy đổ đi.
2425. Chạm xương, chép dạ xiết chi,
Dễ đem gan óc đền nghì trời mây!”
Từ rằng: “Quốc sĩ xưa nay,
Chọn người tri kỷ một ngày được chăng?
Anh hùng tiếng đã gọi rằng,
2430. Giữa đường dẫu thấy bất bằng mà tha!
Huống chi việc cũng việc nhà,
Lọ là thâm tạ, mới là tri ân!
Xót nàng còn chút song thân,
Bấy nay kẻ Việt, người Tần cách xa.
2435. Sao cho muôn dặm một nhà,
Cho người thấy mặt, là ta cam lòng.”
Vội truyền sửa tiệc quân trung,
Muôn binh, nghìn tướng hội đồng tẩy oan.


Đoạn này ứng với Hồi 18 trong nguyên truyện: “Vương phu nhân kiếm tru vô nghĩa hán; Từ Minh Sơn kim tặng hữu ân nhân” 王夫人劍誅無義漢;徐明山金贈有恩人 (Vương Thuý Kiều, kiếm giết phường vô nghĩa; Từ Minh Sơn, vàng tặng kẻ có ơn).


[Thông tin 2 nguồn tham khảo đã được ẩn]