Quế Lâm tỉnh thành 桂林省城 • Thành tỉnh Quế Lâm

Quế Lâm là một tỉnh lỵ thuộc Quảng Tây.

Nguyên chú: Xét vị trí Việt Tây (Quảng Tây), nước chầu về rất đẹp, thế đất từ Vân Nam đổ xuống, gò đất cao thấp ẩn hiện, đến Quế Lâm, thì núi đất được bóc đi, thay bằng núi đá, đỉnh núi nhọn hoắt như những ngọn lửa bốc lên, trông xa giống như dao, kích dựng đứng thành rừng. Nhánh tả là sông Ly, bắt nguồn từ phương tây bắc, chảy ra đông nam. Nhánh hữu là sông Minh bắt nguồn từ hướng tây nam chảy theo phương đông bắc, đến phương tây nam, đông bắc thì tụ hội ở sông Tầm, chảy xuôi xuống Việt Đông (Quảng Đông), cũng là một nơi đất quý. Hán Vũ Đế đặt ra các quận Thương Ngô, Uất Lâm, nay Thương Ngô là phủ thành châu Ngô; Uất Lâm là tỉnh thành Quế Lâm. Nơi hai con sông Ly và Minh hợp lưu, có thành của nhà vua, tương truyền gọi là thành Sở Vương. Có lẽ không phai nước Sở đời Xuân Thu, phải là nước Sở trong số nước phân tranh sau đời Hán, đời Tấn. Triệu Uý Đà đóng đô ở Phiên Ngung chứ không phải ở đây, tức là ở phủ trị Quảng Châu của tỉnh Quảng Đông, nay là tỉnh lị [tỉnh Quảng Đông], ở gần giáp Nam Hải để khống chế Bách Việt. Sử nước ta lại nhận Uý Đà làm Việt Vương ký, ngoa truyền sai cả sự thực. Làm sao lại có thể coi chữ Việt 粵 của đất Việt (chỉ Lưỡng Quảng) là chữ Việt 越 chỉ nước Việt ta. Sách Việt sử tiêu án của Tiên công đã liệt Việt Vương ký là ngoại thuộc. Nay ta đích thân đến tận đất này, mới biết là trước tác của sử thật đủ để đính chính lời nói ngoa truyền của ngàn đời vậy.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]