Quan thư 3 關雎 3

Vắn dài rau hạnh bên sông,
Kiếm tìm mà hái theo dòng đôi bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Mến nàng, cầm sắt đánh lên vang dầy.
Bên sông rau hạnh vắn dài,
Đem về nấu chín mà bầy hai bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Để nàng vui thích, vang rền trống chuông.

Muốn ăn rau hạnh hái về,
Muốn cô thục nữ nay về cùng ta.
Tiếng chuông tiếng trống vui hòa,
Tiếng cầm tiếng sắt mặn mà yêu đương.

Theo tôi được biết, chữ "lạc" trong câu cuối, các cụ nhà ta đọc âm cổ hơn là "nhạo": Chung cổ nhạo chi. Cách đọc này cũng thể hiện trong câu: Trí giả nhạo thuỷ, nhân giả nhạo sơn.
Mong ban quản trị xem xét.

Tôi cố tìm hiểu thêm các nơi thì chỗ này cũng rất lung tung, mỗi nơi đọc 1 kiểu, cả 3 âm yue (nhạc), le (lạc), yao (nhạo) đều có cả, nhưng có một giải thích ở đây tôi cho rằng hợp lý hơn cả: http://www.wret...513165/22669885
Đại loại ở đây giải thích căn cứ theo "Mao thi chính nghĩa" chú thì 樂 hiệp vận với 芼 ở trên nên có âm "nhạo" (có điều do tiếng Trung hiện đại không còn giữ được các âm cũ nên họ tìm hiểu hơi lòng vòng về việc hiệp vận), tuy nhiên đây cũng chỉ là 1 bài viết trên blog.
Tạm thời tôi sẽ sửa thành âm "nhạo", nếu có ý kiến nào xác đáng hơn xin thảo luận thêm.

Chữ này trong phần chú thích được viết là "nấu chín mà dâng lên" nhưng trong từ điển Thiểu Chửu cũng như tra các nguồn khác thì đều chỉ mang nghĩa là lựa chọn. Ví dụ như: 芼(mào)，毛传：“择也。”
Tôi băn khoăn không rõ nghĩa "nấu chín mà dâng lên" được lấy từ đâu, làm cơ sở cho Tạ Quang Phát dịch như trên.
Mong Ban quản trị xem xét.

@U Cốc: trong từ điển này có mấy chỗ chú ý: http://www.zdic...dic8AZdicBC.htm
- ở tab thứ 3 (康熙字典) có 1 nghĩa là "lấy rau nấu với thịt làm canh" 音媢。用菜雜肉爲羹也
- tuy nhiên ở tab đầu tiên lại dẫn câu này với nghĩa "nhổ lấy" 扫取，拔：“参差荇菜，左右～之”。

Nhưng Mao truyện đã chú là 择也 không rõ vì đâu TQP dịch như vậy.
Tôi cũng xem lại chữ 樂, Trịnh Huyền chú là 樂音洛. Tôi attach đoạn chú liên quan tới mấy câu này:

Theo tôi, Khang Hi tự điển đã viết rõ như thế, đồng thời, ví dụ lấy ra lại trùng hợp vào đây, vậy thì nên sửa lại chú thích và nên chỉnh lại các bản dịch.

Nhưng cái tab đầu tiên của nó không phải Khang Hy tự điển, mà thực ra không biết nó căn cứ vào từ điển nào luôn :D
Để lát tôi sẽ sửa chú thích, còn bản dịch thì không dám sửa.

Vấn đề "l"/"nh", "ac"/"o", thuộc về phạm trù ngữ âm lịch sử, ở đây là ngữ âm thời Tần, Hán. Tôi là người ngoại ngạch, không nói thêm được gì nhiều, chỉ biết và nêu lên vấn đề được đến như thế. Để giải quyết cho rốt ráo, cần hỏi đến các chuyên gia.
Còn riêng về vần, thì bài này gieo vần giữa "mạo", "nhạo" thì đều đã rõ; ở bài trước cũng có trường hợp "phục"/"bặc", đều thuộc lĩnh vực của ngôn ngữ học cả.

Nhân tìm hiểu về chữ "mạo", tôi tìm được bài viết này: http://www.vien...27&menu=108
Có lẽ, từ trước, nhà Nho nước ta đã có cách hiểu là "hái nấu" rồi chăng?
Nhưng, dẫu sao, chúng ta cũng nên dựa vào các sách vở chú thích chính thống.