Thái Linh

Nó không biết đùa,
không thạo về các vì sao
về đào mỏ, dệt kim, trồng trọt, xây cầu,
về nướng bánh hay đóng tàu.

Trong thảo luận của chúng ta cho kế hoạch mai sau
Nó xen vào lời cuối
Lạc đề.

Thậm chí nó không hề
biết những điều liên quan đến nghề của nó
Không biết đào huyệt,
chẳng biết đóng quan tài,
không biết dọn cho tuơm những gì mình đã bộn bày.

Bận giết chóc đầy tay,
nó làm việc vụng về, không hệ thống
không thiện nghệ chuyên sâu
Như thể với mỗi chúng ta, nó thực tập lần đầu.

Chiến công nhiều
nhưng cũng bao thất bại,
bao lần ra đòn bừa bãi
bao phen thử lại từ đầu!

Đôi khi nó chẳng đủ sức đâu,
để giết một chú ruồi trong không khí.
Đã nhiều lần nó bị
thua sâu bướm kia trong cuộc chạy thi.

Tất cả những củ hành, vỏ đậu, rễ bầu kia
những xúc tu, những vây và lỗ thở,
những lông mao mùa đông, những lông mã huy hoàng rực rỡ,
chỉ nói lên bao bộn bề dang dở
trong công việc chán chường của nó mà thôi.

Chẳng ăn thua chi, cái ác ý với đời.
Ngay cả sự tiếp tay của chúng ta trong chiến tranh, đảo chính,
từ trước đến nay, cũng vẫn còn là ít.

Những trái tim trong trứng đang đập nhịp.
Những chiếc xương đang dài ra của trẻ sơ sinh.
Những hạt giống gắng nảy lên hai cánh lá đầu tiên,
đôi khi là cả những cây cao nơi chân trời xa tắp.

Kẻ khẳng định mình quyền năng trải khắp
chính là bằng chứng sống rõ ràng
rằng y bất toàn năng.

Không có cuộc sống nào
dù trong khoảnh khắc -
không bất tử.

Cái chết
luôn chậm chân
đúng một khoảnh khắc này.

Các cánh cửa vô hình, nó gắng sức giật lay
song chỉ là vô ích.
Những điều ai đã kịp làm, dù nhiều dù ít,
tử thần kia không thể xoá đi.

Ta rất ân cần nhã nhặn với nhau,
Quả quyết mình thật vui, sau bao năm, tình cờ gặp gỡ.

Hùm beo của chúng ta hiền lành uống sữa.
Lũ diều hâu dạo bước chân trần.
Đám cá mập của ta trong nước chìm dần.
Bọn lang sói ngáp dài trước cửa chuồng mở ngỏ.

Những con rắn của ta không nhanh như chớp nữa
Bọn khỉ hết tưng tưng, lũ công rụng lông màu.
Đám dơi đã bỏ mái tóc ta mà bay khỏi từ lâu.

Mình ngừng lời giữa nửa chừng câu
Miệng tươi cười không gì cứu vãn.
Những con người trong chúng ta chẳng biết
Làm cách nào để nói với nhau.

Một hành tinh lạ lùng và những người kỳ dị.
Họ lệ thuộc thời gian nhưng không thừa nhận thời gian.
Họ có cách tỏ bày lòng phản kháng.
Họ vẽ những bức tranh, ví dụ bức tranh này:

Thoạt nhìn chẳng có gì đặc biệt ở đây.
Thấy một dòng sông.
Thấy một bờ của dòng sông ấy.
Thấy một chiếc bè gắng sức bơi ngược dòng nước chảy.
Thấy chiếc cầu trên sông và những người ở trên cầu.
Những người rõ ràng đang rảo bước thật mau,
bởi từ đám mây đen
mưa bắt đầu quất mạnh.

Điều đáng nói ở đây là chẳng có gì xảy ra kế tiếp.
Đám mây không đổi thay hình dạng, sắc màu.
Mưa chẳng tạnh đi cũng chẳng rơi mau.
Chiếc bè bơi bất động.
Người trên cầu đang chạy
chính tại nơi họ đã chạy rồi, một lát trước đây.  

Khó tránh khỏi đưa ra lời nhận xét này:
Đây không hề là bức tranh vô tội.
Thời gian ở đây đã bị làm ngừng lại.
Đã không còn theo quy luật của nó rồi.
Đối với các diễn biến, than ôi,
Nó đã bị tước đi uy lực.
Bị khinh khi và sỉ nhục

Do một kẻ nổi loạn,
một ông Hiroshige Utagawa nào kia,
(một hữu thể, thật ra,
đã đi qua thế giới này từ lâu và thuận lẽ),
thời gian đã sẩy chân, vấp ngã.

Có thể đây chỉ là trò chơi khăm chẳng nghĩa lý gì,
một trò ngông trong phạm vi vài thiên hà ít ỏi,
nhưng để đề phòng mọi điều mọi nỗi,
ta bổ sung như sau:

Ở đây có một bức tranh được đánh giá cao
đã bao đời khiến người ta mê say, xúc động,
và điều ấy vẫn được xem là đúng.

Một số người thế vẫn chưa thỏa mãn.
Họ còn nghe được cả tiếng mưa tuôn,
Cảm thấy cái lạnh của những giọt nước trên cổ, trên lưng,
Họ nhìn cây cầu và những người trên đó
như thể đang nhìn thấy chính mình
trong cuộc chạy kia chẳng lúc nào ngừng
trên con đường thiên thu bất tận
và họ tin tráo trơ, ngạo mạn
rằng đó là chuyện thật hiển nhiên.

Trong bức tranh của nhà danh họa xưa,
Dưới lớp sơn dầu những cái cây đâm rễ.
Con đường đưa tới đích của mình, chắc chắn là như thế.
Ngọn cỏ thay cho chữ ký trang nghiêm.
Thời khắc năm giờ chiều thuyết phục đáng tin.
Tháng Năm bị dừng lại nơi đây, nhẹ nhàng nhưng cương quyết,
Em cũng ngừng lại thôi, dĩ nhiên, anh thân mến,
Vì em là cô gái kia, dưới bóng tần bì.

Em đã rời xa anh chừng nào, anh hãy nhìn đi,
Hãy nhìn chiếc mũ trắng em mang, tấm váy vàng em mặc,
em giữ chiếc giỏ kia thật chặt
để nó không rơi ra khỏi bức tranh,
hãy nhìn em phô mình trong số phận tha nhân,
ngưng bận tâm về những điều bí mật.

Dù anh có gọi em, em cũng không nghe thấy
Dẫu có nghe thấy anh, em cũng chẳng ngoái đầu,
Dù em có ngoái đầu, điều chẳng thể xảy ra đâu,
thì gương mặt anh cũng dường như xa lạ.

Em biết rõ thế gian trong vòng sáu dặm.
Em am tường về thảo dược cỏ cây,
biết niệm chú để xua đi mọi cơn đau.
Nơi đỉnh đầu em Chúa vẫn đang nhìn xuống.
Em vẫn nguyện cầu cho mình không lìa đời đột ngột.

Hòa bình là sự thưởng ban, chiến tranh là hình phạt.
Mọi giấc mơ đáng thẹn lòng đều do quỷ Sa-tăng.
Em có một tâm hồn rành rọt hiển nhiên
như quả mơ có hạt.

Những trò chơi của con tim, em không hề biết.
Em chưa thấy sự trần truồng của người các con em sẽ gọi là cha.
Em không nghi ngờ thiên Sách Diễm ca
có những bản nháp lem nhem, lằng nhằng gạch xóa.
Điều em muốn nói ra luôn nằm trong những câu sẵn có.
Em chẳng dùng đến tuyệt vọng bao giờ,
bởi nó là thứ đồ
không phải của em, chỉ được giao cho em cất giữ.

Trên con đường em đi nếu anh có ngang qua, giả sử
Dù anh có nhìn vào mắt em lâu,
Em sẽ lướt qua anh bên mép vực sâu
mảnh hơn sợi tóc.

Bên phải là nhà em, xung quanh em rành từng ngách góc,
cả những bậc cầu thang và lối vào nhà,
nơi xảy ra những điều không được vẽ ra:
một con mèo nhảy lên băng ghế,
ánh nắng rớt lên chiếc bình bằng thiếc,
bên chiếc bàn kia, dáng xương xẩu gầy gò,
một người đàn ông đang ngồi sửa đồng hồ.

Em không oán trách mùa xuân
vì mùa xuân lại tới.
Em chẳng đem mùa xuân ra bắt lỗi
khi nó làm tròn bổn phận của mình
như vẫn thế, hàng năm.

Nỗi buồn của em
không ngăn được cỏ cây, em hiểu.
Ngọn cỏ kia có liêu xiêu xao động
cũng chỉ là trong gió mà thôi.

Em chẳng đau đâu anh ơi,
khi những bụi cây bên bờ nước
lại có gì để xào xạc lả lơi.

Em ghi nhận lại rồi,
rằng có một bờ hồ nào đấy
vẫn đẹp không khác gì thủa ấy -
như thể anh còn sống trên đời.

Em không mếch lòng phật ý mảy mươi
với quang cảnh, khi nó trông ra vịnh
lấp lánh ngời lên trong ánh mặt trời.

Thậm chí em mường tượng nổi những người
không phải hai ta
giờ đây đang ngồi đó
trên khúc cây bạch dương bị đổ.

Em tôn trọng cái quyền của họ
được cười và được thầm thì,
được hạnh phúc lặng yên chẳng nói năng chi.

Thậm chí em còn suy
rằng giữa họ là tình ân ái
rằng chàng trai đang ôm cô gái
trong vòng tay tràn ngập sức xuân.

Tiếng chim nào thanh tân
liu siu trong lau sậy.
Mong sao họ nghe thấy,
em cầu chúc chân thành.

Em không đòi thay đổi đâu anh,
những con sóng ở ven bờ ấy,
con sóng nào xô nhanh, con sóng nào trễ nải
những con sóng ngoan hiền chẳng phải với em.

Em không đòi hỏi gì thêm
ở vực nước ven rừng
lúc đen
lúc mang sắc xanh lam
khi biếc màu ngọc thạch.

Chỉ một điều em không chấp nhận
là trở về nơi ấy chốn xưa.
Cái đặc ân được quyền có mặt -
em xin khước từ.

Em sống sót lâu hơn anh vừa đủ,
và chỉ vừa đủ thôi,
để tưởng nhớ từ xa xôi.

Đĩa ở đây, nhưng ngon miệng nào thấy đâu.
Nhẫn nơi này, mà không tình giai ngẫu
đã qua rồi thấm thoắt ba trăm năm.

Quạt nơi đây – đâu má ửng nét hồng lan?
Đây kiếm gươm – đâu rồi cơn uất hận?
Đàn lia dưới ánh tà phím chẳng một lần ngân.

Vì sự vĩnh hằng vắng bóng chốn trần gian,
người ta gom về đây mười nghìn đồ cổ.
Bác thầy ký mốc meo mơ màng trong giấc ngủ
râu rủ lên tủ kính trưng bày.

Gốm sứ, lông chim, kim loại nơi đây
Vượt thời gian âm thầm chiến thắng.
Riêng chiếc trâm cài từ miền Ai Cập
đang khẽ khúc khích cười.

Chiếc vương miện hoài công chờ đợi một đầu người
Bàn tay thua găng tay, và chiếc giày bên phải
đã chiến thắng bàn chân.

Còn tôi, tôi đang sống, xin bạn hãy vững tâm.
Cuộc chạy đua của tôi với chiếc váy dài vẫn đang tiếp diễn.
Ôi chiếc váy thật là bướng bỉnh!
Nó như muốn trường tồn bất chấp kỷ niên!

Trong giờ lâm chung
Thay cho hồi ức
Tôi muốn những thứ đồ đã mất
Quay về.

Những áo choàng, ô, găng tay, va li
Về từ truớc cửa nhà, vào qua cửa sổ
Để tôi có thể nhủ:
Tôi chẳng cần những thứ ấy làm chi.

Rồi những kim băng, trâm nọ lược kia,
Sợi dây, con dao, bông hoa hồng giấy,
Để tôi được nói lời sau cuối:
Tôi chẳng tiếc thứ gì.

Chìa khóa ơi, dù ở phương nao
Hãy cố về cho kịp
Để tôi còn nhắn được:
Bạn thân yêu, han gỉ hết rồi sao.

Một đám mây chứng chỉ, thẻ ra vào,
và những tờ khai sẽ cùng đổ xuống
Để tôi một lần nói được:
Mặt trời lặn rồi kìa.

Đồng hồ ơi, từ sông dạt về đi
Hãy cho tôi cầm lên tay nhé
Để tôi được cất lời trách khẽ:
Thôi đừng bắt chước khắc giờ.

Thấy cả trái bóng bay năm xưa
bị cuốn theo cơn gió
Để tôi có thể bảo nó:
Ở đây không có trẻ thơ.

Bay đi, bóng ơi, bay ra ô cửa sổ mở to
Bay ra thế giới kia rộng lớn,
Ai đó hãy kêu lên: Ôi kìa, quả bóng!
Để tôi được khóc ngon lành.

AI THẤY nơi nào có lòng trắc ẩn
(hay là trí tưởng tượng của trái tim) -
Làm ơn xin cho biết! Làm ơn xin cho biết!
Hát vang lên, xin người hãy hát
và khiêu vũ như mất trí, điên rồ
hân hoan dưới gốc bạch dương yểu điệu lơ thơ
vẫn luôn đang chực khóc.

NHẬN DẠY môn im lặng
bằng mọi thứ tiếng trên đời
theo phương pháp ngắm nghía không ngơi:
bầu trời sao lấp lánh,
ngắm châu chấu bật mình nhảy tách,
ngắm hàm dưới của người vượn Bắc Kinh,
ngắm móng tay trẻ sơ sinh,
một sinh vật phù du trôi nổi,
hay bông tinh thể tuyết vừa rơi.

NHẬN TÁI TẠO tình yêu.
Dịp may đây! Xin chú ý!
Trên bãi cỏ xanh năm ngoái
Bạn được nằm lăn trong nắng chan hòa
Còn gió kia nhảy múa reo ca
(cơn gió từ năm trước
trên tóc bạn bày trò vui lả lướt)
Xem thêm ở mục: Giấc mơ

CẦN NGƯỜI
để khóc
những người già vừa mất
trong trại tế bần.
Hãy ứng cử không cần
đơn thư và lý lịch.
Mọi giấy tờ sẽ bị xé hết
không kèm biên nhận, hóa đơn.

VỀ NHỮNG HỨA HẸN của chồng tôi,
người đã đưa đường cho quý vị
bằng những sắc màu của nhân gian trần thế
đông đúc và ồn ào,
bằng khúc ca bên cửa sổ, chú chó sau tường rào:
Rằng quý vị sẽ không bao giờ cô độc
trong bóng tối, trong lặng thinh, khi đứt hơi kiệt sức –
Tôi không thể chịu trách nhiệm mảy may.
Ký tên: Đêm, bà quả phụ của Ngày.

Một giọt mưa rơi xuống tay tôi
từ sông Nil và sông Hằng sa tới,

từ giọt sương trời trên râu hải cẩu,
từ nước trong những chiếc bình đã vỡ thành muôn mẩu
ở thành Ys, thành Tyre.

Trên ngón tay trỏ của tôi
Biển Caspi là vùng biển mở,

và Thái Bình Dương hiền hòa nhẹ đổ
vào sông Ru-đa-va,
dòng sông từng lướt qua
thành Paris
bằng cánh mây mong manh bé nhỏ

vào năm bảy trăm sáu mươi tư thủa đó,
ngày mùng bảy tháng Năm,  rạng sáng lúc ba giờ.

Không đủ những đôi môi để gọi thành lời
Bao cái tên phù du của người, nước ạ.

Có lẽ tôi phải đặt tên người, một lần như đã
bằng mọi thứ tiếng trên đời
khi cùng lúc phát ra lời tất cả các nguyên âm,

và đồng thời lặng câm -
vì một cái hồ tên chưa kịp có.

Không tồn tại trên thế gian hồ đó,
cũng như trên bầu trời thiếu vắng vì sao
trong lòng hồ phản chiếu mình vào.

Ai đó từng chìm đi trong con nước dâng trào,
Ai đó phút lâm chung từng gọi người cầu cứu,
Chuyện xa tự thuở nào, và mới chỉ hôm qua.

Người đã dập lửa cháy nhà, người đã cuốn trôi nhà
như cuốn trôi cây, rừng hay thành phố.

Người đã ở
trong bồn nước thiêng và trong bồn tắm gái làng chơi,
trong những nụ hôn, trong vải liệm thây người.

Trong sương và trong mồ hôi
của hoa tử đinh hương và kim tự tháp,
cầu vồng người dưỡng sắc
đá tảng người gặm mòn.

Giọt mưa rơi, còn gì nhẹ nhàng hơn.
Thế giới chạm vào tôi dịu dàng biết mấy.

Bất kỳ ở đâu bất kỳ khi nào bất kỳ điều gì đã xảy
Đều sẵn ghi rồi trong nước Babel.


Giờ đêm chuyển sang ngày.
Giờ trở mình trằn trọc.
Giờ của những người đương tuổi ba mươi.

Giờ vòng tay đất mẹ ôm ta đã rời rã buông lơi.
Giờ bị quét phăng dưới tiếng gà gáy sáng.
Giờ gió lạnh thổi về từ những vì sao đã tắt.
Giờ có-gì-còn-lại-phía-sau-ta.

Giờ trống trải.
Rỗng không, vô vị.
Đáy tận cùng của mọi canh giờ.

Không có ai dễ chịu lúc bốn giờ.
Nếu đàn kiến vui vẻ vào giờ ấy -
ta chúc mừng cho kiến đi thôi. Và hãy để năm giờ sang tới
nếu ta còn phải sống tiếp trên đời.