Phạm Sĩ Vĩ

Đưa chồng chạy loạn giữ buồng tiêu,
Tóc cháy quần gai hết mĩ miều;
Dâu bỏ còn thu tiền thuế thổ,
Ruộng hoang vẫn giữ ngạch chinh miêu;
Hái rau cả gốc đem về nấu,
Chém củi đun cơm lẫn lá vào.
Ẩn đến hang sâu là chỗ kín,
Khôn tìm một chước khỏi chinh dao.

Âm ầm binh hoả biết đi đâu,
Công việc chưa xong đã bạc đầu;
Chén rượu bi thu Vương Xán trước,
Câu thơ ái quốc Đỗ Lăng sau;
Quê nhà khuất núi linh xa tiếng,
Đêm nguyệt nằm sương thước chịu rầu;
Ước được rượu tiên trăm chén nhắp,
La đà chờ đến buổi Thương Châu.

Chầu sớm dâng thư dưới khuyết đường,
Chiều hôm giấy bãi đến Triều Dương;
Muốn trừ việc cũ đường tơ rối,
Dám tiếc thân này mái tóc sương;
Mây lấp núi Tần nhà khuất nẻo,
Tuyết đông cửa ải ngựa cùng đường,
Dặm xa lận đận ơn lòng cháu,
Có ý vì ta giữ đống xương.

Trăm hoa vàng rụng một mình tươi,
Chiếm hết vườn xuân cả mọi mùi;
Cành rủ nước trong thưa thướt bóng,
Hương đưa chiều tối nhẹ nhàng hơi;
Chim toan liệng xuống còn trông trộm,
Bướm mới nghe tin đã rụng rời;
Tức cảnh một bài vui với cảnh,
Chẳng cần nhắp rượu vẽ tranh mai.

Tiết trời như giục việc người ta,
Khí ấm dần sinh khí lạnh qua;
Người cải vóc hoa thêm sợi né,
Dương về trong ống thúc tro ra;
Sương gieo ngạn liễu gần buông lá,
Tuyết giục non mai sắp nở hoa;
Phong cảnh nước người như nước cũ,
Dạy con chuốc rượu thói quê nhà.

Nào người cưỡi hạc đi đâu hỡi?
Lầu hạc còn trơ đứng chỗ này!
Hạc đã bay đi khôn thấy lại,
Nghìn năm chỉ thấy đám mây bay;
Cây đất Hán Dương xan xát đó,
Cỏ châu Anh Vũ lạnh lùng thay!
Hương quan khuất nẻo ô tà bóng,
Khói toả bên sông nước mắt đầy.

Thức đậy vầng hồng đã rạng đông,
Bờ tre sang sảng trận kim phong;
Sai bồi bài trí nhà nghênh noãn,
Gọi trẻ là hơ áo ngự đông;
Sắc nước rượu như ngọn trúc biếc,
Hình con cua tựa quả chanh hồng;
Đầy vườn phong cảnh dung cùng cúc,
Ngoạn cảnh vui chơi chớ phụ lòng.

Trước cửa mây bay lạnh lẽo màu,
Xa trông cung khuyết một trời thâu;
Sao tàn lác đác nhàn qua ải,
Địch thổi vo ve khách tựa lầu;
Cúc hé nhị hồng xa bụi nhiễm,
Sen rơi cánh tía khổ sương rầu;
Cả lư ao ước không về đặng,
Hổ đội nam quan lối Sở tù.

Địch ai trên các não nùng thay,
Lặn mọc hơi theo ngọn gió bay.
Tiếng rặng mây lồng vang điện quế,
Trong hoà trăng sớm đến rèm tây;
Cung nam giọng sánh Hoàn Y trước,
Câu phú ai lâm Mã Tử nay;
Địch thổi xong rồi người chẳng thấy,
Thấy còn văng vẳng tiếng trên mây.

Nước thuyền lóng lánh bóng trăng lồng,
Sắc nước da trời một vẻ chung;
Thi tứ long lay trong cột đáy,
Mộng hồn phảng phất mái chèo sông.
Ngôi sao lộn bóng nơi đầm biếc,
Tiếng nhạn gào thu khóm cỏ hồng;
Tựa bến thuyền chài đèn lấp ló,
Bên cầu sương rủ lá ngô đồng.