Bùi Huy Bằng

Con hãy hiện về, dù là hiện trong mơ,
Không phải như con trong tấm ảnh xám mờ, –
Như tia sáng, như chim trời và sự sống,
Đúng như tuổi thơ và hạnh phúc vô bờ.

Thế là con đã theo về chốn xa xôi,
Khoảng cách dần xoá đi bóng dáng con rồi.
Bao tro bụi nhằm vào trái tim chất chứa,
Nhưng thiêu đốt nó không bùng lên ngọn lửa.

Mẹ có lỗi, là do mẹ đó, con ơi,
Bởi mệnh con yêu mẹ đã sớm buông lơi,
Cũng bởi mẹ sống mà không mất tâm trí…
Ôi đáng nguyền rủa bản năng sống lạ đời!

Con hãy hiện về, chỉ cần hiện trong mơ,
Không phải như con trong tấm ảnh xám mờ, –
Như tia sáng, như chim trời và sự sống,
Đúng như tuổi thơ và hạnh phúc vô bờ.

Ôi quê ta, ôi ngôi nhà mới mẻ
Với mái che óng vàng,
Hãy hực lên, hãy rống lên ơi bò nái mẹ,
Bê non kia hãy be lên những tiếng âm vang.

Tôi dạo qua những ngôi làng xanh màu lá,
Nơi đất đai phì nhiêu kỳ lạ,
Tôi bạo dạn, vui tươi như tất cả,
Nhưng hết thảy giống người, mẹ đã sinh ra.

Biết bao hăng say chốn học đường
Tôi luyện rèn thể chất và trí hướng.
Trong tiếng ào ào của bạch dương gió quyện
Sức sôi động xuân thì của mi lớn dần lên.

Tôi thích những thói hư tật xấu của người,
Nào rượu say mèm, nào cướp giật tay chơi,
Và mỗi khi vừng đông bừng lên ngày mới
Tự đánh mất mình như sao băng rơi.

Và mọi sự ở người, như từng nhận ra
Tôi muốn luận giải và lượm thu tất cả,
Để rồi cay đắng suy tư mà kết tội
Vì dẫu sao người vẫn là mẹ của tôi.

Ta không nuối tiếc, không cầu xin, không rơi lệ,
Chuyện đời qua đi, như khói tan từ những cây táo trắng.
Màu vàng úa phủ lên cảnh già nua dâu bể,
Ta sẽ không còn trai trẻ vĩnh hằng.

Giờ con tim sẽ không đập như xưa,
Bởi lạnh giá làm mỏi mòn hưng phấn,
Còn đất nước của cây bạch dương in trên tấm lụa
Chẳng dụ được ai lãng du bằng bước chân trần.

Hỡi linh hồn phiêu lãng! mi càng ngày càng hiếm
Khơi dậy ngọn lửa nồng của làn môi
Tìm lại sự tươi mới của ta đã đánh mất rồi,
Cả những ánh mắt khinh đời và xúc cảm sục sôi.

Giờ đây ta không còn khát vọng thuở xưa,
Đời thực của ta ư? Hay chỉ là trong mộng?
Như sớm mai nao nức bao sức xuân chan chứa
Ta đã phi băng băng trên lưng ngựa sắc hồng.

Rồi chúng ta đều nát tan trên thế gian này,
Như những lá phong vàng lặng lẽ rụng khỏi cây...
Ước cho mi mãi mãi thuận buồm biết mấy,
Để hưởng phồn vinh và an giấc nồng say.

Phải chăng tôi có lỗi, vì tôi là nhà thơ
Của số phận đắng cay và những thống khổ vô bờ,
Theo ý nguyện của chính mình tôi không đành bỏ dở –
Khi sinh ra đời tôi đã vương vấn với hồn thơ.

Phải chăng tôi có lỗi, nên đời chẳng mỉm cười,
Bởi tôi yêu và cũng ghét mọi người tất thảy,
Và tôi biết về mình, điều gì còn chưa thấy,
Dẫu nàng thơ đã ban tặng tôi niềm mê say.

Tôi biết rằng – hạnh phúc trong đời không hiện diện,
Đời có ảo ảnh, có mộng mơ của tâm hồn suy biến,
Tôi cũng biết –  thơ tôi thê lương làm tất cả muộn phiền,
Nhưng tôi đâu có lỗi – tôi là nhà thơ như thể an nhiên.

Xin chào Người, nước Nga thân thiết của tôi,
Những ngôi nhà nông dân – trong các khung ảnh thánh...
Không thấy tận cùng và vùng biên vời vợi –
Xa thẳm tầm nhìn, ngan ngát một màu xanh.

Như kẻ hành hương đến từ nơi xa xôi,
Tôi nhìn ngắm những cánh đồng tít tắp của Người.
Ở những luỹ quanh làng thấp lùn dăng lối
Những cây dương héo hắt xào xạc gọi xuân tươi.

Ngày Lễ thánh của Người thanh khiết, dậy mùi hương
Của mật ong và táo chín lan khắp các thánh đường.
Và ngân vang sau vũ khúc xoay vòng đảo huớng
Là điệu nhảy vui tươi trên các đồng cỏ, vấn vương.

Tôi khởi chạy theo lối mòn khúc khuỷu
Đến khoảng không bát ngát những dải xanh,
Hướng đến tôi, là những chùm hoa thơm dịu,
Cùng tiếng cười thiếu nữ vang trong lành.

Nếu đoàn quân thánh chiến miệng thét vang:
“Mi mặc nước Nga, hãy sống ở Thiên đàng!”
Tôi sẽ đáp: “Thiên đàng xa lắm đâu cần đến,
Hãy trả lại cho tôi vẹn Tổ quốc bình yên”.

Trên cửa sổ trăng treo. Dưới cửa sổ gió thổi.
Cây bạch dương trụi lá ánh màu bạc, sáng ngời.

Tiếng phong cầm xa xăm thổn thức, điệu đơn côi -
Sao đỗi thân thương, sao đỗi xa xôi.

Bài hát phiêu diêu khi khóc, khi cười.
Em nơi đâu, cây đề của tôi? cây đề đời người?

Và mình tôi có khi trẩy hội từ sớm tinh mơ
Đến với người yêu, cùng lướt phím đàn tơ.

Còn giờ đây tôi chẳng là chi người yêu ơi.
Theo nhịp bài ca không quen tôi vừa khóc vừa cười.

NHỮNG SUY TƯ
Êxênhin Xergây Alêkxanđrôvitr (*)
(Trong tuyển tập "Những suy tư u hoài")

Những suy tư sầu đau, những suy tư sâu thẳm,
Những suy tư cay đắng, những suy tư  trĩu nặng,
Những suy tư hạnh phúc cứ  mãi mãi xa vời,
Những suy tư của đời tôi đâu được thảnh thơi !

Những suy tư – sinh thành các âm thanh đầy đoạ,
Những suy tư bất hạnh, những suy tư lạnh giá,
Những suy tư – nguồn cội những giọt lệ nhạt nhoà,
Những suy tư sóng gió, những suy tư tự do!

Sao bay xé nát lồng ngực ta đã đuối sức,
Sao bay ngáng trở con đường mà ta lãng du?
Sao bay còn muốn đánh thức sức cùng kiệt lực  
Để rồi lại tranh đấu với bóng tối mịt mù?

Không thể nâng đỡ bay bằng đống lửa đã tàn,
Những đốm sáng đã tắt... Muộn rồi, thôi kết trái.
Không thể chữa cho bay trái tim đã nứt rạn,
Những suy tư bệnh hoạn, kiệt sức và tái tê!
<1915>

Bùi Huy Bằng dịch (http://buihuybang.blogtiengviet.net/)
7 - 2012
(*)- Tên tác giả do người dịch thêm vào.

NGUYÊN TÁC tại:
http://www.sesenin.ru/book/361/

ДУМЫ
Есенин Сергей Александрович (*)
(Из цикла "Больные думы")

Думы печальные, думы глубокие,
Горькие думы, думы тяжелые,
Думы от счастия вечно далекие,
Спутники жизни моей невеселые!

Думы - родители звуков мучения,
Думы несчастные, думы холодные,
Думы - источники слез огорчения,
Вольные думы, думы свободные!

Что вы терзаете грудь истомленную,
Что заграждаете путь вы мне мой?
Что возбуждаете силу сломленную
Вновь на борьбу с непроглядною тьмой?

Не поддержать вам костра догоревшего,
Искры потухшие... Поздно, бесплодные.
Не исцелить сердца вам наболевшего,
Думы больные, без жизни, холодные!
<1915>
(*)- Tên tác giả do người dịch thêm vào.

DỊCH NGHĨA:

NHỮNG SUY TƯ
Êxênhin Xergây Alêkxanđrôvitr
(Trong tuyển tập "Những suy tư u hoài")

Những suy tư buồn thảm, những suy tư sâu xa,
Những suy tư đắng cay, những suy tư nặng nề,
Những suy tư được hạnh phúc mãi mãi xa vời,
Những bạn đồng hành của đời tôi chẳng được vui!

Những suy tư – cha sinh mẹ đẻ các âm thanh đầy đoạ,
Những suy tư bất hạnh, những suy tư lạnh giá,
Những suy tư – nguồn cội những giọt lệ sầu thảm,
Những suy tư dậy sóng, những suy tư tự do!

Sao bay xé nát lồng ngực đã kiệt sức,
Sao bay ngáng trở con đường của ta  đang đi?
Sao bay đánh thức nguồn lực đã tan nát
Để lại tranh đấu nữa với bóng tối mịt mù?

Không thể nâng đỡ bay bằng đống lửa đã tàn,
Những đốm lửa đã tắt... Muộn mất rồi, không kết trái.
Không  thể chữa lành cho bay trái tim đã quá yếu đau,
Những suy tư bệnh hoạn, thiếu sức sống, đã bị lạnh giá!
<1915>

Bùi Huy Bằng dịch
7 - 2012

Sa-ga-ne của anh, Sa-ga-ne!
Phải chăng, vì anh đến từ phương bắc,
Anh muốn kể em nghe chuyện cánh đồng,
Về lúa mạch đen lượn sóng dưới trăng.
Sa-ga-ne của anh, Sa-ga-ne.

Phải chăng, vì anh đến từ phương bắc,
Trăng nơi đó to sáng gấp trăm lần,
Dù Si-raz có đẹp đến bội phần,
Cũng không hơn Ri-a-zan bát ngát.
Phải chăng, vì anh đến từ phương bắc.

Anh muốn kể em nghe chuyện cánh đồng,
Những sợi râu ngắt từ hạt đơm bông,
Nếu em muốn, hãy bện lên một ngón –
Cũng chẳng mảy may làm anh đau đớn.
Anh muốn kể em nghe chuyện cánh đồng.

Về lúa mạch đen lượn sóng dưới trăng
Em hình dung như mái tóc anh quăn.
Bạn yêu ơi, cứ mỉm cười, đùa dỡn,
Miễn đừng khơi lên nỗi nhớ trong lòng
Về lúa mạch đen lượn sóng dưới trăng.

Sa-ga-ne của anh, Sa-ga-ne!
Nơi phương bắc, còn có người con gái,
Giống hệt như em đến thật lạ lùng,
Có thể, đang nghĩ về anh mông lung...
Sa-ga-ne của anh, Sa-ga-ne.

Là thi sĩ – đó chính là duyên nợ,
Không đơn sai những sự thật ở đời,
Tự dưỡng thương khắp làn da gợi cảm,
Độ nhân sinh bằng nhiệt huyết tâm can.

Là thi sĩ - nghiệp ngợi ca tự do,
Sao cho bạn nhìn đời càng thêm rõ.
Hoạ mi hót – không thấy mình đau khổ,
Bởi phận chim chỉ một giọng cô đơn.

Chim hoàng yến với giọng ngân xa lạ -
Như xúc xắc bi hài, thật đáng thương.
Thế gian cần những ca từ cao cả
Hát hồn nhiên, dù chỉ tựa ễnh ương.

Thánh hồi giáo khéo soạn kinh co-ran,
Khi cấm kị đồ uống là rượu mạnh,
Bởi thi sĩ đã không hề ngừng cạn
Ly vang nồng, khi lâm nạn bạo hành.

Và thi sĩ khi đến với người thương,
Thì nàng ta cùng kẻ lạ trên giường,
Vì lợi ích sống còn chàng khoan nhượng,
Trái tim nàng thoát nạn một đường dao.

Nhưng, cay đắng làm trào dâng oán ghét,
Quay về nhà giọng huýt sáo vang lên:
"Thôi đành vậy, kẻ lãng du đáng chết,
Trên thế gian cảnh này ta đều quen".

Sông kia dát bạc dòng nhẹ xuôi
Trong ráng chiều tà xuân xanh tươi.
Mặt trời khuất núi chen rừng rậm
Trăng non vàng óng bồng bềnh trôi

Phía tây bao phủ dải màu hồng
Thợ cầy rời ruộng về nhà xong.
Trong rừng dương trắng bên đường vắng
Hoạ mi ngưng hót khúc tình nồng.

Ráng chiều hồng thắm ở phía tây
Lắng nghe bài ca sâu lắng thay.
Mặt đất ngước nhìn sao xa lắc
Cười với trời cao say ngất ngây.