Kim mã hành dư 金馬行餘

Kim mã hành dư tập hợp các bài theo thể loại: ký, bi ký, thư, cáo văn, tế văn, tự, phú, nghị, khải... do Ngô Thì Nhậm sáng tác chủ yếu vào thời kỳ làm việc cho triều đình Lê - Trịnh, trong đó có một số sáng tác vào thời Tây Sơn, nhưng số đó không nhiều. Những sáng tác vào thời Tây Sơn chủ yếu được tập hợp trong tập Hàn các anh hoa.

Kim mã hành dư phần nào phân ánh thực trạng xã hội thời Lê - Trịnh ở giai đoạn cáo chung của nó, một xã hội đang có những biến đổi sâu sắc, một khí thế mới đang vươn lên của triều đại Tây Sơn. Kim mã hành dư còn giúp hiểu thêm về cuộc đời hoạt động đầy năng động của Ngô Thì Nhậm và những tâm tư tình cảm cùng những cống hiến của ông.

Nếu các bài nghị, khải, chế, cho biết thực trạng xã hội thời Lê - Trịnh, Tây Sơn thì loạt bài ký lại phản ánh những hoạt động của chính tác giả trong những thời kỳ đó. Nếu loạt bài tựa, bi ký, phú, phản ánh tâm hồn trong sáng, tình cảm nồng thắm của Ngô Thì Nhậm nói với người đời thì loạt bài cáo văn, tế văn lại nói đến những dằn vặt, những bức bối riêng tư trước thực trạng xã hội đầy biến động rối ren và cuộc sống đời thường của ông. Nhất là trong đó có một số bài có những tình tiết về vụ án năm Canh Tý với những băn khoăn, dằn vặt của Ngô Thì Nhậm, đã hé mở phần nào về sự liên quan giữa sự ra đi của Ngô Thì Sĩ với vụ án ấy...

Kim mã hành dư, tên tắc phẩm do soạn giả tùng thư Ngô gia văn phái đặt ra, tất cả các tác phẩm của các tác giả thuộc dòng họ Ngô Thì nói chung và của Ngô Thì Nhậm nói riêng đều nằm trong tên chung Ngô gia văn phái. Hiện tại Thư viện Viện Nghiên cứu Hán Nôm có nhiều bộ tùng thư chép tập Kim mã hành dư này.

Kim mã hành dư tập hợp các bài theo thể loại: ký, bi ký, thư, cáo văn, tế văn, tự, phú, nghị, khải... do Ngô Thì Nhậm sáng tác chủ yếu vào thời kỳ làm việc cho triều đình Lê - Trịnh, trong đó có một số sáng tác vào thời Tây Sơn, nhưng số đó không nhiều. Những sáng tác vào thời Tây Sơn chủ yếu được tập hợp trong tập Hàn các anh hoa.

Kim mã hành dư phần nào phân ánh thực trạng xã hội thời Lê - Trịnh ở giai đoạn cáo chung của nó, một xã hội đang có những biến đổi sâu sắc, một khí thế mới đang vươn lên của triều đại Tây Sơn. Kim mã hành dư còn giúp hiểu thêm về cuộc đời hoạt động đầy năng động của Ngô Thì Nhậm và những tâm tư tình cảm cùng những cống hiến của ông.

Nếu các bài nghị, khải, chế, cho biết thực trạng xã hội thời Lê - Trịnh, Tây Sơn thì loạt bài ký lại…