Doãn Uẩn 尹蘊

Doãn Uẩn 尹蘊 (27/12/1795 - 3/1/1850) tên huý là Doãn Ôn 尹溫, tự Nhuận Phủ 閏甫, Ôn Phủ 溫甫, hiệu Nguyệt Giang 月江, Tĩnh Trai 静齋, là một danh thần thời Nguyễn, phụng sự ba đời vua liên tiếp: Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Ông quê ở huyện Thư Trì, tỉnh Nam Định, nay là huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Năm Mậu Tý (1828), ông đỗ cử nhân, được bổ vào làm chức Hữu thị lang bộ Hình. Năm Quý Tỵ (1833), ông tham dự cuộc tiễu trừ Nông Văn Vân ở Tuyên Quang cùng với Phạm Đình Phổ, Nguyễn Công Trứ. Năm Tân Sửu (1841), ông làm Tham tri, quyền Tổng đốc Thanh Hoá. Năm Quý Mão (1843), ông được chuyển vào Nam nhậm chức Tuần phủ An Giang. Tại đây, ông tận tuỵ phục vụ nhân dân và có công mở mang, khai thác vùng đồng bằng sông Cửu Long. Năm 1840, ông cùng với Lê Văn Đức, Đoàn Minh Giảng đi sang kinh lý Chân Lạp khám xét việc buôn bán đo đạc ruộng đất, định thuế đinh, thuế thuyền bè. Năm Ất Tỵ (1845), ông cùng với Võ Văn Giải, Nguyễn Tri Phương, Tôn Thất Nghị, đem binh sang đánh Chân Lạp và đuổi quân Xiêm. Ông cùng Nguyễn Tri Phương chiếm thành Ba Nam, thẳng tới Nam Vang đánh bại quân Xiêm và quân Chân Lạp và buộc người Xiêm phải xin hoà. Với chiến công đó ông được thăng làm Tổng đốc An Hà là An Giang và Hà Tiên. Trong thời gian làm quan ông nổi tiếng thanh liêm cần mẫn được triều đình ngợi khen là An Tây mưu lược tướng, phong tước Tuy Tĩnh Tử. Tháng 10-1849, ông mất, được truy tặng Hiệp biện Đại học sĩ và khắc tên vào bia Võ công tại kinh đô. Ông tài kiêm văn võ, thơ ca của ông giàu thi tính, nhiều cảm xúc.

Tác phẩm:
- Ngoại Lãng Doãn tướng công niên biểu
- Doãn tướng công hoạn tích
- Tuy Tĩnh tử tạp ngôn
- Doãn thị gia phả

Tác phẩm đã dịch ra tiếng Việt:
- Doãn Uẩn thi tuyển (90 bài, Trần Bá Chí dịch, NXB Văn học, 2005)

Doãn Uẩn 尹蘊 (27/12/1795 - 3/1/1850) tên huý là Doãn Ôn 尹溫, tự Nhuận Phủ 閏甫, Ôn Phủ 溫甫, hiệu Nguyệt Giang 月江, Tĩnh Trai 静齋, là một danh thần thời Nguyễn, phụng sự ba đời vua liên tiếp: Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Ông quê ở huyện Thư Trì, tỉnh Nam Định, nay là huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Năm Mậu Tý (1828), ông đỗ cử nhân, được bổ vào làm chức Hữu thị lang bộ Hình. Năm Quý Tỵ (1833), ông tham dự cuộc tiễu trừ Nông Văn Vân ở Tuyên Quang cùng với Phạm Đình Phổ, Nguyễn Công Trứ. Năm Tân Sửu (1841), ông làm Tham tri, quyền Tổng đốc Thanh Hoá. Năm Quý Mão (1843), ông được chuyển vào Nam nhậm chức Tuần phủ An Giang. Tại đây, ông tận tuỵ phục vụ nhân dân và có công mở mang, khai thác vùng đồng bằng sông Cửu Long. Năm 1840, ông cùng với Lê Văn Đức, Đoàn Minh Giảng đi sang kinh lý Chân Lạp khám xét…