Hồi thứ hai

Tiếng ngâm
Hoa mai nở tuyết đầu khe núi
Làn song kỳ hương nhập ánh trăng
Ca giữa lời mây hề đàn trong tiếng khói
Hồn củ trời Nghiêu hề ai có nghe chăng?
Ta nghe vạt áo cô Hằng
Nổi lên trận gió chim bằng ngày xưa
Nhạc tan thành một bài thơ
Dòng Ngân quạ réo đôi bờ lưu ly,
Từ phen Trái Đất ra đi
Lệ chia phôi đã xanh rì trùng dương..
Chiều nay hề lòng khe nở nguyệt
Đầu khe hề rừng tuyết đưa hương
Tám suối âm thanh hề dồn trong nhịp trúc
Ta gõ mà chơi hề vang giấc hoàng lương
Nhắn chơi về cuộc tang thương
Bông hoa mai rợp con đường trầm luân
Đời hiểu gì chăng hề chữ Đạo?
Ta có hay không hề cái Thân?
Nước trôi sáu ngã vào Tần
Chẳng qua một phút mây vào sườn non…

Kinh Kha (nói một mình)
Canh tà vang điệu trúc
Người tri kỷ đến rồi
(Truyền lênh cho Túc Vệ:)
Chư quân đâu, ta miễn cho túc trực

Túc Vệ
Dạ xin tuân thượng lệnh

Kinh Kha
Được, cho lui!
(Túc Vệ vào, Kinh Kha một mình ngâm:)
Trăng liềm một mảnh lâng lâng bạc
Nghiêng xuống cành dương lá lá rơi
Nhịp theo tiếng trúc cao vời
Đất quay một hướng mơ trời Thuấn Nghiêu

Tiếng ngâm
(Của Cao Tiệm Ly hoạ theo, mỗi lúc một gần)
Vạt áo Thiên Thai hề lênh đênh màu sắc
Đôi cánh chim bằng hề mây gió phiêu diêu
Bến Hoa từ đấy cô liêu
Cắm thuyền thơ, ngủ suối Điều, mình ai…
(Cao Tiệm Ly nhảy vào qua cửa sổ đến trước mặt Kinh Kha)

Kinh Kha
Cao hiền huynh! em đón đợi lâu rồi

Cao Tiệm Ly
Nghe hiền đệ chí vì Yên đã quyết
Thanh gươm báu sắp vào nơi hổ huyệt
Nên ta vì đại nghĩa phải dời chân
Kíp tới đây bàn giúp việc sang Tần

Kinh Kha
Đa tạ hiền huynh vì nhau khó nhọc
Chẳng tiếc công từ rừng núi biên cương
Đến dạy bảo cho Kha lời vàng ngọc
Trước giờ Kha mang sứ mệnh lên đường

Cao Tiệm Ly
Vậy ra hiền đệ
Lòng quyết hy sinh?

Kinh Kha
Một chuyến ra đi, vẹn toàn hai lẽ;
Vì Yên mà củng lại vì mình

Cao Tiệm Ly
Ta biết rồi, nhưng…

Kinh Kha (cướp lời)
Nửa kiếp phiêu linh
Há nỡ để gươm thần hoen rỉ mãi!
Tuổi cường tráng qua rồi không trở lại…

Cao Tiệm Ly
Khá khen cho hiền đệ chí hơn đời
Một cánh tay toan lấp bể vá trời
Đem tính mạng xây nền cho sự nghiệp
Bụi đỏ tên ghi, sử xanh việc chép:
Ngàn thu sau..ồ!..kiếm sĩ kinh Kha
Tiếng thơm cùng non nước mãi không già!..
Nhưng khoan chút, hãy dừng tay dệt mộng;
Trước khi chết nghe ta bàn lẽ sống:
Chữ Thời Cơ là chữ thế nào em?

Kinh Kha (ngạc nhiên)
Cao hiền huynh! chẳng lẽ…

Cao Tiệm Ly (ngắt lời)
Thử ra xem
Bày tinh tú! Ngẫng đầu lên chút nửa!
Mây thành dựng màu tro viền sắc lửa
Nạn máu sông xương núi tránh làm sao?
Kìa, phía Tây chói lọi một vì sao
Mà tám ngã chầu về dâng ánh sáng…

Kinh Kha (nhìn theo ngón tay bạn)
Vâng nẻo đó thật muôn phần sáng lạn
Khác nào như một biển ngọc mênh mông
Chứa hào quang gồm nuốt mọi ngành sông

Cao Tiệm Ly (kéo bạn trở về chổ cùng ngồi)
Kinh hiền đệ, em thấy rồi đó chứ?
Phía Tây ấy hiện Doanh Tần đang ngự
Đất Hàm Dương vượng khí tự sơ khai
Phút giờ đây chung đúc mọi anh tài
Diệt sáu nước để thu về một mối…

Kinh Kha
Diệt sáu nước? Có lẽ đâu, trời hỡi!

Cao Tiệm Ly
Chính lẽ trời tan hợp lạ gì đâu!
Ba mươi năm một cuộc bể thành dâu
Phân cương mãi ắt có ngày thống nhất
Từ thượng cổ, song hưng suy còn mất
Cứ từng cơn tiến thoái, nhịp nhàng thay!
Ngẫm mà xem thế sự bấy lâu nay:
Kể từ độ nhà Chu dần bạc nhược
Không chấn áp nổi chư hầu tiểu quốc
Dời kinh đô về đóng ở phương Đông,
Lần lượt nhau xưng bá với xưng hung
Tề Tấn Sở nêu cao gương cát cứ
Chẳng ai biết tới uy quyền thiên tử
Miếng mồi ngon mặc sức kẻ tranh giành
Gió sa trường nồng khét máu hôi tanh
Lớn nuốt nhỏ, mạnh thì uy hiếp yếu
Còn sót lại Sở Tề Hán Nguỵ Triệu
Và Yên đây và sau hết Tần kia
Bẩy nước cùng xâu xé miếng mồi chia
Nhưng thế tất chẳng sao cùng đứng vững;
Nay đế nghiệp đã tới kỳ xây dựng…
Ô kìa sao hiền đệ mãi phân vân?

Kinh Kha
Trời ơi chua chát muôn phần!
Lẽ đâu thiên hạ về Tần hay sao?

Cao Tiệm Ly
Sáu nước rồi tiêu diệt
Thiên hạ sẽ về Tần
Trái thời cơ, dấn thân vào chổ chết,
Thực đáng thương và đáng tiếc bao nhiêu!

Kinh Kha
Nghe hiền huynh bấy nhiêu điều
Thực đã mệnh trời sáng tỏ;
Nhưng chẳng lẽ gươm thiêng nằm mãi vỏ
Không vì Yên…

Cao Tiệm Ly
…Và quyết chẳng sang Tần!

Kinh Kha
Nhưng Tần vương bạo ngược, khắp xa gần
Đều căm tức…

Cao Tiệm Ly
…Chỉ có một con đường
Cho kẻ sĩ thức thời cơ tự trọng
Ấy là chẳng đoái hoài danh vọng;
Trần ai đừng nhiễm mảy may nào…
Ta về ta ẩn non cao
Giang sơn riêng Suối Hoa Đào thênh thênh

Kinh Kha
Nhưng còn Kha theo sao được hiền huynh
Đã chót hứa với Yên triều Thái Tử…

Cao Tiệm Ly
Tuỳ ngươi đó, nếu ngươi còn lưỡng lự
Thì mặc ta lên núi một mình ta

Kinh Kha
Việc sang Tần đành lẽ bỏ…Nhưng mà
Nghĩa khứ tựu phải sao cho rành mạch
Vả triều Yên đãi Kha này thượng khách
Lẽ nào Kha lòng nỡ quá vô tình
Lúc ra đi không từ biệt phân minh!
Vậy xin hẹn ba ngày. Sau hẹn đó
Hiền huynh tới, em xin làm hiệu lửa
Rồi chúng ta cùng sánh bước về non.

Cao Tiệm Ly
Ta sẽ ca vang nhịp trúc khua ròn
Nghe nhạc nổi ngươi làm ngay hiệu lửa
Nếu ngọn sáp bừng tươi trong khuôn cửa
Ấy là ngươi tình nghĩa dứt cùng Yên
Ta sẽ vào…Thôi! vầng nhật sắp lên
Gà gáy đã ba lần…Ngươi phải nhớ:
Nghe tiếng trúc phải làm ngay hiệu lửa
Nhược bằng không ta cứ thẳng đường đi!
(Cao Tiệm Ly vào khuất sân khấu)

Kinh Kha (dặn với theo)
Chào hiền huynh,xin chớ ngại điều chi!
(một mình) Hai lẽ đi cùng ở
Lòng ta thực hoang mang
Trái thiên mệnh liều đi thì việc lỡ
Mà không đi cơ hội bỏ sao đang!
Ôi thôi nửa kiếp ngang tàng!
Đành ư, giải giáp quy hàng thời cơ?
Thua trời xanh một nước cờ
Mài gươm rồi để bạc phơ mái đầu
Ta về ta ẩn rừng sâu
Bạn cùng hoa cỏ ngâm câu thoát trần…
- Hàm Dương đế nghiệp khởi
Lục quốc hỗn vu Tần
Lẽ mầu nhiệm thực đó ư trời hỡi!
Liều ra đi là uổng sức hoài thân?
Đành ư, một lưỡi gươm thần
Vùi sâu non động phai dần hào quang!
(gục xuống thiếp đi…Thái Tử Đan ra giữa lúc Kinh Kha nói mê sảng:)
Trời đất ơi, trọn kiếp hận còn mang!

Thái Tử Đan
Mộng ảo có chi mà uất ức
Hẳn tướng quân mỏi mệt tinh thần!
Lỗi đó ở quả nhân
Dám xin người lượng thứ
Túc vệ! kíp truyền vũ nữ
Tới đây, thị yến giải sầu

Túc Vệ
Dạ muôn tâu
Xin lĩnh chỉ

Kinh Kha
Khiến điện hạ nhọc lòng giời ý
Kinh Kha này đắc tội xiết bao!
Ơn trên nhường đất thẳm trời cao
Mạt tướng biết lấy chi đền đáp
Từ lúc được Yên triều dung nạp
Đông cung thực đã quá ân cần
Cho Kha này bối rối phân vân
Chỉ sợ tài hèn sức mọn
Chẳng xứng đem dùng việc lớn

Thái Tử Đan
Thôi hôm nay tạm gác việc sang Tần
Không bàn chi! hãy cùng với quả nhân
Cùng nâng chén giãi sầu giây lát đã
(Hai người cùng tới cửa sổ lớn, nhìn vào phía sân rộng bên trong, nơi biểu diễn ca vũ)
Kìa điệu múa phong lưu huyền ảo lạ!
Hoa vườn xuân nghiêng ngã củng say theo
Sương lam tan để lộ áng mây điều
Vạt áo tía lung linh màu buổi sáng
Nào tráng sĩ, hãy dời chân ngoạn thưởng
(thấy Kinh Kha mê mãi theo khúc múa)
Lạ lùng thay tráng sĩ bỗng triền miên
Cặp mắt như thờ thẫn đắm mê nhìn…

Kinh Kha
Ồ, đôi cánh tuôn mưa và nổi gió
Nõn nà nhung phơi phới tuyết sương bay!
Mượt như tơ và nhẹ tựa làn mây
Ngọc ẩn hiện tới lui, ngà thấp thoáng
Mười búp quỳnh hoa bừng chuyển dáng
Hai dòng cẩm thạch uốn sườn non
Ngón tay ai nhỏ vút cánh tay tròn
Cõi hạ giới ngờ đâu mình thấy được!
Những mơ ở chiêm bao nào thuở trước
Khi tuổi xuân còn chưa quá hai mươi,
Vậy mà nay…

Thái Tử Đan
Kinh hiệp sĩ quá lời!
Chẳng qua đó một người trong nhạc bộ
Nếu quả thật Kinh Khanh lòng hạ cố
Thì xin dâng để chầu chực sớm khuya

Kinh Kha
Hạ thần trong một phút cuồng si
Buông lời nói nhàm tai thánh thể
Đáng tội mấy mươi thẹn thùng xiết kể
Mong Đông Cung người khoan thứ một vài
Hiểu cho Kha: Từ đeo kiếm trên vai
Chỉ mơ ước nghìn thu xây nghiệp lớn
Chẳng hề để tâm hồn vấn gợn
Bâng khuâng vì ân ái tình duyên
Ba mươi năm Ngô Sở dạo con thuyền
Vó ngựa ruỗi Tây Tần qua Bắc Nguỵ
Gió sớm chợ Hàn sương khuya bến Vệ
Thép Long Tuyền mài đã nát tơ trăng
Vẫn giận chưa cất được cánh chim bằng
Chín vạn dặm thời cơ không nổi gió
Lẽ nào ư, Đông cung người xét rõ,
Kinh Kha này mê sắc đẹp giai nhân!
Huống hồ đương bối rối việc sang Tần!
Câu nói lỡ vừa đây xin điện hạ
Hiểu cho rằng Kinh Kha tôi chỉ đã
Yêu cánh tay băng tuyết ngọc ngà ai
Khác gì yêu pho tượng đẹp mà thôi…

Thái Tử Đan
Cô gia đã hiểu rồi, Kinh hiệp sĩ!
Đôi mắt ấy thật muôn vàn tế nhị,
Yêu là yêu cái Đẹp phải hay chăng?
Đẹp nhường kia, pho tượng đẹp sao bằng!
- Túc Vệ đâu, kíp truyền ra nật chỉ
Thi hành ngay (ngồi thảo lệnh cho Túc Vệ cầm vào rồi nói tiếp với Kinh Kha)
Đó là nàng Ngọc Tý
Người đứng đầu nhạc bộ của cô gia
Tên gọi kia thực xứng với tay ngà!
Nàng Ngọc Tý, người đứng đầu nhạc bộ…

Túc Vệ (ra)
Dạ muôn tâu! quan đại thần Thái Phó
Đương chờ xin diện kiến đức Đông Cung

Thái Tử Đan
Truyền cho y cứ thẳng tới triều trung
Chờ sẳn nhé! ta tiến triều ngay đó…
- Hiệp sĩ gắng chờ đây, và lát nửa
Thu nhận cho lễ mọn của Đan này
Dâng Kinh Kha tửu hứng giúp phần say
(Thái Tử Đan cùng Túc Vệ vào. Kinh Kha ngồi một mình đọc sách. Im lặng một lúc)

Kinh Kha
Chà! tâm trí bỗng tơi bời rối loạn
Nghe đâu đây như quỷ oán ma hờn
Trên đầu ta như một dãy trường sơn
Đè chỉu nặng, không sao còn gượng được!
Chân rời rã cơ hồ không thể bước,
Hai vai trùng, tê điếng khắp xương da…
Trời đất ơi! lòng củng rộn phong ba
Năm cửa ải giác quan bùng lửa cháy!
(Linh hồn Ngọc Tý hiện lên)
Gì kia nửa? ai muốn điều chi vậy?
Ai vào kia? ai đó? lạ lùng chưa?
Nói mau lên, ta rút kiếm bây giờ!

Ngọc Tý
Gửi hiệp khách, tỳ nhi xin bái kiến

Kinh Kha
À ra ngươi là ca nữ vừa rồi

Ngọc Tý
Một oan hồn ca nữ, tướng quân ôi!

Kinh Kha
Một oan hồn! ta mê rồi chẳng lẽ!

Ngọc Tý
Tướng quân vẫn ngồi đây trong phủ đệ
Và tỳ nhi một ca nữ hồn oan,
Vì tướng quân, vừa lánh cõi trần gian…

Kinh Kha
Nàng đã chết vì ta?

Ngọc Tý (hát giọng thảm)
Xuân mới nở
Trong màu hoa, và hót ở lời chim
Hỡi ơi sắc úa hương chìm
Tạnh cơn mưa, có ai tìm ngày xuân?
Ai rằng ảo mộng chân thân?
Nghìn thu ngà đúc một lần tuyết tiêu…
Thương cho ngọc dắt vàng đeo
Ánh trăng suông để buồn theo xuyến vòng
Tiếc cho quỳnh nở mười bông
Giữa đêm kỳ thú men bồng bềnh tan
Vườn xưa nhịp điệu chưa tàn
Cánh xiêm mở chếch cung đàn khép lơi
Vầng trăng sụp đổ lưng trời
Vì nhau thôi đã rụng rời cánh tay!
Xót thay mà ngậm ngùi thay
Nào ai hay, một mình hay nỗi mình…
Trời đất vô tình
Mây gió vô tình
Gẫy trâm rồi, đã rơi bình
Sầu lên chưa tắt màu dư lệ
Sầu có hồn chăng, lệ có hình?
(Bóng ma chợt tan biến theo tiếng hát chìm dần)

Kinh Kha (nói một mình)
Hừ, lạ chưa! từ thế giới u minh…
Một ca nữ ta chưa từng gặp mặt
Chết vì ta… Có lẽ đâu, trời đất!

Nội Giám (ra)
Bẩm tướng quân, thừa lệnh chúa công truyền
Tiểu nô mang tặng phẩm kính dâng lên

Kinh Kha
Được, cho lui!

Nội Giám (trao chiếc hộp cho Túc Vệ)
Dạ, chúa công lại nhắn
“Tráng sĩ muốn điều chi xin cứ dặn
Vì Yên bang người đã sắp ra tay,
Thì dẫu cho tính mệnh của Đan này
Người muốn lấy củng xin dâng nộp đó”

Kinh Kha
Thôi được! hãy cho về
(Nội Giám vào. Kinh Kha một mình)
Yên Thái Tử
Trọng đãi ta vào bậc đại ân nhân
Biết làm sao gỡ nổi việc sang Tần!
Ca vũ đê mê, linh đình yến ẩm
Suốt ngày đêm, nay còn trao tặng phẩm
Giúp cho mình tửu hứng được cao bay…
Nào thử xem tặng phẩm gì đây!
(Mở nắp hộp) Trời hỡi, đôi cánh tay nào đó,
Mà băng tuyết ngọc ngà hoen máu đỏ?
Thôi rồi, ta đã giết nàng đây;
Một ca nhi vô tội, não nùng thay!
…Yên Thái Tử đãi mình tri kỹ thực,
Muốn vật chi củng lập tức dâng ngay!
Yêu đôi tay thì chặt hẳn đôi tay
Không dám tiếc… Vậy mà…
(Im lặng một phút) Không thể được!
Dù chẳng thuận thời cơ, dù có ngược
Mệnh trời kia, ta củng phải ra đi.
Một là cho phỉ chí kẻ nam nhi
Và hai nửa báo đền ơn tri ngộ
(ngâm dài) Xưa nay kẽ sĩ liều sinh tử
Đền đáp ơn sâu kẻ biết mình
(Trông về nẻo xa ngậm ngùi)
Hiểu cho Kha, hỡi hỡi Cao hiền huynh!
Dẫu sao, việc sang Tần đành phải quyết.

MÀN
hết hồi thứ hai