Tôi giải thích vài sự việc Explico algunas cosas

Anh sẽ hỏi: Nay đâu hoa tử-đinh-hương?
Mảng chữ rối những thứ á phiện?
Và cơn mưa thường dập những từ
của anh, thường lấp đầy chúng bằng
những lỗ thủng và chim?

Những gì xảy ra với tôi, tôi kể hết.

Tôi sống trong một khu phố
Madrid, với chuông,
Đồng hồ, và cây.

Từ nơi đây có thể thấy
khuôn mặt nạc Tây Ban Nha
như một đại dương bằng da.

Nhà tôi được mệnh danh
ngôi nhà hoa, bởi nhà đầy ắp
hoa phong-lữ đỏ,
một ngôi nhà xinh xắn
có chó và trẻ nhỏ.

Raul, nhớ chăng anh?
Nhớ chăng anh, Rafael?
Feredico, nhớ chăng anh
ngầm dưới đất,
nhớ chăng anh nhà tôi có ban-công nơi
ánh sáng tháng sáu bóp nghẹt hoa trong miệng anh?

Này người anh em!
Mọi thứ nơi đây là
tiếng la, hàng hoá vị mặn
từng đống bánh mì phập phồng,
chợ khu phố Arguelles với bức tượng
như cái bình mực nhợt giữa cá
dầu olive vươn tới những cái thìa,
những tiếng bước chân những tiếng đập tay
vang rền trên phố,
những mét, những lít,
thực chất của đời,
                  cá xếp chồng chất,
trên những mái nhà trong nắng lạnh
uể oải cái chong chóng gió,
đồ ngà cực kì dễ thương đựng cà chua,
những trái cà chua trải dài tới biển.

Và tất cả cháy rụi một buổi sáng kia
và một buổi sáng kia, hỏa hoạn
đến từ đất
tàn sát người,
và từ lúc ấy       lửa,
và từ lúc ấy       thuốc súng,
và từ lúc ấy       máu.

Kẻ cướp với máy bay và người Moor,
kẻ cướp với băng đảng và vợ quận công,
kẻ cướp với thầy tu áo choàng đen ban phước,
bọn chúng đến qua không khí để giết đám trẻ
và qua không khí, máu trẻ
giản dị chảy, như máu trẻ.

Lũ chó rừng chính chó rừng muốn bỏ,
những tảng đá mà hoa cúc khô muốn đâm xuyên,
lũ rắn độc chính rắn độc kinh tởm.

Tôi đã thấy trước mặt anh
máu Tây Ban Nha hừng hực bốc
khiến anh chìm trong cơn sóng đơn độc
của niềm kiêu hãnh và những lưỡi dao.

Bọn tướng tá
phản trắc,
hãy nhìn cái nhà đã chết của tôi
hãy nhìn Tây Ban Nha gãy vỡ,
nhưng từ mỗi nhà đã chết, nảy sinh
kim loại cháy bỏng, thay vì hoa,
nhưng từ mỗi lũng sâu của Tây Ban Nha
Tây Ban Nha tiến bước,
nhưng từ mỗi xác trẻ, nảy sinh một khẩu súng có mắt,
nhưng từ mỗi tội ác, nảy sinh đạn,
những viên đạn lục tìm trong anh một ngày kia
nơi đâu là chỗ của tim.

Anh sẽ hỏi: tại sao thơ tôi
không nói về giấc ngủ, về lá,
về những núi lửa vĩ đại nơi quê tôi.

Hãy đến đây và nhìn máu trên phố,
hãy đến đây và nhìn
máu trên phố
hãy đến đây và nhìn máu
trên phố.

Bạn hỏi tôi: đâu rồi những bông tử đinh hương?
và những siêu hình mang cánh hoa anh túc?
và những giọt mưa tung tóe những từ ngữ
khoan sâu trên chúng những lỗ hở và những con chim?

Tôi sẽ kể cho bạn các tin tức.

Tôi sống ở ngoại ô,
ngoại ô thành Madrid, với những hồi chuông,
và đồng hồ, và cây cối.

Từ nơi đó, bạn có thể nhìn ra,
qua gương mặt khô cạn của vùng Castille:
một đại dương màu da.
Ngôi nhà của tôi có tên
ngôi nhà của những bông hoa
bởi trên mỗi vết nứt đều là hoa phong lữ.
Ngôi nhà rất đẹp
cùng với chó và trẻ em.
có nhớ không, Raul?
và Rafel?
Federico, ở dưới lòng đất sâu, bạn còn có nhớ
ban công nhà tôi,
nơi nắng tháng Sáu nhấn chìm những bông hoa trong miệng bạn?
Người anh em, người anh em của tôi!
Tất cả mọi thứ
ầm ĩ với những tiếng người,
những gói muối, những đống bánh mì run rẩy,
những gian hàng nơi ngoại ô Arguelles với bức tượng
như giếng mực cạn trong dòng nước xoáy

Dầu chạy vào thìa,
vịnh nước sâu
của những chân tay sưng trên phố,
mét, lít, thước đo sắc lạnh của cuộc đời,
đống cá chất đầy,
mái ngói với mặt trời lạnh lẽo,
ở trên đó chiếc chong chóng gió ngập ngừng quay,
những củ khoai tây màu ngà điên dại,
từng làn sóng cà chua cuốn mình ra biển cả.

Rồi một buổi sáng tất cả đều cháy,
một buổi sáng, đống lửa thiêu
nhảy ra khỏi mặt đất
ngấu nghiến những thân người-
và từ đó là khói lửa,
từ đó là thuốc súng,
từ đó là máu người.
Lũ cướp đường với máy bay và đám người Moor,
lũ cướp đường với nhẫn đeo ngón tay và những bà công tước,
lũ cướp đường với máy bay nhả tung tóe những lời chào mừng
đến từ bầu trời để giết trẻ em.
Và máu của trẻ em chảy dọc đường phố,
chẳng om sòm gì, ôi máu của trẻ em.

Bầy chó rừng mà lũ chó rừng cũng ghét,
những tảng đá mà cây cúc khô cũng nhổ ra khi lỡ cắn vào,
lũ rắn độc mà rắn độc cũng kinh tởm!

Nhìn bạn lúc này, tôi nhìn thấy máu
máu của tháp Tây Ban Nha như ngọn thủy triều
nhấn chìm bạn trong một con sóng
của kiêu hãnh và những mũi dao!

Lũ tướng
phản bội:
hãy nhìn ngôi nhà chết chóc của ta,
hãy nhìn nước Tây Ban Nha tan vỡ:
từ mỗi ngôi nhà cháy mùi kim khí
thay cho những bông hoa
từ mỗi hốc ngách của nước Tây Ban Nha
Tây Ban Nha hiện ra
Và từ mỗi đứa trẻ chết là một khẩu súng với đôi mắt,
từ mỗi tội ác, những viên đạn mọc ra,
một ngày kia, những viên đạn đó
sẽ nhằm trúng tim của lũ chúng mày.

Và bạn hỏi: tại sao thơ của anh ta
không nói tới những giấc mơ
và lá
và núi lửa của đất mẹ quê anh?

Hãy đến và nhìn máu chảy trên đường.
Hãy đến và nhìn
Máu chảy trên đường.
Hãy đến và nhìn máu
Chảy trên đường!

I'M EXPLAINING A FEW THINGS

You are going to ask: and where are the lilacs?
and the poppy-petalled metaphysics?
and the rain repeatedly spattering
its words and drilling them full
of apertures and birds?
I'll tell you all the news.
I lived in a suburb,
a suburb of Madrid, with bells,
and clocks, and trees.
From there you could look out
over Castille's dry face:
a leather ocean.
My house was called
the house of flowers, because in every cranny
geraniums burst: it was
a good-looking house
with it's dogs and children.
Remember, Raul?
Eh, Rafel?
Federico, do you remember
from under the ground
my balconies on which
the light of June drowned flowers in your mouth?
Brother, my brother!
Everything
loud with big voices, the salt of merchandises,
pile-ups of palpitating bread,
the stalls of my suburb of Arguelles with it's statue
like a drained inkwell in a swirl of hake:
oil flowed into spoons,
a deep baying
of feet and hands swelled in the streets,
metres, litres, the sharp
measure of life,
stacked-up fish,
the texture of roofs with a cold sun in which
the weather vane falters,
the fine, frenzied ivory of potatoes,
wave on wave of tomatoes rolling down the sea.
And one morning all that was burning,
one morning the bonfires
leapt out of the earth
devouring human beings-
and from then on fire,
gunpowder from then on,
and from then on blood.
Bandits with planes and Moors,
bandits with finger-rings and duchesses,
bandits with black frairs spattering blessings
came through the sky to kill children
and the blood of children ran through the streets
without fuss, like children's blood.
Jackals that the jackals would despise,
stones that the dry thistle would bite on and spit out,
vipers that the vipers would abominate!
Face to face with you I have seen the blood
of Spain tower like a tide
to drown you in one wave
of pride and knives!
Treacherous
generals:
see my dead house,
look at broken Spain :
from every house burning metal flows
instead of flowers,
from every socket of Spain
Spain emerges
and from every dead child a rifle with eyes,
and from every crime bullets are born
which will one day find
the bull's eye of your hearts.
And you'll ask: why doesn't his poetry
speak of dreams and leaves
and the great volcanoes of his native land?
Come and see the blood in the streets.
Come and see
The blood in the streets.
Come and see the blood
In the streets!

Bạn sẽ hỏi: nào đâu hoa li-la
Đâu hoa mào gà che đậy vẻ siêu nhiên?
Đâu lời mưa lổ đổ bóng chim
Cùng với tiếng những câu thơ tĩnh mịch?

Này đây!
Tôi đã sống ở đô thành Ma-đơ-rich
Có chuông ngân, có cây cối, có đồng hồ
Từ nơi đây, ta thấy rõ ngoài xa
Cả bộ mặt vùng Cát-xti-da khô đét
Rộng mênh mông như biển cả bằng da!

Ngôi nhà tôi vốn tên gọi nhà hoa
Khắp bốn mặt có hải đường nở rợp
Đấy, quả thật một ngôi nhà xinh đẹp
Có chó nhiều, và có cả trẻ con
Hỡi Ra-un, bạn có nhớ chăng?
Có nhớ chăng, Ra-pha-en, bạn hỡi
và Fê-đê-ri-cô còn có nhớ chăng?
Fê-đê-ri-cô. nay bạn nằm dưới đất
Nơi nắng hè tháng sáu trước hiên vui
Đã bóp nghẹt những đoá hoa trong miệng bạn
Bạn, bạn ơi
Tất cả
Trước kia, là tiếng người huyên náo
Những món hàng buôn, những đống bánh phập phồng
Đây bao nhiêu chợ búa ở trong vùng
Với pho tượng Ac-guy-en, như một bình mực nhạt
Dầu chảy đi trong những chiếc thìa con
Tiếng chân tay vỗ mạnh dập dồn
Vang động cả những con đường phố
Nào thước, nào lít, cả tinh chất của cuộc đời ở đó
Những chiếc cối chất chồng muôn đợt cá
Những mái nhà lớp lớp cưỡi lên nhau
Mũi tên vươn trong nắng lạnh rũ sầu
Khoai đã chết bên ngà voi mê sảng
Những lớp sóng cà chua cuồn cuộn
Chảy ùn ra đến tận biển khơi
Nhưng rồi một sớm mai
Tất cả đều bốc cháy
Một sớm mai, bao nhiêu lò lửa
Bỗng đâu từ mặt đất trồi lên
Và từ ấy, chỉ còn khói lửa
Và từ ấy, chỉ còn máu tươi
Và từ ấy, chỉ còn thuốc đạn

Lũ giặc cướp với máy bay, và những người lính mộ
Lũ giặc cướp với nhẫn vàng, với những bà quận chúa
Lũ giặc cướp với thầy tu và những tiếng cầu kinh
Đã xuống tự trời cao để giết chết trẻ con
Khắp đường phố, máu trẻ con lai láng
Chảy bình thường như máu của trẻ con

Quân chó ghẻ, đến chó còn xua đuổi
Loài đá dơ, cỏ héo cũng còn khinh
Quân rắn độc mà rắn cũng hờn căm
Trước mặt chúng bay, ta đã thấy
Dòng máu của Tây Ban Nha đang nổi dậy
Để dìm bay dưới làn sóng gươm đao
Để dìm bay dưới ngọn sóng tự hào
Lũ tướng già phản bội:
Hãy nhìn kỹ ngôi nhà ta đã chết
Hãy nhìn kỹ nước Tây Ban Nha thương tích
Nhưng từ mỗi ngôi nhà đã chết
Sẽ vụt lên thanh sắt đỏ thay hoa
Nhưng từ mỗi vết thương của đất nước Tây Ban Nha
Lại sẽ có Tây Ban Nha nổi dậy
Những khẩu súng cùng với đôi mắt cháy
sẽ nảy lên từ em bé hy sinh
Nhưng từ mỗi tội ác của chúng bay
sẽ nảy ra vô số đạn
Một ngày kia
sẽ nằm giữa tim bay

Bạn sẽ hỏi sao thơ tôi
Không nói đến mộng mơ, hoa lá
Không nói đến những hoả diệm sơn hùng vĩ
Của đất nước quê hương?
Hãy đến xem máu chảy trên đường
Hãy đến xem
Máu chảy trên đường
Hãy đến xem máu chảy
Trên đường