Nguyễn Đăng 阮登

Nguyễn Đăng 阮登 (1577-?) người xã Đại Toán, huyện Quế Dương, nay thuộc xã Chi Lăng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Ông thi hương, thi hội, thi đình đều đỗ đầu. Năm Nhâm Dần niên hiệu Hoằng Định thứ 3 (1602), thi đỗ đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân. Khoa thi này không lấy tam khôi, nên đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân là cao nhất. Văn bia Hoằng Định tam niên Nhâm Dần khoa tiến sĩ đề danh bi 弘定三年壬寅科進士題名碑 ghi: “Hôm sau điện thí, vua đích thân xem xét, định thứ tự cao thấp, cho bọn Nguyễn Đăng hai người đỗ tiến sĩ xuất thân, bọn Nguyễn Cung tám người đỗ đồng tiến sĩ xuất thân”. Sau khi thi đỗ tiến sĩ, ông làm quan Tả Thị lang Bộ Hộ, tước Phúc Nham hầu và được cử làm chánh sứ (năm 1613) sang nhà Minh. Nguyễn Đăng là người có tài về văn chương, khi đi sứ giao lưu các sứ thần Trung Quốc và Triều Tiên, các sứ thần đều mến phục tài năng của ông. Khi mất, ông được phong phúc thần. Tác phẩm của Nguyễn Đăng có Phi lai tự phú (chép trong Lịch triều hiến chương loại chí mục Nhân vật chí) và thơ chép trong Toàn Việt thi lục.

Sách Toàn Việt thi lục ghi về tiểu sử của Nguyễn Đăng như sau: “Nguyễn Đăng, Quế Dương Đại Toán nhân. Hoằng Định Nhâm Dần khoa chính tiến sĩ. Hương thí thủ tuyển ngũ trường cập ứng chế giai đệ nhất. Hoằng Định thập tứ niên dĩ Tự khanh Bắc sứ hoàn thăng Hộ bộ Hữu Thị lang Phúc Nham hầu, thiên Tả Thị lang. Tốt tiến phong Phúc thần.” 阮登桂陽大蒜人弘定壬寅科正進士鄉試首選五場及應制皆第一弘定十四年以寺卿北使還陞戶部右侍郎福岩侯遷左侍郎卒進封福神 (Nguyễn Đăng người xã Đại Toán, Quế Dương. Đậu chính tiến sĩ khoa Nhâm Dần niên hiệu Hoằng Định [1602]. Thi hương đỗ đầu cả 5 trường, đến kỳ ứng chế cũng đỗ đệ nhất. Năm Hoằng Định thứ 14 [1613], giữ chức Tự khanh đi sứ Bắc quốc. Khi về được thăng Hộ bộ Hữu Thị lang, Phúc Nham hầu, sau thăng làm Tả Thị lang. Khi mất được tiến phong làm Phúc thần.)

Sách Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú mục Nhân vật chí đánh giá tài văn chương của Nguyễn Đăng như sau: “Văn chương của Nguyễn Đăng hơn các đồng bối, triều đình lấy làm tôn trọng, nhiều lần được cất nhắc... Khi qua chùa Phi Lai, ông làm bài phú tám vần, mọi người tranh nhau truyền tụng”.

Nguyễn Đăng 阮登 (1577-?) người xã Đại Toán, huyện Quế Dương, nay thuộc xã Chi Lăng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Ông thi hương, thi hội, thi đình đều đỗ đầu. Năm Nhâm Dần niên hiệu Hoằng Định thứ 3 (1602), thi đỗ đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân. Khoa thi này không lấy tam khôi, nên đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân là cao nhất. Văn bia Hoằng Định tam niên Nhâm Dần khoa tiến sĩ đề danh bi 弘定三年壬寅科進士題名碑 ghi: “Hôm sau điện thí, vua đích thân xem xét, định thứ tự cao thấp, cho bọn Nguyễn Đăng hai người đỗ tiến sĩ xuất thân, bọn Nguyễn Cung tám người đỗ đồng tiến sĩ xuất thân”. Sau khi thi đỗ tiến sĩ, ông làm quan Tả Thị lang Bộ Hộ, tước Phúc Nham hầu và được cử làm chánh sứ (năm 1613) sang nhà Minh. Nguyễn Đăng là người có tài về văn chương, khi đi sứ giao lưu các sứ thần Trung Quốc và Triều Tiên,…