Tặng hữu nhân 贈友人 • Tặng bạn

Cảm bạn nghèo thêm bệnh
Giống nhau ta cuồng ngông
Đều làm khách nghìn dặm
Sách cùng đọc mấy giòng
Nông cạn đời vô dụng
Nhởn nhơ hẳn khôn cùng
Nhị Khê hẹn năm tới
Đội nón chụp bừa xuân.

Nghèo ốm ta thương bạn,
Ngông cuồng bạn giống ta.
Cùng xiêu nơi lạ lẫm,
Đều đọc sách dăm ba.
Nông nổi dùng chi được,
Nhởn nhơ thạo quá mà.
Nhuỵ Khê năm khác hẹn,
Nón chụp cuốc xuân nhà.

Tương lân, cái bệnh,cái nghèo,
Cuồng ngông, bạn với ta đều giống nhau.
Cùng ly khách, chốn cơ cầu,
Dăm ba trang sách, đôi câu thánh hiền.
Rỗng tuếch nên khó dung thân,
Nhởn nhơ vui thú điền viên có thừa.
Nhị Khê,chốn cũ hẹn về.
Xuân, đội nón, cuốc đề huề bên nhau.

Chào các bạn! Tôi tên là Natasa. Tôi là nữ sinh viên Nga học tiếng Việt và Văn học Việt Nam. Năm nay tôi viết luận văn tốt nghiệp về ông Nguyễn Trãi và những bài thơ chữ Hán làm trong khi chưa thành công. phần quan trọng là phiên dịch các bài thơ sang tiếng Nga. Nhưng tôi có một vấn đề: khi tôi đọc bài thơ dịch sang tiếng Việt thì tôi hiểu ý chung của tác giả nhưng khi tôi bắt đầu dịch thì tôi có một vài câu hỏi. ví dụ: câu 3 và 4 trong bài thơ này: "Cùng làm khách nghìn dặm, Cùng đọc sách vài hàng" tôi chưa hiểu hoàn toàn, nhất là câu 3: có phải câu này có nghĩa là hai ông, hai người bận này đang xa quê hương và XA NHAU hay không? và câu hỏi thứ hai là: "Nhị Khê từng ước hẹn" - nếu nói rất rất là đơn giàn thì có thể nói là "chúng ta sẽ gặp nhau năm nào, khi nào?" hay không? xin cac bạn giúp tôi hiểu thêm bài này và những bài khác nhé! Nếu các bạn có ý và muốn giúp tôi hãy viết thư cho tôi nhé. dịa chỉ e-mail của tôi đấy: natalia.badmaeva@mail.ru
xin cảm ơn các bạn!

Và đây là bài dịch tôi vừa làm hôm qua:

Нищите и болезням твоим я душой сострадаю,
В безрассудстве своем ты так сильно похож на меня.
Мы в селеньях гостим, что за тысячи вёрст друг от друга,
Перечитано нами великое множество книг.
Как кувшин позабытый, чем можем с тобой быть полезны?
А слоняясь без дела, мы счёт потеряли годам.
Так в какой же из них мы друг друга в Ни-кхе повстречаем,
Чтобы в шляпе крестьянской пропалывать вместе поля?

Đọc bài thơ này khó có thể biết rõ người bạn kia cùng quê hay không, nhưng theo tôi nghĩ thì là không. Cặp câu 3+4 đại ý nói 2 người cùng là những người xa quê, và có lẽ ám chỉ rằng quen nhau tại đây, nhưng thời gian biết nhau cũng không phải là ngắn. Hai người cùng cảnh ngộ (câu 3), cùng sở thích và chí hướng (câu 4), có thể gọi là bạn tri âm.

"Ước" ở câu 5 nghĩa là hẹn, nhưng không phải là hẹn gặp nhau, cũng không phải chính xác ngày giờ. Nghĩa có cặp câu 7+8 là hẹn sẽ cùng nhau cày bừa, hưởng thú vui đồng ruộng.

Ở trên có dịch nghĩa, bạn nên căn cứ vào đó để hiểu nghĩa, chứ không nên căn cứ vào bản dịch thơ.

Thân.

Xin lỗi các bạn ơi!
Tôi nhìn thấy các bài thơ này dược lấy từ quyển Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học Xã hội, 1976
nhưng tôi chỉ có toàn tập dược in năm 1969. trong quyển này các bài dược dịch do nhóm ĐDA đấy. còn các bài dược in ở trên thì ai đã dịch?
Vì những bài dịch này khác nhau rất nhiều.
xin cảm ơn

Thương nhau đã ốm lại nghèo
Ngang tàng nghìn dặm dãi dầu như ai
Cũng từng đọc sách một thời
Dẫu người rỗng tuếch rong chơi có thừa
Hẹn năm nào về quê nhà
Cùng nhau khoác nón cày bừa ngày xuân

瓠落: chán nản; buồn chán; thất vọng (2.潦倒失意貌。猶落拓)  ; 栖迟: phiêu bạt; trôi nổi (4.漂泊失意)

Đại ý bài thơ:
ôi thương anh nghèo mà có bệnh,
Và anh cũng giống tôi tính ngang tàng.
Cũng là khách ngàn dặm như nhau,
Và cũng đã từng đọc mấy hàng chữ sách.
(nhưng tâm trạng) Buồn chán biết dùng vào đâu?
(phải gặp cảnh) Lênh đênh nên thông cảm với nhau rất nhiều (có thừa)
(thôi thì) hẹn nhau vào năm khác nơi Nhị Khê,
Cùng đội nón cùng bừa buổi xuân sang.

Một ý mong các bác tham khảo. Hai câu 5-6 trong tự điển Thiều Chửu giảng là: Rỗng tuếch (như hai ta) thì biết dùng làm gì! Nhưng chơi không thì chắc hẳn có thừa.

Thương anh đa bệnh nghèo nàn,
Cùng ta một tính ngang tàng giống nhau.
Cũng từng đọc sách mấy câu,
Cũng thân làm khách chân trời xa xăm.
Cuồng ngông đời chẳng ưa dùng,
Ung dung ắt hẳn thỏa lòng nhởn nhơ.
Năm sau hẹn đến Nhị Khê,
Vào xuân áo lá nón mê vác bừa.