Sấm ngôn

Thụ căn diểu diểu,
Mộc biểu thanh thanh.
Hoà đao mộc lạc,
Thập bát tử thành.
Đông a nhập địa,
Dị mộc tái sinh.

Chấn cung hiện nhật,
Đoài cung ẩn tinh.
Lục thất niên gian,
Thiên hạ thái bình.

 

Dịch nghĩa

Gốc cây thăm thẳm,
Ngọn cây xanh xanh.
Cây “hoà đao” rụng xuống,
Mười tám hạt sẽ hình thành.
Cành đâm xuống đất,
Cây khác lại sinh.
Hướng đông mặt trời mọc,
Hướng tây sao lặn đi.
Trong khoảng sáu bảy năm,
Thiên hạ sẽ thái bình.


Theo Việt sử lượcĐại Việt sử ký toàn thư, bài thơ này được tìm thấy tại một gốc cây gạo bị sét đánh ở châu Cổ Pháp (quê Lý Công Uẩn) và riêng sư Vạn Hạnh đã đoán được ý nghĩa sâu xa của nó. Đây là một trong hàng loạt bái thơ sấm xuất hiện trong giai đoạn cuối Lê đầu Lý. Vạn Hạnh có thể chính là tác giả của bài thơ này cũng như nhiều bài khác, tuy nhiên trong quá trình truyền miệng có thể bị thay đổi.

Bài thơ giải nghĩa như sau:
- Câu 1: “Căn” là gốc, ví với vua. “Diểu” đồng âm với “yểu” 殀 là chết non. Câu này ám chỉ Lê Long Đĩnh chết non.
- Câu 2: “Biểu” là ngọn, ví với dân. “Thanh” đồng âm với “thanh” 清 là tốt lành. Câu này chỉ việc Lý Công Uẩn lên làm vua.
- Câu 3: Chữ “hoà” 禾, “đao” 刀, “mộc” 木 ghép lại thành chữ “Lê” 黎. Câu này nói cây đổ, ám chỉ nhà Tiền Lê mất.
- Câu 4: Chữ “thập” 十, “bát” 八, “tử” 子 ghép lại thành chữ “Lý” 李. Câu này ám chỉ nhà Lý thay nhà Lê.
- Câu 5: Chữ “đông” 東 ghép với bộ phụ của chữ “a” 阿 thành chữ “Trần” 陳. “Nhập địa” là vào trong cõi. Câu này tiên đoán họ Trần vào nước Việt làm vua. Tổ tiên nhà Trần là người Trung Quốc.
- Câu 6: Cây khác lại sinh. Sấm ra đời thời Lê. Cây khác lại tái sinh, tiên đoán nhà Hậu Lê trở lại kế tục nhà Trần.
- Câu 7: Phương đông có mặt trời, ứng vào nhà Mạc khởi xuất từ phía đông (Hải Dương) thay nhà Hậu Lê.
- Câu 8: Sao náu mình phía tây. Có các ý kiến khác nhau về câu này. Có ý kiến cho rằng câu này chỉ chúa Trịnh đóng phủ ở phía tây kinh thành Thăng Long, “náu mình” là không ra mặt xưng vua nhưng lại nắm thực quyền. Có ý kiến cho rằng “phía tây” trong câu 8 chỉ nhà Tây Sơn.
- Câu 9 và câu 10: Có ý kiến cho rằng “lục thất” chỉ nhà Nguyễn, nhưng cũng có ý kiến cho rằng chưa có lời giải đáp cụ thể cho 2 câu này.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (2 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Cao Huy Giu

Gốc cây thăm thẳm,
Ngọn cây xanh xanh.
Cây hoà đao rụng,
Mười tám hạt thành,
Đông, mặt trời mọc,
Tây, sao náu hình.
Khoảng sáu, bảy năm,
Thiên hạ thái bình.


Bài dịch theo bản không có hai câu 5-6.

[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]
Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Tố

Rễ cây héo kéo,
Ngọn cây xanh xanh.
Cây hoà đao rụng,
Mười tám gã thành.
Họ Đông A vào cõi,
Cây lạ lại sinh.
Cùng chắn mặt giời mọc,
Cung đoài sao ẩn hình.
Trong khoảng sáu bảy năm,
Thiên hạ được thái bình.


[Thông tin 1 nguồn tham khảo đã được ẩn]
tửu tận tình do tại
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời