Thố viên 1 兔爰 1 • Con thỏ thư nhàn 1

Chú giải của Chu Hy:

Chương này thuộc tỷ.

thố: con thỏ, tính xảo quyệt.
viên viên: ý thung dung thư thả.
trĩ: chim trĩ, tính thẳng thắn.
lệ: phụ vào, mắc vào.
thượng (ở câu 4): còn.
ly (đọc la): ưu lo.
thượng (câu 7): ngõ hầu mong.
ngoa: động.

Nhà Chu suy hèn, chư hầu bội phản, người quân tử không vui sống, mới làm bài thơ này. Nói rằng: giăng lưới bắt thỏ, nay thỏ xảo quyệt tinh ranh thoát được, còn chim trĩ, trái lại, tính thẳng thắn bị mắc vào lưới để ví rằng: đứa tiểu nhân gây nên biến loạn, nhờ mưu kế xảo trá mà thoát khỏi, còn người quân tử không có tội gì, lại vì tính trung trực mà mắc tai hoạ.

Người làm bài thơ này, vì đã thấy được sự cường thịnh của Tây Chu, cho nên nói rằng: vừa đầu đời ta sinh ra, thiên hạ còn vô sự, đến cuối đời ta sống, thì gặp lúc nhiều tai nạn như thế. Nhưng đã không làm gì được, thì chỉ mong ngủ yên không động đậy để chết luôn đi thôi.

Hoặc lấy chương này thuộc hứng, lấy việc con thỏ thư thả thung dung để khởi hứng sự an nhàn, lấy việc con trĩ bị mắc vào lưới để khởi hứng đời biến loạn lắm việc lo âu.