Phạt đàn 1 伐檀 1 • Đốn cây đàn 1

Chú giải của Chu Hy:

Chương này thuộc phú.

khảm khảm: tiếng đẽo mạnh.
đàn: cây gỗ đàn dùng làm xe.
chí: đặt, để.
can (đọc kiên cho hợp vận): bờ sông.
liên: gió thổi nước gợn.
y: đồng như chữ hề, tiếng ngữ từ. Kinh Thi có câu: Đoán đoán y! - Sách Đại học thì dùng chữ hề - Trang Tử cũng nói: Di ngã do vi nhân y! là thế đấy.
giá: trồng lúa, cấy lúa.
sắc: thu góp, gặt lúa.
hồ: sao?
triền: khoảng đất của một người ở.
thú: đi săn.
huyên: loài chồn.
tố: không làm gì cả.
than (thường đọc xan, ở đây đọc thuyên cho hợp vận): ăn.

Nhà thơ nói: có người ở chốn này, dùng sức đốn, đẵn cây đàn sẽ dùng làm xe mà đi trên bộ. Nay lại để khúc cây đàn ấy bên bờ sông thì nước sông trong và gợn sóng mà cây gỗ không có dùng vào việc gì cả. Người ấy tuy muốn lấy sức mình làm để ăn mà không thể được vậy. Nhưng mà chí của người ấy thì tự cho là nếu không chịu cày cấy thì không thể có lúa, không đi săn bắn thì không thể được thú. Thế nên lòng cam chịu cùng quẫn thiếu đói mà không hối hận gì.

Nhà thơ thuật lại việc ấy mà than khen, cho là kẻ ấy thật không chịu ngồi không mà ăn. Đời sau, như bọn Từ Trĩ, không phải do hơi sức mình làm ra thì không ăn, đã phấn khởi ý chí đến như thế.