Chưa có đánh giá nào
3 bài trả lời: 3 bản dịch

Một số bài cùng tác giả

Đăng bởi demmuadong vào 08/12/2006 17:28

Có 1 bài khác cùng tên trong cùng mục tác giả:

Inferno: Canto XXX

Nel tempo che Iunone era crucciata
per Semelè contra 'l sangue tebano,
come mostrò una e altra fiata,

Atamante divenne tanto insano,
che veggendo la moglie con due figli
andar carcata da ciascuna mano,

gridò: «Tendiam le reti, sì ch'io pigli
la leonessa e ' leoncini al varco»;
e poi distese i dispietati artigli,

prendendo l'un ch'avea nome Learco,
e rotollo e percosselo ad un sasso;
e quella s'annegò con l'altro carco.

E quando la fortuna volse in basso
l'altezza de' Troian che tutto ardiva,
sì che 'nsieme col regno il re fu casso,

Ecuba trista, misera e cattiva,
poscia che vide Polissena morta,
e del suo Polidoro in su la riva

del mar si fu la dolorosa accorta,
forsennata latrò sì come cane;
tanto il dolor le fé la mente torta.

Ma né di Tebe furie né troiane
si vider mai in alcun tanto crude,
non punger bestie, nonché membra umane,

quant'io vidi in due ombre smorte e nude,
che mordendo correvan di quel modo
che 'l porco quando del porcil si schiude.

L'una giunse a Capocchio, e in sul nodo
del collo l'assannò, sì che, tirando,
grattar li fece il ventre al fondo sodo.

E l'Aretin che rimase, tremando
mi disse: «Quel folletto è Gianni Schicchi,
e va rabbioso altrui così conciando».

«Oh!», diss'io lui, «se l'altro non ti ficchi
li denti a dosso, non ti sia fatica
a dir chi è, pria che di qui si spicchi».

Ed elli a me: «Quell'è l'anima antica
di Mirra scellerata, che divenne
al padre fuor del dritto amore amica.

Questa a peccar con esso così venne,
falsificando sé in altrui forma,
come l'altro che là sen va, sostenne,

per guadagnar la donna de la torma,
falsificare in sé Buoso Donati,
testando e dando al testamento norma».

E poi che i due rabbiosi fuor passati
sovra cu' io avea l'occhio tenuto,
rivolsilo a guardar li altri mal nati.

Io vidi un, fatto a guisa di leuto,
pur ch'elli avesse avuta l'anguinaia
tronca da l'altro che l'uomo ha forcuto.

La grave idropesì, che sì dispaia
le membra con l'omor che mal converte,
che 'l viso non risponde a la ventraia,

facea lui tener le labbra aperte
come l'etico fa, che per la sete
l'un verso 'l mento e l'altro in sù rinverte.

«O voi che sanz'alcuna pena siete,
e non so io perché, nel mondo gramo»,
diss'elli a noi, «guardate e attendete

a la miseria del maestro Adamo:
io ebbi vivo assai di quel ch'i' volli,
e ora, lasso!, un gocciol d'acqua bramo.

Li ruscelletti che d'i verdi colli
del Casentin discendon giuso in Arno,
faccendo i lor canali freddi e molli,

sempre mi stanno innanzi, e non indarno,
ché l'imagine lor vie più m'asciuga
che 'l male ond'io nel volto mi discarno.

La rigida giustizia che mi fruga
tragge cagion del loco ov'io peccai
a metter più li miei sospiri in fuga.

Ivi è Romena, là dov'io falsai
la lega suggellata del Batista;
per ch'io il corpo sù arso lasciai.

Ma s'io vedessi qui l'anima trista
di Guido o d'Alessandro o di lor frate,
per Fonte Branda non darei la vista.

Dentro c'è l'una già, se l'arrabbiate
ombre che vanno intorno dicon vero;
ma che mi val, c'ho le membra legate?

S'io fossi pur di tanto ancor leggero
ch'i' potessi in cent'anni andare un'oncia,
io sarei messo già per lo sentiero,

cercando lui tra questa gente sconcia,
con tutto ch'ella volge undici miglia,
e men d'un mezzo di traverso non ci ha.

Io son per lor tra sì fatta famiglia:
e' m'indussero a batter li fiorini
ch'avevan tre carati di mondiglia».

E io a lui: «Chi son li due tapini
che fumman come man bagnate 'l verno,
giacendo stretti a' tuoi destri confini?».

«Qui li trovai - e poi volta non dierno - »,
rispuose, «quando piovvi in questo greppo,
e non credo che dieno in sempiterno.

L'una è la falsa ch'accusò Gioseppo;
l'altr'è 'l falso Sinon greco di Troia:
per febbre aguta gittan tanto leppo».

E l'un di lor, che si recò a noia
forse d'esser nomato sì oscuro,
col pugno li percosse l'epa croia.

Quella sonò come fosse un tamburo;
e mastro Adamo li percosse il volto
col braccio suo, che non parve men duro,

dicendo a lui: «Ancor che mi sia tolto
lo muover per le membra che son gravi,
ho io il braccio a tal mestiere sciolto».

Ond'ei rispuose: «Quando tu andavi
al fuoco, non l'avei tu così presto;
ma sì e più l'avei quando coniavi».

E l'idropico: «Tu di' ver di questo:
ma tu non fosti sì ver testimonio
là 've del ver fosti a Troia richesto».

«S'io dissi falso, e tu falsasti il conio»,
disse Sinon; «e son qui per un fallo,
e tu per più ch'alcun altro demonio!».

«Ricorditi, spergiuro, del cavallo»,
rispuose quel ch'avea infiata l'epa;
«e sieti reo che tutto il mondo sallo!».

«E te sia rea la sete onde ti crepa»,
disse 'l Greco, «la lingua, e l'acqua marcia
che 'l ventre innanzi a li occhi sì t'assiepa!».

Allora il monetier: «Così si squarcia
la bocca tua per tuo mal come suole;
ché s'i' ho sete e omor mi rinfarcia,

tu hai l'arsura e 'l capo che ti duole,
e per leccar lo specchio di Narcisso,
non vorresti a 'nvitar molte parole».

Ad ascoltarli er'io del tutto fisso,
quando 'l maestro mi disse: «Or pur mira,
che per poco che teco non mi risso!».

Quand'io 'l senti' a me parlar con ira,
volsimi verso lui con tal vergogna,
ch'ancor per la memoria mi si gira.

Qual è colui che suo dannaggio sogna,
che sognando desidera sognare,
sì che quel ch'è, come non fosse, agogna,

tal mi fec'io, non possendo parlare,
che disiava scusarmi, e scusava
me tuttavia, e nol mi credea fare.

«Maggior difetto men vergogna lava»,
disse 'l maestro, «che 'l tuo non è stato;
però d'ogne trestizia ti disgrava.

E fa ragion ch'io ti sia sempre allato,
se più avvien che fortuna t'accoglia
dove sien genti in simigliante piato:

ché voler ciò udire è bassa voglia».

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (3 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Hoàn

Tầng địa ngục thứ VIII. Ngục thứ mười: Những kẻ gian dối, giả mạo - Gianni, Xkĩki, Miara, Adam, thợ cả đúc tiền giả.

Vào thời gian mà Iunone nổi cơn cuồng nộ,
Chống lại dòng máu Tebano vò chuyện nàng Semele,
Như đã nổ ra, hết lần này đến lần khác.

Hoàng đế Atamante thành người mất trí,
Thấy vợ và hai con trai
Mà Hoàng hậu đang bế trên tay.

Liền thét lên: - "Mau chăng lưới ra,
Để ta tóm con sư tử cái với hai sư tử con"
Rồi giơ những móng vuốt bất nhân,

Vồ được một trong hai hoàng tử, tên là Leaccho,
Xé tan xác rồi ném vào hốc đá,
Hoàng hậu liền nhảy xuống biển với đứa con còn lại.

Khi thần Số mệnh đã làm sụp đổ,
Lòng kiêu căng dám làm tất cả của dân Toroia,
Thì cả Vương quốc cùng Quốc vương đều sụp đổ.

Nàng Ecuba bị cầm tù, buồn bã, khốn khổ,
Khi thấy con gái bà là Polissene bị giết,
Và xác con trai Polidoro dạt về trên bờ biển.

Và người đàn bà đau khổ cực độ đó,
Trong cơn điên loạn đã sủa như một con chó,
Sự đau khổ đã làm thần trí nàng hoảng loạn.

Nhưng không phải những cơn cuống điên ở Tebe hay Toroia,
Lại có thể đọc ác đến mức,
Hành hạ các loài vật và thân xác con người đến thế.

Tôi đã thấy hai âm hồn trần truồng xanh xám,
Vừa chạy cừa cắn như một con lợn,
Mới được sổng ra khỏi chuồng.

Một nhảu lên Capockia và cắm răng nhọn,
Vào cổ anh ta, mạnh đến nổi khi rút ra,
Làm bụng anh ta xát xuống mặt đất.

Còn Areten thì đứng đó run rẩy,
Nói với tôi: - "Con ma xó anh vừa thấy là Gianni Skicki
Trong cơn điên nó đối xử với người khác như vậy đấy!"

- "Mong sao - tôi nói - nó đừng cắm răng,
Vào lưng anh, và xin vui lòng cho tôi biết,
Nó là ai, trước khi nó biến mất."

Bấy giờ anh trả lời: - "Đó là một âm hồn đời xưa,
Nàng Miara đồi bại; trái với ái tình chíng đáng,
Lại muốn làm nhân tình của cha mình".

Để đi đến phạm tội với cha,
Nó đã cải trang thành hình hài cô gái khác,
Như cái kẻ đang chạy đàng kia.

Đã dám cải trang thành Buoso Bonatti
Dể chiếm được con ngựa cái đẹp nhất đàn,
Và làm gi chúc truyền lại một cách hợp pháp".

Khi hai kẻ đien dại mà tôi quan sát kỹ,
Đã rời đi chỗ khác,
Tôi quay sang nhìn những người khốn khổ khác.

Và tôi thấy một kẻ có hình dáng con rùa biển,
Vài hai chana đã bị chặt cụt đến tận bẹn,
Nơi cơ thể người ta phân thành hai chi.

Bệnh phù thủng nặng do chất dịch chuyển biến không tốt,
Đã làm biến dạng cả tứ chi,
Mắt và dụng cũng chẳng còn tương xứng.

Đôi môi luôn mở rộng,
Một bị kéo ngược phía trên, một về phía cằm.
Và khô héo vì kiệt nước.

- "Hỡi cái người không bị hình phạt nào,
Trong cái thế giới khổ đau này, tôi không hiểu tại sao,
Anh ta nói - hãy nhìn tôi và chú ý.

Đến tình cảnh khốn khổ của thợ cả Adam,
Khi còn sống, có thừa thãi những gì tôi muốn,
Mà ở đây, than ôi, tôi phải cầu xin từng giọt nước.

Những dóng suối nhỏ từ các đồi xanh tươi,
Của vùng Casenti chảy xuống sông Arno,
Làm cho bờ suối vừa ẩm vừa mát.

Những hình ảnh đó luôn ở trước mắt tôi,
Không phải không có tác dụng mà càng làm tôi khô khát hơn,
Điều đau khổ đó đã khiến mặt tôi hốc hác.

Công lý khắc nghiệt đang hành hạ tôi,
Vạch ra động cơ tôi phạm tội,
Khiến tôi càng than thở nhiều hơn!

Tôi sống ở Romena và đã làm giả,
Hợp kim có đóng dấu thành Batista,
Và tôi đã gửi lại thân xác bị thiêu trên đó.

Nhưng nếu ở đây thôi thấy được linh hồn thê thảm.
Của Guydo, của Alessandro hay anh em nhà chúng,
Tôi sẽ không đổi việc thấy cảnh đó, dù để có đài nước Branda.

Một tên trong bọn chúng đã ở đấy rồi,
Nếu các âm hồn lảng vảng quanh đây nói đúng,
Nhưng còn ích gì cho tôi, vì chân tay tôi đã bị co rúm.

Chỉ cần tôi còn cựa quậy được tí chút,
Để có thể, dù một trăm năm chỉ tiến một tấc,
Thì tôi cũng lên đường lần theo chúng nó.

Tôi sẽ truy tìm chúng trong đám ti tiện này,
Chúng đã xui tôi đúc những đồng Floring,
Có tới ba cara xỉ kim loại!"

Tôi lại hỏi: - "Các kẻ thảm hại kia là ai,
Chúng đang bốc khói như mọt bàn tay ướt giữa mùa đông,
Nằm sát nhau, ở bên phải của anh".

- "Tôi đã thấy chúng ở đây, từ khi bị rơi xuống
Hỏm đá này, họ không hề động đậy,
Và tôi nghĩ chúng vĩnh viễn sẽ không còn động đậy.

Dây là một ả gian xảo đã buộc tội Gioseppo
Đây là Dinon dối trá, người Hy Lạp ở Toroia,
Do cơn sốt ác tính và thối giữa nên đang bốc khói."

Bấy giờ, một trong hai đứa chắc là bất bình,
Vì bị bêu riếu thảm hại như thế,
Dùng nắm đấm nện vào cái bụng căng phồng của trrn phù thủng.

Cái bụng kêu vang như một cái trống,
Và thờ cả Adam liền nện lại vào giữa mặt nó,
Với cánh tay cũng chẳng kém phần rắn chắc.

Và nói: - "Tuy chân ta quá nặng nề,
Khiến ta không cử động được nhưng cánh tay ta,
Còn quá quen với nghề nghiệp cũ."

Kẻ kia đáp: - "Mày ấy à, khi lên dàn thiêu,
Tay mày chả nhanh nhạy thế đâu!
Nhưng khi đúc tiền giả thì quả tay mày còn nhanh hơn thế!"

Anh phù thủng nói: - "Điều đó thì mày nói đúng,
Nhưng mày đâu phải là người làm chứng trung thực,
Khi ở thành Toroia, người ta hỏi ngươi về sự thực."

- "Nếu ta đã nói sai thì mày đã làm tiền giả,
Dinon đáp lại, ta ở đây chỉ vì một tội duy nhất,
Còn tội của mày thì nặng hơn bất cứ con quỷ nào khác".

- "Hãy nhớ lại con ngựa, đồ phản bội,
Âm hồn có cái bụng phồng to, đáp lại,
Mặc kệ mày, nếu mọi người đều biết điều đó".

- "Mặc kệ mày nếu cơn khát sẽ làm lưỡi mày nứt nẻ,
Tên Hy Lạp nói tiếp - và nếu thứ nước hôi thối,
Làm cho bụng màu thành tấm là chắn che mắt mày".

Tên đúc tiền giả liền đáp: "Như lệ thường,
Miệng của mày sẽ xé rách miệng màu,
Còn ta nếu khát, chất dịch sẽ giúp ta chịu được.

Còn mày thì mắc cả chứng sốt rét lẫn đau đầu,
Và việc liếm tấm gương Nassisso,
Thì với mày chẳng tốn nhiều lời mời mọc!"

Tôi đứng im, lắng nghe tất cả,
Khi đó thầy tôi bảo: - "Hãy coi chừng,
Chỉ còn ít thời giờ và ta sắp nổi cáu với con rồi đó!"

Khi nghe thầy nói giọng dữ,
Tôi quay lại phía thầy, xấu hổ,
Đến nay vẫn còn thấy xao xuyến trong lòng.

Như một người nằm mê thấy điều không may,
Mà khi đang mê lại ước mình được mê,
Muốn cái điều đang có như thể là chưa có.

Tôi đã như thế, không thể nói gì hơn,
Muốn xin lỗi và thực tế tôi đã xin lỗi,
Đã xin lỗi mà vẫn tưởng như chưa làm điều đó.

- "Ít hối tiếc lại có thể rửa lỗi lầm lớn,
Thầy nói với tôi như vậy. Thôi đừng khư khư nữa,
Mong con chóng cởi bỏ được ưu phiền!

Hãy nhớ rằng: ta luôn ở bên con,
Nếu còn xảy ra chuyện tình cờ,
Đưa tới nơi mọi người đang cãi lộn,
Thì thích nghe họ cũng là một ý muốn thấp hèn?"

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của James Finn Cotter (bản tiếng Anh)

At the time when Juno waxed so wrathful
         Over Semele, against the Theban bloodline,
         That again and again she showed her fury,
 
         She drove Athamas to such a fit of madness
5         That, on seeing his wife with their two sons
         Whom she carried one on each arm, he cried,
 
         "Let’s spread the nets out so that we can catch
         The lioness and cubs as they pass by!"
         And then he stretched out his clawed ruthless hands
 
10       And, snatching up the son named Learchus,
         Swung him around and dashed him on a rock.
         She, with her other child, drowned herself.
 
         And after Fortune wheeled down to the ground
15       The all-daring pride of Troy, so that the king,
         Along with his kingdom, was devastated,
 
         Hecuba, depressed, bereft, and captive,
         After she had seen Polyxena slain
         And, to her grief, her Polydorus cast up
 
20       On the shore of the sea, out of her senses,
         Barked like a dog, so profoundly had
         Her sorrow twisted this poor mother’s mind.
 
         But neither the Theban nor the Trojan wrath
         In ripping animals and human limbs
         Was ever seen so cruel against another
 
25       As the two shadows I saw, stripped and pallid,
         Biting and running in the selfsame way
         A hog behaves when let out of the sty.
 
         One came straight at Capocchio and sank
         His tusks into his scruff and, dragging him,
30       Scraped his stomach against the stony floor.
 
         And the one left behind, the Aretine,
         Shivering said, "That ghoul is Gianni Schicchi,
         And he goes rabid, like that, mauling others."
 
         "Oh," I said to him, "so may the other shade
35       Never sink teeth in you, kindly tell me
         Who that one is before it rushes off."
 
         And he told me, "That is the ancient spirit
         Of Myrrha, the debased soul, who became,
         Outside of rightful love, her father’s friend.
 
40       "In this fashion she came to sin with him,
         Pretending that her body was someone else’s,
         Just as the other ghoul who runs off there,
 
         "That he might win the lady of the herd,
         Disguised himself as Buoso Donati,
45       Writing a will to make the whole sham legal."
 
         And when that raging pair had scurried off —
         I’d kept my eyes glued on them long enough —
         I turned to watch the rest of the ill-bred crew.
 
         I saw one sinner there shaped like a lute
50       If only he’d been cut off below the belt
         At the groin where the body forks in two.
 
         The bloating dropsy which can so mismatch
         The limbs with its ill-digested fluids
         That face and paunch are all out of proportion
 
55       Forced him to hold his lips out far apart,
         Like the feverish man who in his thirst
         Curls one lip down and curls the other up.
 
         "O you who are free of all punishment
         In this harsh wretched world — I don’t know why—"
60       He called out to us, "look and pay attention
 
         "To the miserableness of Master Adam.
         I had in life all that I ever wanted
         And now, poor wretch, I long for a drop of water.
 
         "The streamlets flowing from the greening hills
65       Of Casentino down into the Arno,
         Creating cool and moistening currents,
 
         "Forever rise before me — I have no rest —
         The image of the streams makes me thirst more
         Than the malady that thins out my face.
 
70       "The stern Justice which torments me here
         Uses the landscape in which my sins occurred
         To hasten the swift flight of my deep sighs.
 
         "There is Romena, where I counterfeited
         The currency stamped with the Baptist’s head.
75       For this I left my body up there, burned.
 
         "But if I here could see the stricken souls
         Of Guido, Alexander, or their brother,
         I would not change the view for Branda’s fountain.
 
         "One’s here inside already, if what the raging
80       Shades who race around report is true.
         But what good does that do me: my limbs are tied.
 
         "If only I were lighter, so I could
         Advance one inch in every hundred years,
         I should by now have set out on the road
 
85       "To search for him among these deformed people,
         Although the road runs some eleven miles
         Around and more than half a mile across.
 
         "It’s thanks to them that I am in this family:
         The three persuaded me to coin the florins
90      With gold which had three carats of alloy."
 
         And I inquired, "Who are those two drudges,
         Steaming like wet hands in wintertime?
         They lie close to you on your right-hand side."
 
         "I found them here when I rained into this gorge,"
95       He answered, "and they have not stirred since,
         And I believe that they will never budge.
 
         "She is the wife who falsely accused Joseph,
         The other is false Sinon, the Greek from Troy.
         Their burning fever makes their bodies reek."
 
100      And one of them, appearing to take offense,
         Perhaps at being named so negatively,
         Punched his fist at Adam’s stretched-out paunch.
 
         The paunch reverberated like a drum,
         And Master Adam smashed him in the face
105     With a hook just as hard, telling him,
 
         "I may be kept from moving by the weight
         Of these swollen limbs, but I have an arm
         Free and cocked to serve for such occasions!"
 
         To this the other answered, "When you marched
110     To the fire, it wasn’t so ready then:
         But it was plenty ready when you coined!"
 
         And the one with dropsy: "That’s telling the truth!
         But you were no such witness to the truth
         There, when asked to tell the truth at Troy!"
 
115     "If I spoke false, you falsified the coins,"
         Said Sinon, "And I am here for one crime,
         But you for more than any other devil."
 
         "Just recall the horse, you perjurer,"
         The one with the bloated belly replied,
120     "And suffer, since the whole world knows of it!"
 
         "And thirst that cracks your tongue torture you,"
         Cried back the Greek, "and the foul bilge swell up
         Your guts to hedge-size right before your eyes!"
 
         Then the coiner: "So your mouth pops wide,
125      Feverish with filth as usual;
         But if I’m thirsty and fluids bulge me out,
 
         "You’ve gotten burning heat and an aching head!
         For you to lap up the mirror of Narcissus
         You wouldn’t need a lot of words of coaxing!"
 
130     I was all involved in listening to them
         When my master said, "Now keep on looking
         A little longer and I’ll quarrel with you!"
 
         When I heard him speak to me in anger,
         I turned toward him with such a rush of shame
135     That still it churns round in my memory.
 
         Like someone dreaming that he is in danger
         And in his dream he wishes he were dreaming,
         Desiring what really is as though it were not,
 
140      So I acted, unable to say a word:
         I wanted to ask pardon and did ask
         Pardon meanwhile, not thinking that I did.
 
         "Less shame would wash away a graver fault
         Than yours has been," my master said to me;
145     "Therefore, rid yourself of all regret.
 
         "If ever again fortune should find you
         Where people loiter for such wrangling,
         Then realize that always I am with you:
 
         "To choose to hear such barbs is a base choice."

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Hồ Thượng Tuy

KHÚC XXX

Tầng Địa ngục thứ tám, ngục thứ mười – Bọn giả mạo, đúc tiền giả

Thời mà Giunônê nổi cơn cuồng nộ
Hận dòng máu Têban vì Xêmêlê
Và rất nhiều lần xảy ra chuyện đó.

4   Lý trí vua Atamantê phủ màn sương
Khi ông nhìn thấy trên tay hoàng hậu
Hai đứa con trai, đã trở nên cuồng.

7   Vua thét lên: “Chăng lưới bắt sư tử
Một sư tử cái, hai sư tử con”
Rồi giơ ra những móng vuốt rất dữ.

10  Vồ hoàng tử, tên là Lêáccô
Xé tan xác rồi ném vào hốc đá
Hoàng hậu liền tự tử cùng đứa kia.

13  Khi thần số mệnh đã làm sụp đổ
Dân Tơroa bị dìm xuống vực sâu
Thì Vương quốc cùng Quốc vương sụp đổ.

16  Nàng Êcuba bị cầm tù, khốn nạn
Khi thấy con gái Polixena không còn
Xác con trai Pôliđôrơ dạt về bờ biển.

19  Người đàn bà đau khổ đến tột cùng
Trong cơn điên loạn sủa như là chó
Sự khổ đau làm mất hết trí khôn.

22  Nhưng không chỉ cơn loạn ở Têbê
Hay Tơroa lại có thể đến mức
Hành hạ con người, loài vật thế kia.

25  Tôi đã thấy hai âm hồn xanh xám
Trần truồng như hai con lợn sổng chuồng
Húc bờ giậu, vừa chạy ra vừa cắn.

28  Một nhảy lên Capốckiô cắm răng
Vào cổ anh ta và mạnh đến nỗi
Khi rút ra, cái bụng sát đất bằng.

31  Còn Arêtanh đứng đằng kia run rẩy:
“Đó là con ma xó Gianni Xkícki
Trong cơn điên với người khác vậy đấy”.

34  “Mong sao – tôi nói – nó đừng cắm răng
Vào lưng anh, và hãy cho tôi biết
Nó là ai – câu hỏi chẳng khó khăn”.

37  Hồn trả lời: “Nàng Mirra đồi bại
Muốn làm tình nhân của chính cha mình
Dục vọng xác thân không kìm giữ nổi.

40  Để đi đến phạm tội với người cha
Đã cải trang thành hình cô gái khác
Như cái kẻ đang chạy ở ngoài kia

43  Đã cải trang thành Buôxô Đônati
Để chiếm được con ngựa cái đẹp nhất
Và làm di chúc hợp pháp lưu truyền”.

46  Khi hai kẻ điên mà tôi quan sát
Đã rời xa, thì ánh mắt của tôi
Quay sang nhìn những người khốn khổ khác.

49  Tôi thấy một kẻ có hình con rùa
Vì hai chân bị chặt đến tận bẹn
Nơi cơ thể người phân thành hai chi.

52  Bệnh phù thủng nặng do dịch biến chuyển
Đã làm biến mất dạng cả tứ chi
Mắt và bụng cũng chẳng còn tương xứng.

55  Vì khát nước, nó mở rộng đôi môi
Một kéo về cằm, một về phía mũi
Và khô héo giống như bị lửa thui.

58  “Hỡi cái người mà cực hình không bị
Trong chốn này, tôi không hiểu tại sao –
Hắn nói với tôi – hãy nhìn chú ý.

61  Đến cảnh khổ của thợ cả Ađam
Vẫn có thừa thãi những gì tôi muốn
Mà ở đây giọt nước cũng khát thèm.

64  Những dòng suối từ các đồi tươi mát
Vùng Caxentin chảy xuống sông Ácnô
Làm cho bờ suối vừa ẩm vừa mát.

67  Những hình ảnh đó luôn trước mặt tôi
Và nó càng làm cho tôi khô khát
Nỗi khổ đau làm hốc hác mặt tôi.

70  Công lý khắc nghiệt giờ đang hành hạ
Vạch ra động cơ phạm tội của tôi
Khiến tôi càng thở than nhiều hơn nữa.

73  Tôi sống ở Rômêna, đã làm giả
Tiền hợp kim có đóng dấu Thánh Giăng
Bỏ lại xác thân bị thiêu trên đó.

76  Để nhìn thấy linh hồn của Guyđô
Alếchxanđrô hay anh em nhà chúng
Thì tôi sẵn sàng đổi cả Bờranđa.

79  Nếu các âm hồn quanh đây nói đúng
Rằng một tên trong bọn chúng ở đây
Nhưng chẳng ích gì vì chân tay co rúm.

82  Chỉ cần còn cựa quậy được chút thôi
Dù trăm năm chỉ tiến thêm một tấc
Thì cũng lên đường tìm chúng nó ngay.

85  Sẽ truy lùng chúng trong đám khốn nạn
Dù hố ngục này có rộng tới đâu
Và bề ngang dù không kém nửa dặm.

88  Chỉ vì chúng mà tôi đau thương vậy
Chúng xui tôi đúc tiền Phờlôrinh
Có tới ba cara xỉ kim loại”.

91  Tôi lại hỏi: “Hai kẻ kia là ai
Chúng bốc khói như một bàn tay ướt
Nằm sát nhau, phía bên phải của ngươi?”

94  “Tôi đã thấy, kể từ khi rơi xuống
Hỏm đá này và chúng đã nằm yên
Có lẽ muôn đời không còn cử động.

97  Đây là ả đã buộc tội Giôxéppô
Đây là Sinông dối trá, người Hy Lạp
Do sốt ác tính nên khói bốc ra”.

100 Một trong hai đứa, chắc là bất bình
Vì bị rêu bám vào nhiều ghê gớm
Đấm tên kia vào cái bụng căng phồng.

103 Cái bụng kêu vang như một cái trống
Cả Ađam cũng mặt nó nện vào
Bằng cánh tay không kém phần chắc rắn.

106 Và nói: “Tuy chân ta quá nặng nề
Khiến cho ta không thể nào cử động
Nhưng cánh tay còn quen với nghề xưa”.

109 “Khi vào lửa – tên kia đầy khí thế –
Thì tay này chả nhanh nhạy thế đâu
Nhưng rất lẹ làng khi đúc tiền giả”.

112 Tên phù thủng: “Điều đó thì mày đúng
Nhưng mày đâu phải là kẻ thật thà
Khi dân Tơroa cần người làm chứng”.

115 “Ta nói sai, còn mày làm giả tiền
Ta ở đây vì một tội duy nhất
Còn tội mày, tất cả, đều nặng hơn”.

118 “Hãy nhớ lại con ngựa, đồ phản bội –
Âm hồn có bụng phồng to đáp lời –
Kệ thây mày, nếu mọi người biết tới”.

121 “Nếu cơn khát sẽ làm cho lưỡi mày
Nứt nẻ ra, và thứ nước hôi thối
Làm cho bụng thành bờ giậu che mày”.

124 “Như lệ thường – tên đúc tiền giả đáp –
Bệnh của mày sẽ xé rách miệng mày
Còn ta nếu khát, chất dịch sẽ giúp.

127 Mày thì sốt rét lẫn chứng đau đầu
Đang hành hạ nên chẳng cần mời mọc
Liếm tấm gương Nácxítxô chạy mau”.

130 Tôi đứng im và lắng nghe tất cả
Thầy tôi bảo: “Hãy coi chừng thời giờ
Ta sắp nổi cáu với con rồi đó!”

133 Nghe vẻ giận dữ trong giọng của thầy
Tôi quay lại phía thầy, và xấu hổ
Đến nay vẫn còn xao xuyến trong tôi.

136 Như một người nằm mơ thấy điều dữ
Mà trong giấc mơ lại ước được mơ
Cái điều đang có như là chưa có.

139 Tôi đã thế, không thể nói gì hơn
Muốn xin lỗi và tôi đã xin lỗi
Đã xin lỗi mà vẫn tưởng chưa làm.

142 “Hối tiếc nhỏ xua đi lỗi lầm lớn –
Thầy bảo tôi – con chớ có khư khư
Ta mong con đừng ưu phiền, tơ tưởng.

145 Hãy nhớ rằng: ta luôn ở bên con
Khi đến nơi, có thể lại nhìn xuống
Nghe đám đông đang cãi vã om sòm

148 Thích nghe họ là ý thích thấp kém”.


KHÚC XXX

1 – 13. Semele: con gái của Cadmo (Cadmus), vua Tebe yêu Giove và có con trai là Bacchus đem gửi giấu trong lâu đài của chị là bà hoàng Ino và vua Atamante (Athamas) của Tebe. Giunone ghen với Semele, đã làm cho vua Atamate phát điên, giết chết con trai mình là Learco, Ino tuyệt vọng ôm đứa con còn lại nhảy xuống biển tự tử. Giunno còn chưa hả, còn làm cho Semele thành mù rồi đem thiêu chết và khiến cho Agave, chị của Ino giết hết đàn con của mình.
16 – 18. Ecuba: góa phụ của vua Priamo, bị quân Hy Lạp bắt làm tù binh sau khi thành Tơroa thất thủ, chứng kiến cảnh con gái Polissena (Polyxena) bị đem làm lễ hiến sinh trước mộ Asin và xác con trai Polidoro (Polydorus) dạt vào bờ biển Thrace (Metamorphores XIII, 404 – 575).
22 – 23. Nghĩa là không cơn loạn của Ecuba, không cơn điên của Atamante.
28. Capocchio: Xem XXIX, 136 – 139.
31. Aretin: tức Griffolino. Xem XXIX, 109.
32. Gianni Schicchi: một tên xảo trá ở Firenze, thường cải trang làm người khác.
37. Mirra (Myrrha): con gái của Cinira (Cinyras), vua Cipro (Cyprus), có máu loạn luân, yêu điên cuồng chính cha mình, cải trang thành một cô gái khác để đến với cha. Khi nhà vua biết chuyện, muốn giết cô ta nhưng Mirra liền bỏ trốn. Theo lời cầu khẩn của Mirra, các vị thần đã biến cô thành loài cây Mirra (Metamorphores X, 298 – 524).
42 – 45. Kẻ đang chạy ở ngoài kia/ Đã cải trang thành Buôxô Đônati: đây là Gianni Schicchi (câu 32). Khi Buoso Donati chết đứa cháu của ông sợ tài sản sẽ bị đem chia cho nhiều người, đã nhờ Gianni Schicchi nằm vào giường của người chết, giả làm giọng nói của Buoso Donati đọc di chúc chỉ định để một ít tiền cho việc thờ cúng, cho Gianni 600 đồng phờlôrinh vàng và “con ngựa cái đẹp nhất” đáng giá rất nhiều tiền, phần tài sản còn lại cho đứa cháu.
61. Thợ cả Ađam: Adam d’ Anglia: một người gốc Anh đúc những đồng phờlôrinh vàng có pha xỉ, bị thiêu sống ở Firenze năm 1281.
74. Đồng tiền vàng ở Firenze mặt trước có in hình Thánh Giăng Báptít, mặt sau có bông hoa huệ.
78. Đài nước Branda: đài nước ở Romena nhưng nay không còn.
97. Đây là vợ của Potiphar quyến rũ Gioseppo (Joseph) nhưng không được, bèn vu cho Joseph định cưỡng bức mình, Potiphar cho Joseph vào tù (Cựu Ước_Sáng thế ký 39: 6 – 23).
98. Sinon đã thuyết phục dân thành Tơroa kéo con ngựa gỗ (trong bụng là binh lính Hy Lạp) vào thành (Aeneid II, 54 – 194).
128. Tấm gương Narcisso (Narcissus): tức dòng suối trong suốt, nơi Narcisso tự ngắm và tôn sùng mình (Metamorphores III, 346 – 510).
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời