Tìm bài trả lời thơ

Vô cớ ôm sầu chuốc não,
Có khi giống dại như ngây.
Dẫu rằng trông được mẽ bề ngoài,
Trong bụng rác rơm hết thảy.

Thất thểu chẳng hay thời cuộc,
Ngu si sợ đọc văn bài.
Hành vi cổ quái, dở gàn hoài,
Thây kệ miệng đời chửi kháy.

Trắng điểm loanh quanh vườn Hán,
Màu phô ngút mắt đê Tuỳ.
Ba xuân gửi cả gió đông về,
Trăng sáng bông mai mộng mị.
Mấy chốn đình đài hoa rụng?
Ai nhà mành sáo tuyết che?
Giang Nam, Giang Bắc khác nhau gì,
Chỉ trĩu ly sầu một kẻ.

Run rẩy anh đào theo gió,
Mịt mù thược dược tuôn mây.
Mơ về người đẹp lúc chia tay,
Là nỗi tương tư, có phải?

Rượu sánh hoa tươi vứt cả,
Oanh chuyền yến hót lạc loài,
Vò lan, siêu đá, trướng đen này,
Hương sách, vị trà giữ lấy.

Nhạn ải về nam,
Mây sông hướng bắc,
Giục giã, tù và u uất.
Gấm vóc giang sơn,
Mây biếc, mặt trời gần tắt.
Gió đang lên, ác lặn hoang thành,
Mưa lại trút, khói như tơ dệt.
Trai quê kệch, vì nước hi sinh,
Giáo dài, quất ngựa tìm giặc giết

Xương Liêu Dương ai kẻ biết,
Chỉ thấy những nấm mồ hoang,
Cô đơn bi thiết.
Ngựa Hồ, bụi Yên,
Kinh sợ trong mơ chưa hết.
Hận thư sinh, luống phụ thời gian,
Viết chi lắm, câu thơ dứt ruột.
Giữa canh khuya, giấc mộng miên man,
Nghe gà vung kiếm múa.

Nhạn ải nam về,
Mây sông bắc ruổi,
Than vãn âm tù và nổi.
Gấm vóc non sông,
Mây biếc giăng giăng gần tối.
Gió dâng lên, ác lặn thành hoang,
Mưa trút xuống, khói bay tơ rối,
Gã thô hào, vì nước hy sinh,
Diệt thù thúc ngựa vung thương tới.

Liêu Dương xương trắng ai hỏi,
Chỉ thấy mồ hoang nhà nào,
Chơ vơ tàn lụi.
Ngựa Thát, bụi Yên,
Mộng vẫn kinh lo một nỗi.
Bực thư sinh, hoài phí thời gian,
Còn đắm đuối, mấy câu buồn tủi.
Giữa canh thâu, đương bén giấc nồng,
Múa gươm khi gà gọi.

Mười sương khách trọ Tinh Châu,
Hàm Dương khuya sớm ngóng mau về nhà.
Tang Càn sao mới vượt qua,
Tinh Châu ngoái lại đã là cố hương.

Tôi kiếm báu nơi nao?
Một mảnh thành hoang soi nước mau.
Hồi trước đây từng là chiến địa,
Ầm ào.
Ngọn cỏ vùng biên sương gió thâu.

Nghiệp bá bỗng còn đâu,
Thúc ngựa khua mâu thoắt bạc đầu.
Chớ rẻ xuân xanh mà đổi lấy,
Phong hầu.
Anh kiệt cũng vùi nấm mộ sâu.

Đây là lời một bài ca trù, việc đưa 2 câu chữ Hán vào đó cũng thường thấy trong thể cách của ca trù. Tuy nhiên, trích dẫn có đúng nguyên văn thơ cổ hay không lại là do ý đồ của tác giả. Vì vậy, phải kiểm tra lại văn bản chữ Nôm gốc chép bài này của Nguyễn Công Trứ chứ không phải kiểm tra lại thơ của Lưu Thương.

Tôi thấy bản dịch nghĩa cũ có nhiều chỗ làm qua loa nên thử dịch lại như sau:

Cảm hứng đề thơ khi vượt sông Nhị Hà

Trong mùa xuân mới, thuyền lướt đè cái lạnh muộn màng,
Sau khi kết thúc tiệc ở đình ven sông thì vượt qua bờ sông.
Hương trời cho thấy xuyên qua nghìn tầng nước,
Dải lụa biếc (con sông) trải ra mười dặm sóng.
Chèo quế sào lan lần đầu tiên thử thách nguy hiểm,
Niềm trung của bề tôi, cái hiếu của người con có lợi trong việc giải trừ khó khăn.
Đến ngày thành công (trở về), cột buồm hoa giương cao,
Lại đến thăm chơi bến cũ ngắm nhìn cùng với nụ cười.

Tôi đọc chữ Hán và dịch nghĩa thấy ngờ ngợ chỗ "...qua sông được khô ráo". Tra lại thấy, 江干 có nghĩa là 江边；江岸。 南朝 梁 范云 《之零陵郡次新亭》诗：“江干远树浮，天末孤烟起。” 唐 王勃 《羁游饯别》诗：“客心悬陇路，游子倦江干。” 清 刘献廷 《广阳杂记》卷四：“﹝ 王国良 ﹞至江干为渡船所苦，遂露宿江滸，平明始得渡归。” 姚雪垠 《李自成》第二卷第三十章：“杨柳若干株，摇曳江干；小桥村市，出没烟云水气之中。” Tóm lại là chỉ bờ sông thôi.
Bản dịch nghĩa đã sai cho nên những bản dịch thơ có cái ý "tạnh ráo", "sông trơ", "khô ráo" đều không đúng cả.
Ngoài ra, tôi thấy ở tiêu đề chữ "Độ" cũng nên thêm bộ Thuỷ cho rõ.