Tìm bài trả lời thơ

Xem trực tiếp ảnh chụp ma nhai chùa Sùng Nghiêm thấy nội dung đăng trên Thi viện có gõ chữ Hán sai chức quan và tên tự của Phạm Sư Mạnh: 右僕射硤石范師孟義夫 (HỮU bộc xạ Hiệp Thạch - Phạm Sư Mạnh - NGHĨA PHU)

Trăng xưa vằng vặc chiếu thành nay,
Đô cũ Thăng Long vẫn chốn này.
Dấu cũ phai phôi đường mới mở,
Âm nay tạp loạn nhạc đà thay.
Tranh giành phú quý như muôn thuở,
Còn mất thân bằng sót mấy ai.
Chìm nổi một phen đầu bạc cả,
Chuyện đời thôi thở vắn than dài.

Ải Nhạn bời bời cửa tuyết tung,
Mịt mù đại mạc cuốn thân bồng.
Công danh sá kể cầm tù giặc,
Nợ nước, Lâu Lan phải chém xong.

Tên bài thơ là do người làm sách đời sau đặt. Tuy nhiên chữ Đề trong tên bài đang gõ sai chữ Hán. Chữ Linh dùng 齡 (sùng việc thiện, kéo dài tuổi thọ)

Tôi đọc bài thơ đăng trên diễn đàn, có dẫn nguồn Hoàng Việt thi tuyển và Thơ văn Lý Trần. Tuy nhiên các nguồn đó là thứ cấp nên có một số chỗ xuất nhập, sai khác với bản gốc.
Đối chiếu với bản dập (đính kèm) trên mặt sau bia tháp Sùng Thiện Diên Linh thì chữ Hán cần sửa như sau:
千仞層巒古化城，
攀緣石磴扣禪扃。
李皇恠誕碑空在，
明賊兇殘寺已更。
路少人踪苔甲綠，
山多春雨燒痕青。
登高眼界無窮著，
萬里茫茫草樹平。
Phiên âm cần sửa:
...
Minh TẶC....
Sơn đa hiểu vũ THIỂU ngân thanh
...
Và như vậy, cách hiểu buổi sớm... là chưa đúng. Ở đây nói về việc vết tích của chiến tranh (vết cháy) đã khôi phục lại màu xanh (của cây cối). Vì vậy, chỉ có bản dịch của Đỗ Văn Hỷ là đúng.

Phần lời dẫn cần sửa:
Lời dẫn: “Dư bái yết sơn lăng, lộ kinh sơn tả, toại đăng lãm yên. Tiếu Lý triều sự đản chi quân thần, ta quốc bộ tằng kinh ư binh tiển. Lưu nhất luật vu THẠCH ÂM VÂN:.” 予拜謁山陵，路經山左，遂登覽焉。笑李朝事誕之君臣，嗟國步曾經於兵燹。留一律于石陰云。 (Ta đi bái yết sơn lăng, đường qua bên tả núi này, bèn lên chơi chùa. Cười vua tôi triều Lý tôn sùng điều quái đản, thương đất nước trải nhiều phen binh lửa. Nên có đề một bài thơ VÀO MẶT SAU BIA NHƯ SAU)
天南洞主留題
光順八年
THIÊN NAM ĐỘNG CHỦ LƯU ĐỀ
HỒNG THUẬN BÁT NIÊN
(Thiên Nam động chủ lưu đề
Hồng Thuận năm thứ 8)

Trên non nhà vắng buổi nhàn tênh,
Hiu rét che nghiêng lớp cửa mành.
Cỏ biếc lẫn trời say một sắc,
Nụ hồng đọng móc ướt đầu cành.
Thân như mây lẻ, non hằng nhớ,
Lòng tựa giếng xưa, sóng chẳng sinh.
Hương bách chừng tàn trà đã nguội,
Chim kêu xuân mộng khéo tan nhanh.

Nửa ngọn non thần bụi phủ mờ,
Dấu thiêng mai một hỏi đâu chừ.
Ủ ê hào kiệt ngắm nước,
Thong thả nợ trần viết thơ.
Chùa đổ mây um bùng lửa nghiệt,
Sân hoang gió quét phả tro nhơ.
Tiếc bấy bia tàn xem chẳng được,
Thượng thừa văn tự đã mơ hồ.

bản dịch nghĩa có chỗ chưa chuẩn xác:
Nửa ngọn núi thần bị cuốn vào vòng trần ai,
Dấu tích thiêng mai một, hỏi thăm mãi không thôi.
Việc đề thơ là sự nghiệp dư thừa của cõi ba sinh,
Việc lên cao ngắm cảnh khiến người anh hùng già cỗi đi đó là lẽ ngàn xưa.
Gió quét sân hoang vắng, bụi bay đen,
Mây um chùa đổ nát, lửa oan nghiệt đỏ.
Hận nỗi bia tàn xem không được,
Văn tự thượng thừa một nửa đã chẳng còn gì.

Ngoài ra, căn cứ vào văn khắc thì câu cuối là 'văn tự', không phải 'văn học', do đó cần thêm chú thích chỗ này.

Bồ đề, gương sáng vốn là không,
Chùa Phật trong mơ mới được trông.
Kẽ đá xuân tàn hoa lạc,
Đỉnh non bụi cáu sắc chùng.
Thành tan cỏ mọc vùi muôn lớp.
Bia gẫy rêu phong nhấm nửa chừng.
Gạt hết phế hưng, rời tục vụ,
Kiếp nao tu đến chốn Doanh Bồng.

Trong phần dịch nghĩa có một số chỗ chưa chuẩn xác:
- Liên vũ: là chùa thờ Phật chứ không phải toà sen;
- Trừ khước hưng suy nhàn sự ngoại: Gạt bỏ hết chuyện hưng suy, rảnh việc tục vụ.