Đáp nhân “tri túc” chi vấn 答人知足之問 • Đáp lời người hỏi về “tri túc”

Một hôm lên giảng đường, tăng và tục đông như nêm. Có người hỏi:
- Thế nào là "tri túc"?

Sư trả lời:
- Xét lẽ thì người xuất gia cũng như kẻ tại gia [đều phải] dừng lại ở chỗ "tri túc". Nếu đã biết thế nào là "tri túc" thì bên ngoài không xâm phạm người mà bên trong không hại đến mình. Dù nhỏ mọn như ngọn cỏ thôi mà người không cho, thì mình cũng không nên lấy. Huống chi vật khác là thuộc người khác [sở hữu], nếu ta tơ tưởng tới nó thì rốt cuộc không từ đó mà sinh lòng trộm cắp hay sao? Cho đến vợ con của người, nếu ta tơ tưởng tới họ thì chẳng cũng từ đó mà sinh lòng tà dâm hay sao? Ai nấy hãy nghe bài kệ của ta:

Tiền tài tri túc, chớ tham,
Đừng lo tranh đoạt, gắng làm từ bi.
Không cho, ngọn cỏ lấy chi?
Tấm lòng như ngọc mơ gì của ai!
Vợ mình riêng đủ lắm rồi,
Còn toan mơ ước vợ ai làm gì?
Vợ ai, kẻ ấy yêu vì,
Nỡ nào sinh bụng bất nghì, tà gian!

Một hôm lên giảng đường, tăng tục nghẽn lối. Có người hỏi:
- Thế nào là “tri túc” (biết vừa đủ).

Sư nói:
- Người xuất gia cũng như kẻ tại gia dừng lại ở chỗ “biết vừa đủ”. Nếu đã biết thế nào là “biết vừa đủ” thì bên ngoài không xâm phạm người, mà bên trong không hại đến mình. Dù nhỏ mọn như ngọn cỏ mà người không cho, thì mình cũng không nên lấy. Huống hồ những vật thuộc người khác, nếu ta tơ tưởng tới nó thì rốt cuộc không từ đó mà sinh lòng trộm cắp hay sao? Cho đến vợ con của người, nếu ta tơ tưởng tới họ thì chẳng cũng từ đó mà sinh lòng tà dâm hay sao? Mọi người hãy nghe lời kệ của ta:

Bồ tát biết dừng với tiền tài
Nhân từ lượng thứ chẳng phạm ai
Ngọn cỏ không cho ta không lấy
Không muốn của người, đức ngọc mài
Vợ mình vừa đủ biết dừng xa
Cớ gì tham dục vợ người ta
Thê thiếp của người, người che chở
Nỡ nào lòng mình nổi tâm tà.