Quá xuân nữ phú

Ngán nỗi nuôi con,
Biết chăng hỡi mẹ?
Tình mới tình, nghĩ những khóc thầm;
Thế thôi thế, lặng mà nói sẽ.
Xôn xao oanh yến kẻ bắc người nam;
Ánh ỏi ong ve kẻ già người trẻ.
Năm chờ tháng đợi, tơ Nguyệt lão mong se;
Rầy ước mai ao, bóng Hằng Nga muộn xế.

Nghĩ rằng:
Xuân xanh có một,
Liễu yếu không hai.
Chẳng thấy chữ “đào yêu” đâu mà liệu;
Ắt đến câu “mai phiếu” hắn kia rồi.
Cái hồng nhan chi mấy ở đời, nghĩ lại chẳng chơi cũng thiệt;
Con bạch thỏ chẳng ăn được bóng, đành duyên đằm thắm mà thôi!
Tạo hoá kia sao khéo hững hờ,
Đông phong ấy vì ai ngăn đón?

Hỡi chị em ơi!…
Đêm năm canh vuốt bụng thở dài, ngại đường gia thất;
Ngày sáu khắc than thân rằng bạc, ngàn nỗi chồng con.
Tính đốt ngón tay đã trót ba vòng, tuổi ấy hãy còn chưa gặp;
Đo bóng đất hầu gần năm thước, thân này ai bảo chẳng khôn?

Lễ nghi gia giận sao phận bạc;
Thi nghị gia thẹn với lòng son.
Nỗi nước non những giận lương nhân, trông mà chẳng thấy;
Đường giăng gió luồng chờ quân tử, nghĩ lại rằng buồn!
Phỏng gặp người nho sĩ là may, số tôn vinh hẳn đó;
Dù gặp kẻ nông phu cũng đẹp, phận yên phù hẳn còn.
Dẫu mà may mắn cũng là, đành cái phận, kẻo còn bàn may rủi;
Dẫu và xấu xa cũng lấy, đành cái duyên, thôi đừng nói già non!

Sao mà:
Phận bạc như vôi?
Kim vàng bỡ uốn.
Rèm mai hiên tên sẻ chẳng đưa;
Buồng dạ hợp chăn loan những luống!
Cũng tưởng rồng gặp mây, cá gặp nước, đây vui mà đấy cũng vui;
Nào ngờ chim liền cánh, cây liền cành, ta muốn, nhưng người chẳng muốn!
Hay là tài hèn sức mọn, trống chung tình da thủng đánh không kêu;
Hay là phận hẩm duyên hôi, gương tri kỷ bóng mờ soi chẳng thấy.
Hay là chốn xuân viên đã lạnh, khách xem hoa thẹn mặt chẳng chơi;
Hay là vườn hồng hạnh đã tàn, người bỏ nhị kén tay chẳng lấy.
Hay là nói năng thua chúng bạn, đề duyên đằm thắm hoả bẽ bàng;
Hay là trang điểm kém chị em, để phận hồng nhan ra duồng dẫy.

Vậy biết:
Phận đà đành phận;
Lòng hãy vững lòng.
Duyên kỳ ngộ xưa nay là thế;
Tình hợp hoan ai bảo chẳng thông!
Đạm Tiên kia tài sắc không hai, duyên bạc phận cũng nhiều phen xếch mếch;
Thuý Kiều nọ nết na có một, số đoạn trường còn lắm lúc long dong!

Thôi thì:
May rủi bởi giời, sớm muộn cũng đành cái phận;
Chê khen mặc thế, trước sau cũng một tấm chồng!