15.00
3 bài trả lời: 3 bản dịch

Một số bài cùng tác giả

Đăng bởi demmuadong vào 03/10/2006 12:07

Có 1 bài khác cùng tên trong cùng mục tác giả:

Inferno: Canto XV

Ora cen porta l'un de' duri margini;
e 'l fummo del ruscel di sopra aduggia,
sì che dal foco salva l'acqua e li argini.

Quali Fiamminghi tra Guizzante e Bruggia,
temendo 'l fiotto che 'nver lor s'avventa,
fanno lo schermo perché 'l mar si fuggia;

e quali Padoan lungo la Brenta,
per difender lor ville e lor castelli,
anzi che Carentana il caldo senta:

a tale imagine eran fatti quelli,
tutto che né sì alti né sì grossi,
qual che si fosse, lo maestro felli.

Già eravam da la selva rimossi
tanto, ch'i' non avrei visto dov'era,
perch'io in dietro rivolto mi fossi,

quando incontrammo d'anime una schiera
che venìan lungo l'argine, e ciascuna
ci riguardava come suol da sera

guardare uno altro sotto nuova luna;
e sì ver' noi aguzzavan le ciglia
come 'l vecchio sartor fa ne la cruna.

Così adocchiato da cotal famiglia,
fui conosciuto da un, che mi prese
per lo lembo e gridò: «Qual maraviglia!».

E io, quando 'l suo braccio a me distese,
ficcai li occhi per lo cotto aspetto,
sì che 'l viso abbrusciato non difese

la conoscenza sua al mio 'ntelletto;
e chinando la mano a la sua faccia,
rispuosi: «Siete voi qui, ser Brunetto?».

E quelli: «O figliuol mio, non ti dispiaccia
se Brunetto Latino un poco teco
ritorna 'n dietro e lascia andar la traccia».

I' dissi lui: «Quanto posso, ven preco;
e se volete che con voi m'asseggia,
faròl, se piace a costui che vo seco».

«O figliuol», disse, «qual di questa greggia
s'arresta punto, giace poi cent'anni
sanz'arrostarsi quando 'l foco il feggia.

Però va oltre: i' ti verrò a' panni;
e poi rigiugnerò la mia masnada,
che va piangendo i suoi etterni danni».

I' non osava scender de la strada
per andar par di lui; ma 'l capo chino
tenea com'uom che reverente vada.

El cominciò: «Qual fortuna o destino
anzi l'ultimo dì qua giù ti mena?
e chi è questi che mostra 'l cammino?».

«Là sù di sopra, in la vita serena»,
rispuos'io lui, «mi smarri' in una valle,
avanti che l'età mia fosse piena.

Pur ier mattina le volsi le spalle:
questi m'apparve, tornand'io in quella,
e reducemi a ca per questo calle».

Ed elli a me: «Se tu segui tua stella,
non puoi fallire a glorioso porto,
se ben m'accorsi ne la vita bella;

e s'io non fossi sì per tempo morto,
veggendo il cielo a te così benigno,
dato t'avrei a l'opera conforto.

Ma quello ingrato popolo maligno
che discese di Fiesole ab antico,
e tiene ancor del monte e del macigno,

ti si farà, per tuo ben far, nimico:
ed è ragion, ché tra li lazzi sorbi
si disconvien fruttare al dolce fico.

Vecchia fama nel mondo li chiama orbi;
gent'è avara, invidiosa e superba:
dai lor costumi fa che tu ti forbi.

La tua fortuna tanto onor ti serba,
che l'una parte e l'altra avranno fame
di te; ma lungi fia dal becco l'erba.

Faccian le bestie fiesolane strame
di lor medesme, e non tocchin la pianta,
s'alcuna surge ancora in lor letame,

in cui riviva la sementa santa
di que' Roman che vi rimaser quando
fu fatto il nido di malizia tanta».

«Se fosse tutto pieno il mio dimando»,
rispuos'io lui, «voi non sareste ancora
de l'umana natura posto in bando;

ché 'n la mente m'è fitta, e or m'accora,
la cara e buona imagine paterna
di voi quando nel mondo ad ora ad ora

m'insegnavate come l'uom s'etterna:
e quant'io l'abbia in grado, mentr'io vivo
convien che ne la mia lingua si scerna.

Ciò che narrate di mio corso scrivo,
e serbolo a chiosar con altro testo
a donna che saprà, s'a lei arrivo.

Tanto vogl'io che vi sia manifesto,
pur che mia coscienza non mi garra,
che a la Fortuna, come vuol, son presto.

Non è nuova a li orecchi miei tal arra:
però giri Fortuna la sua rota
come le piace, e 'l villan la sua marra».

Lo mio maestro allora in su la gota
destra si volse in dietro, e riguardommi;
poi disse: «Bene ascolta chi la nota».

Né per tanto di men parlando vommi
con ser Brunetto, e dimando chi sono
li suoi compagni più noti e più sommi.

Ed elli a me: «Saper d'alcuno è buono;
de li altri fia laudabile tacerci,
ché 'l tempo sarìa corto a tanto suono.

In somma sappi che tutti fur cherci
e litterati grandi e di gran fama,
d'un peccato medesmo al mondo lerci.

Priscian sen va con quella turba grama,
e Francesco d'Accorso anche; e vedervi,
s'avessi avuto di tal tigna brama,

colui potei che dal servo de' servi
fu trasmutato d'Arno in Bacchiglione,
dove lasciò li mal protesi nervi.

Di più direi; ma 'l venire e 'l sermone
più lungo esser non può, però ch'i' veggio
là surger nuovo fummo del sabbione.

Gente vien con la quale esser non deggio.
Sieti raccomandato il mio Tesoro
nel qual io vivo ancora, e più non cheggio».

Poi si rivolse, e parve di coloro
che corrono a Verona il drappo verde
per la campagna; e parve di costoro

quelli che vince, non colui che perde.

 

Xếp theo:

Trang trong tổng số 1 trang (3 bài trả lời)
[1]

Ảnh đại diện

Bản dịch của Nguyễn Văn Hoàn

Tầng Địa ngục thứ VII. Ngục thứ ba. Dante gặp lại và trò chuyện với thầy học Brunetto Latino.

Bây giờ chúng tôi đi trên bờ vững chắc,
Có hơi nước bốc lên che kín,
Bảo vệ bờ suối khỏi làn lửa cháy.

Giống như người Fiammighi giữa Guysante và Brutgia,
Sợ sóng dữ dâng lên phá hoại,
Đã xây tường thành ngăn biển cả.

Cũng giống dân Padoan ở dọc sông Brenta,
Để bảo vệ thành phố và các pháo đài,
Trước khi nóng ập xuống Carentana.

Các bờ suối ở đây cũng theo cách đó,
Chỉ khác là thợ Tạo,
Không xây quá cao và quá đồ sộ.

Chúng tôi đã bỏ xa khu rừng,
Đến nỗi không còn thấy nó nữa,
Dù đã ngoái nhìn lại đằng sau.

Chúng tôi gặp một đoàn âm hồn,
Đang đi dọc theo bờ suối,
Mỗi người trong bọn họ đều nhìn chúng tôi.

Như người ta vẫn làm, buổi tối khi gặp nhau dưới trăng,
Họ nhíu mắt nhìn chúng tôi,
Như bác thợ may già chăm chú nhìn mũi kim.

Một người, có vẻ quen biết, đã nhìn tôi như thế,
Rồi một người trong số đó đã nhận ra tôi,
Ông nắm lấy tà áo tôi và kêu lên: “Tốt quá!”

Còn tôi, khi ông đưa tay ra,
Tôi đã nhìn chăm chắm vào bộ mặt bị cháy sém,
Nhanh đến nổi, bộ mặt ấy không kịp giấu giếm.

Trí nhớ của tôi đã kịp nhận ra,
Và tôi giơ tay về phía khuôn mặt đó,
- “Ngài đấy ư? Đây có phải là Ngài Brunetto?”

- “Ôi, con của ta, ông đáp, xin chớ phiền lòng,
Nếu Brunetto Latino dừng lại chốc lát,
Với con, mặc cho đoàn âm hồn đi tiếp”.

Tôi đáp: - “Rất vui lòng, hết sức mà tôi có thể,
Và nếu Ngài muốn tôi sẽ ngồi xuống cạnh Ngài,
Tôi sẽ làm, nếu người hướng dẫn tôi cho phép.”

- “Ôi con ơi, ông nói, nếu có kẻ nào trong đoàn này,
Chỉ dừng lại một lúc thôi thì sau đó phải ở lại trăm năm.
Và không thể tránh khỏi bị lửa thiêu làm thương tổn.

Vậy con cứ đi tiếp và ta đi bên cạnh,
Rồi ta sẽ nhập lại vào đoàn của ta,
Đang vừa đi vừa khóc vì tội hình vĩnh viễn”.

Tôi không dám rẽ qua đường khác,
Để được đi cạnh ông, đầu hơi cúi xuống,
Như đi cạnh một người đáng kính.

Ông hỏi: - “Nhờ may mắn hay nhờ số phận,
Mà con tới được đây trước cả ngày cuối của cuộc đời?
Vị dẫn đường cho con là ai đó?

Trên kia, nơi trần giới, trong cuộc sống thanh bình”.
Tôi đáp: - “Con bị lạc đường trong thung lũng,
Trước khi đạt tuổi chín của cuộc đời.

Chỉ mới sáng qua khi con quay lưng lại,
Thì thấy vị này xuất hiện,
Dẫn con đi theo những lối này”.

Ông bảo: - “Cứ đi theo sao chiếu mệnh của con.
Rồi con sẽ đến bến vinh quang.
Nếu ta dự đoán đúng, trong cuộc đời tươi đẹp.

Và nếu như ta đã không chết sớm,
Để thấy được trời đã phù hộ con như thế,
Thì ta cũng đã từng trợ lực cho sự nghiệp của con.

Nhưng cái dân ác độc và bội bạc này,
Xưa kia từ Fiesole tràn xuống,
Và đến nay vẫn đến chiếm giữ núi rừng ở đấy.

Họ sẽ là kẻ thù của con, vì hành xử tốt của con,
Cũng hợp lý thôi, vì giữa những cây lê chát,
Cây sung ngọt không thể nào đơm hoa kết trái.

Một nhân vật xưa nổi tiếng gọi họ là mù tối,
Là một bọn keo kiệt, đố kỵ và kiêu ngạo,
Những tật xấu của chúng con chớ bị lây truyền.

Số mệnh còn giành cho con nhiều vinh dự,
Cả phe này lẫn phe kia đều khao khát có con,
Nhưng cái mỏ e còn quá xa ngọn cỏ!

Cứ cho bọn súc sinh Fiesole,
Cấu xé nhau mà không đụng đến cây,
Nếu cây còn mọc được trong chuồng phân của chúng.

Ở đó sẽ sống lại hạt giống thiêng,
Của những người La Mã còn trụ lại ở đó,
Ngay khi cái ổ gian manh đến tạo lập”.

Tôi nói: - “Nếu lời khẩn cầu của tôi được chấp thuận,
Thì Ngài vẫn còn chưa bị đặt,
Ra ngoài cuộc sống nhân quần.

Khắc sâu trong tâm khảm tôi và vẫn làm tôi xúc động,
Hình ảnh cha chú thân thương và nhân hậu,
Của các Ngài đã dạy dỗ tôi trên trần thế.

Giờ qua giờ làm thế nào để trở thành người bất tử.
Tôi thích thú biết bao điều đó trong suốt cuộc đời.
Trong lập ngôn của tôi mọi người đều rõ.

Còn những điều Ngài nói về tương lai cuộc đời tôi,
Tôi xin ghi nhớ và cả những điều khác,
Tôi sẽ đem chất chính một phu nhân nếu như được gặp.

Tuy nhiên tôi xin bày tỏ với Ngài,
Để cho lương tâm hoàn toàn thanh thản,
Mọi điều số mệnh muốn, tôi xin sẵn sàng.

Những tiên đoán đó với tôi cũng không còn mới lạ,
Cứ để Thần Số mệnh vần xoay bánh xe theo sở thích,
Cũng như người nông dân với chiếc xẻng của mình.”

Khi đó thầy tôi quay lại phía sau,
Nhìn tôi rồi nói:
“Kẻ nào chăm chú nghe thì ắt hiểu đúng!”

Trong lúc đó tôi vẫn đi và trò chuyện,
Với Ngài Brunetto và hỏi:
Những ai nơi đây là bạn đường quan trọng nhất của ông.

Ông trả lời: - “Cũng tốt nếu biết được vài người,
Nhưng với số khác thì im lặng còn tốt hơn,
Thời giờ quá ít để có thể kể nhiều tên tuổi.

Chỉ cần biết tất cả bọn họ đều là tăng lữ,
Học vấn cao và rất có tiếng tăm,
Trên trần thế bị ô danh cùng một tội.

Prissian đang đi trong đoàn khốn khổ,
Cùng với Francesco D’Accoroso mà con sẽ thấy,
Nếu con tò mò muốn biết về loài sâu mọt đó.

Có cả vị “tôi tớ của các tôi tớ”
Được chuyển từ Arno đến Barchilinone,
Tại đây ông ta đã trút hết nguồn tinh lực.

Ta còn muốn nói nữa nhưng không thể đi tiếp,
Cũng không thể nói dài hơn vì ở xa xa đã thấy,
Một làn khói mới bốc lên.

Ta không muốn bị lạc trong đám người sẽ tới,
Ta gửi con cuốn Kho báu[/] của ta,
Trong đó ta vẫn sống và ta không muốn gì hơn”.

Rồi ông quay đi và tôi thấy ông giống một người,
Đang chạy thi trên cánh đồng Verona,
Để đoạt tấm vải xanh và giữa bọn họ,
Ông giống như người thắng chứ không phải người thua cuộc.

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của James Finn Cotter (bản tiếng Anh)

Now one of the stone margins bears us on.
         Above, the river’s smoke throws up a shadow
         Which screens the banks and water from the fire.
 
         Just as the Flemings, between Wissant and Bruges,
5        In terror of the tide that surges toward them
         Build dikes to make the flooding sea recede,
 
         And as the Paduans, along the Brenta,
         Before the heat wave comes to Chiarentana,
         Build walls to defend their towns and castles,
 
10       In the same fashion were these banks constructed,
         Except the builder, whoever he might be,
         Had made them not so high and not so wide.
 
         Already we were so far from the wood
         That I could not have noticed where it was
15       Even had I turned round to look for it,
 
         When we came across a troop of spirits
         Walking along the bankside, and each one
         Stared at us as men at dusk will study
 
         Each other in the light of a new moon,
20       Knitting their eyebrows at us in a squint
         Like an old tailor threading a needle’s eye.
 
         Eyed in this manner by that brotherhood,
         I there was recognized by one who grasped me
         By the hem — and cried, "How wonderful!"
 
25       And I, when he stretched out his arm to me,
         So fixed my eyes upon his burnt-out features
         Even his crusted face did not prevent me
 
         From apprehending him in my mind’s eye,
         And bending down my face to be with his,
30       I asked him, "Ser Brunetto, are you here?"
 
         And he: "My son, pray do not be displeased
         If Brunetto Latini stays back a while
         With you and lets that line trek on ahead."
 
         And I: "With all my heart, I beg you to,
35       And should you want me to sit here with you,
         I will, if he who goes with me permits it."
 
         "My son," he said, "whoever of this flock
         Stops for an instant must stay a hundred years,
         Unable to brush off the burning flames.
 
40        "Go on then. I will walk here at your hem,
         And later I will join my company
         Who pass in sorrow for their endless woes."
 
         I did not dare to step down from the path
         To walk by him; instead I held my head
45       Bowed down like a man reverently walking.
 
         He then began, "What chance or destiny
         Brings you down here before your final day
         And who is this one here who shows the way?"
 
         "Up there above in the sun-brightened life,"
50       I answered him, "I lost myself in a valley
         Before reaching the fullness of my years.
 
         "Just yesterday morning I turned my back
         On it: when I was lost, this one appeared
         To lead me home once more along this road."
 
55       And he said to me, "Follow your own star
         And you cannot miss your harbor of glory
         If I judged you rightly in that lovely life.
 
         "And if I had not died before the time,
60       Seeing how gracious heaven has been to you,
         I should have warmly championed your work.
 
         "But that unthankful, evil-minded people
         Who long ago came down from Fiesole,
         And still have the rock and mountain in them,
 
         "For the good you do shall be your enemy,
65       And the reason is: among the bitter sorb trees
         It is not right the sweet fig should bear fruit.
 
         "The world’s word of old for them was ‘blind’:
         A greedy, envious, and haughty stock,
         Make sure you rid yourself of their bad ways.
 
70       "Your future holds out such honor to you
         That one party and the other will hunger
         For you — but grass does not grow near the goat!
 
         "Let the beasts of Fiesole feed on
         Each other, and let them not touch the plant —
75       Should any still be growing on their dungheap —
 
         "A plant in which lives on the holy seed
         Of the Romans who remained in Florence
         When that nest of foul wickedness was built."
 
         "If my appeal then had been fully granted,"
80       I responded to him, "you would not be
         Still banished from the ranks of humankind.
 
         "For in my memory is etched — it grieves me
         Even now — the dear, kind, fatherly image
         Of you, when in the world, hour by hour,
 
85      "You taught me how man makes himself immortal,
         And I am so grateful that, while I live,
         I will fittingly express it in my speech.
 
         "What you tell me of my course I write down
         And keep it with another text to read to
90       A lady who, if I reach her, shall gloss it.
 
         "One thing at least I purpose to make clear:
         As long as my conscience does not blame me,
         Whatever fate wills I am ready for it.
 
         "Nothing new I hear in this prediction,
95       So let Fortune, as she pleases, rotate
         Her wheel and let the peasant turn his spade."
 
         At this my master twisted his head back,
         Around to his right, and peering at me,
         He said, "Whoever notes this down, listens well."
 
100     But for all that, I did not cease from speaking
         To Ser Brunetto, and I asked who were
         His most noble and renowned companions.
 
         And he told me, "To know of some is good,
         Of others it is better to be silent,
105     As time would be too short for so much talk.
 
         "Briefly, you should know that all were clerics,
         Great men of letters, men of wide repute,
         Dirtied by the selfsame sin on earth.
 
         "Priscian travels with that stricken crowd,
110      And Francesco d’Accorso too, and you may see,
         If you have any appetite for such scurf,
 
        "The one the Servant of Servants transferred
         From the Arno to the Bacchiglione river
         Where he left his organs stretched by sin.
 
115     "I would say more, but my walking and my talk
May last no longer, since I see over there
New smoke billowing upward from the sandbar.
         "People are coming — I must not be with them.
         Let me commend my Treasury to you:
120     In it I still live and no more I ask."
 
         At that he turned and seemed like one of those
         Who at Verona run through the countryside
         For the green cloth, and among them he appeared
 
         The winner of the race and not the loser.

... Thì cứ say cho xa đừng phải nhớ.
Thì cứ điên cho đổ vỡ đừng buồn...
Chưa có đánh giá nào
Chia sẻ trên FacebookTrả lời
Ảnh đại diện

Bản dịch của Hồ Thượng Tuy

KHÚC XV

Tầng Địa ngục thứ bảy, ngục thứ ba – Bờrunéttô Latinô

Và chúng tôi đi trên bờ đá ấy
Có hơi nước từ dưới suối bốc lên
Bảo vệ bờ suối khỏi làn lửa cháy.

4   Giống như người Phiamminghi đắp đê
Giữa Guýtxăngtê và Brútgia phòng hộ
Để ngăn thuỷ triều của biển cả kia.

7   Như dân Pađôan đã từng che chắn
Thành phố, pháo đài dọc sông Bờrenta
Khi ập vào Carentana cơn nóng.

10  Cũng theo cách ấy, bờ suối ở đây
Dù Thợ không xây quá cao và rộng
Không biết được rằng Thợ ấy là ai.

13  Khi chúng tôi đã xa khu rừng rậm
Đến nỗi không hề nhìn thấy khu rừng
Thì con mắt vẫn ngoái nhìn phí uổng.

16  Và chúng tôi gặp một toán âm hồn
Một toán âm hồn dọc theo bờ suối
Tất cả bọn họ đều ngước mắt nhìn.

19  Như khi hai người dưới trăng gặp gỡ
Họ nheo mắt, chằm chặp nhìn chúng tôi
Như bác thợ may xâu kim chăm chú.

22  Một người có vẻ quen biết nhìn tôi
Và sau đó nhận ra tôi, thích thú
Nắm vạt áo tôi và kêu: “Ôi trời!”

25  Sau khi bàn tay người này buông xuống
Tôi nhìn chằm chằm bộ mặt cháy đen
Gương mặt đen nhưng rõ ràng, sống động.

28  Trí nhớ của tôi đã kịp nhận ra
Và tôi giơ tay về khuôn mặt đó
“Ngài đấy ư? Ngài Bờrunéttô?”

31  “Con trai của ta, chớ phiền – ông đáp –
Latinô quay lại chút với con
Rồi ta sẽ cùng đoàn này đi tiếp”.

34  Tôi trả lời: “Tôi rất lấy làm vui
Nếu Ngài muốn, tôi sẽ ngồi xuống cạnh
Khi người hướng dẫn đồng ý với tôi”.

37  “Trong đoàn này nếu kẻ nào dừng lại
Dù một giây, thì sau đó trăm năm
Cực hình lửa thiêu là không tránh khỏi.

40  Con cứ đi tiếp và bên cạnh ta
Rồi ta sẽ nhập vào đoàn trở lại
Lầm lỗi muôn năm cùng họ khóc về”.

43  Tôi không dám rẽ qua con đường khác
Để đi cạnh ông và hơi cúi đầu
Như đi bên một con người đáng phục.

46  Ông bảo tôi: “Chẳng biết con nhờ ai
Mà tới được đây trước ngày cuối tận
Vị dẫn đường cho con đó là ai?”

49  “Trên trần thế, trong cuộc sống thanh bình
Con bị lạc đường ở trong thung lũng
Trước khi chín muồi năm tháng của con.

52  Ngày hôm qua, khi quay lưng buổi sáng
Thì con gặp nhau với người ở đây
Đường con về nhà người này sẽ dẫn”.

55  “Cứ đi theo sao chiếu mệnh của con
Rồi bến bờ vinh quanh con sẽ đến
Vì ta tin tưởng cuộc đời huy hoàng.

58  Và giá như ta đã không chết sớm
Để thấy trời đã phù hộ cho con
Thì mọi việc ta giúp con nhiều lắm.

61  Nhưng cái dân ác độc, bội bạc này
Xưa kia từ Phiêxôlê tràn xuống
Và núi rừng vẫn chiếm giữ đến nay.

64  Họ là kẻ thù, vì con xử tốt
Vì giữa thanh lương trà chát lẽ nào
Kết trái đơm hoa nổi cây sung ngọt.

67  Một nhân vật xưa gọi họ là mù
Là keo kiệt, kiêu căng và đố kỵ
Những tật xấu này con tránh bị dơ.

70  Số mệnh còn dành cho con vinh dự
Phe này, phe kia đều muốn có con
Nhưng cái mỏ còn quá xa ngọn cỏ.

73  Cứ mặc bọn súc sinh Phiêxôlê
Cấu xé nhau mà cây không đụng đến
Nếu trong chuồng phân của chúng còn cây.

76  Hạt giống thiêng ở đó rồi sống lại
Sống lại ngay trong cái ổ gian manh
Khi những người La Mã còn trụ lại”.

79  “Giá lời cầu khẩn của tôi đã thành
Thì cuộc đời của Ngài còn chưa hết
Và Ngài hãy còn sống ở trần gian.

82  Khắc trong tâm khảm và tôi xúc động
Hình ảnh của người cha chú thân thương
Đã dạy dỗ tôi, khi Ngài còn sống.

85  Như người sắp đi vào cõi vĩnh hằng
Tôi biết nghĩa vụ trong đời ngắn ngủi
Đánh dấu ngôn từ với cõi trần gian.

88  Lời Ngài ghi nhớ và tôi chờ gặp
Tôi sẽ đem chất chính một Phu nhân
Nàng biết rõ, nếu như tôi được gặp.

91  Tuy nhiên tôi xin bày tỏ với Ngài
Để cho lương tâm hoàn toàn thanh thản
Tôi bằng lòng với số phận của tôi.

94  Những tiên đoán tôi không còn lạ lẫm
Cứ để Thần số mệnh vặn bánh xe
Tuỳ thích, như người nông dân với xẻng”.

97  Khi đó thầy tôi vặn người ngó qua
Bờ vai phải rồi thầy tôi cất tiếng
“Ai chăm chú nghe thì sẽ hiểu ra”.

100 Tuy thế, Ngài Bờrunéttô không im lặng
Tôi hỏi ông trong số những bạn đường
Ở chốn này ai là người quan trọng.

103 “Cũng tốt, nếu biết vài người, tuy vậy
Với số khác thì im lặng là hơn
Thời giờ quá ít để kể nhiều tên tuổi.

106 Họ đều tăng lữ, và nên biết rằng
Họ nổi tiếng là những nhà bác học
Vì một tội danh ô uế trên trần.

109 Pờrítxian trong đoàn khốn khổ
Cùng Phờrăngsétxcô D’Accorờxô
Nếu con muốn biết loài sâu mọt đó.

112 Có cả vị “tôi tớ của bầy tôi”
Từ Ácnô đến Báckilionê được chuyển
Tại đây ông ta sinh lực hết rồi.

115 Ta muốn nữa, nhưng không thể đi tiếp
Không thể nói hơn vì thấy đằng xa
Một làn khói mới bốc lên mù mịt.

118 Ta không muốn bị lạc vào trong đoàn
Âm hồn mới, ta gửi con “Kho báu”
Ta còn sống đó, và chẳng gì hơn”.

121 Rồi ông chạy đi và tôi thấy giống
Như chạy thi trên đồng Vêrôna
Hướng về tấm vải xanh, và tưởng tượng

124 Rằng mình thắng cuộc chứ không phải thua.


KHÚC XV

4 – 9. Dante so sánh bờ sông ở Địa ngục với bờ đê biển do người Fiamminghi đắp giữa Guizzante và Bruggia (Wissand và Bruges, Pháp), và đập nước do người Padoan đắp trên sông Brenta, Ý.
30. Brunetto: Brunetto Latino (1220 – 1295): nhà hoạt động chính trị, nhà thơ, nhà bác học, thành viên của phe Guelfi. Dante coi Brunetto như người thầy của mình.
55. Cứ đi theo sao chiếu mệnh của con: Brunetto và Dante chia sẻ lòng tin thời trung cổ rằng những ngôi sao có ảnh hưởng đến số phận, tính cách của con người cũng như sự vật.
61. Cái dân ác độc, bội bạc này: tức cư dân thành phố Fiernze. Theo truyền thuyết thì cư dân Firenze gồm người Fiesole và người La Mã di cư. Theo Dante đây là một nguyên nhân gây sự chia rẽ.
65 – 66. Hai loại cây này trong nguyên bản: lazzi sorbi (crabbed sorbs): thanh lương trà chát, dolce fico (sweet fig): sung ngọt.
71. Phe này, phe kia: tức phe Đen và phe Trắng.
73. Bọn súc sinh Phiêxôlê: tức cư dân Firenze, đa số là con cháu người Fiesole (xem câu 61).
89. Một Phu nhân: ngầm chỉ Beatrice.
109. Priscian: một nhà ngữ pháp Latinh nổi tiếng thế kỷ VI.
110. Francesco d’Accorso (1225 – 1293): một luật sư nổi tiếng, thành viên phe Ghibellini.
112. Có cả vị “tôi tớ của bầy tôi”: một cách nói mỉa mai, đây là Andrea di Mozzi, Giám mục Firenze từ 1287 đến 1295, bị chuyển đến Vicenza và rồi chết ở đó.
113. Arno, Bacchiglione: tên hai con sông chỉ hai địa phương Firenze, Vicenza.
119. Cuốn Kho báu: tức cuốn “Li livres dou Tresor”, tác phẩm chính của Brunetto viết bằng tiếng Pháp trong thời gian ông sống lưu vong ở Pháp.
122. Như chạy thi trên đồng Vêrôna: ở Verona ngày chủ nhật đầu tiên của tuần chay trong năm người ta tổ chức cuộc chạy thi trên cánh đồng, những người chạy thi đều không mặc quần áo. Người thắng cuộc được phần thưởng là một tấm vải xanh, còn người về đích sau cùng được một con gà trống và phải đem con gà trống này đi vào phố. Sự so sánh ở đây có ý rằng Brunetto, cũng như tất cả tội phạm ở Địa ngục đều không mặc quần áo và cần phải chạy nhanh để “nhập vào đoàn” (câu 41).
15.00
Chia sẻ trên FacebookTrả lời