Ái liên thuyết 愛蓮說 • Thích sen

Bông của cây cỏ dưới nước trên bờ, nhiều loài dễ mến. Đào Uyên Minh đời Tấn riêng một mình thích cúc; từ triều Đường của họ Lý tới nay, người đời rất thích mẫu đơn; riêng tôi, tôi thích hoa sen từ bùn mọc lên mà không nhơ, trơ trọi trên nước lăn tăn mà không ẻo lả, bên trong thông suốt bên ngoài thẳng ngay, chẳng bò dưới đất (không hệ luỵ) chẳng phát nhánh cành (không bè cánh), mùi thơm truyền xa càng tinh khiết, cắm yên đứng thẳng (hiên ngang, ngay thẳng), có thể ngắm từ xa, nhìn không chán. Tôi nghĩ rằng hoa cúc là hoa của kẻ ẩn dật; hoa mẫu đơn là hoa của bực giàu sang; hoa sen là hoa của người quân tử vậy. Ôi! Yêu thích hoa cúc, sau họ Đào vẫn còn có vài người; có ai yêu thích hoa sen cùng với ta nào; còn yêu thích mẫu đơn thì có nhiều kẻ đến thế ư.

Hoa của các loài cây cỏ trên cạn dưới nước, đáng để cho người ta yêu thích thì rất nhiều. Đào Uyên Minh đời Tấn chỉ yêu riêng hoa cúc. Từ đời nhà Đường của họ Lý đến nay, người đời lại đua thích mẫu đơn. Song, ta chỉ riêng yêu hoa sen, bởi sen mọc tự bùn lầy mà không nhiễm bẩn, tắm lội trên nước trong mà chẳng nũng nịu, lẳng lơ. Trong rỗng, ngoài thẳng, không dây, không cành, hương ở xa càng thanh khiết, một mực uy nghi thanh sạch, có thể ở xa mà ngắm nhìn chứ chẳng thể cợt nhả đùa bỡn.

Ta cho, cúc là hoa ẩn dật, mẫu đơn là hoa phú quý, sen là hoa quân tử. Ôi, yêu cúc, sau ông Đào không thấy nói đến ai nữa, mẫu đơn thì ai cũng yêu, còn như yêu sen, thì biết còn có ai cùng ta nữa chăng?