Đề sát viện Bùi công “Yên Đài anh ngữ” khúc hậu 題察院裴公燕臺嬰語曲後 • Đề sau khúc “Yên Đài anh ngữ” của quan Đô sát họ Bùi

Thái Hàng, Hành Nhạc non cao,
Hoàng Hà, Giang Hán biết bao sông dài.
Xó giường cuộn khúc hôm mai,
Non xa nước lạ dường phơi cạnh mình.
Thánh hiền hào kiệt gần quanh,
Cùng ta đi lại ra tình chí thân.
Gượng đau vùng dậy bước lần,
Bít tai nhắm mắt thả thần ra chơi,
Tinh thần bay vượt ngàn khơi,
Chính mình đương được xa chơi cõi ngoài.
Ai bằng quan sứ Yên Đài,
Giang sơn nghìn vạn dặm dài ruổi dong.
Khi về chứa đựng đầy lòng,
Đời nam nhi ấy mới khơng uổng mà.
Nhai văn nhả chữ buồn ta,
Con giun còn biết đâu là cao sâu.
Tân Gia từ vượt con tầu,
Mới hay vũ trụ một bầu bao la.
Giật mình khi ở xó nhà,
Văn chương chữ nghĩa khéo là trò chơi.
Không đi khắp bốn phương trời,
Vùi đầu án sách uổng đời làm trai.
Bùi công sứ giả Yên Đài,
Môn chân tuế lộ, khiêm lời anh ngôn.
Thương ai bó gối nằm tròn,
Ngùi trông bốn mặt danh sơn rõ ràng.
Cao nhân dấu cũ mơ màng,
Chút danh chi để buộc ràng thân nhau.
Nỗi mình tưởng đến mà đau,
Chút danh theo đuổi, mái đầu hoa râm.

Hành, Nhạc, Thái Hàng núi lừng danh
Hoàng Hà, Giang Hán sông nổi tiếng
Ai xuôi kẻ mọn đến nơi nầy
Sông núi trùng trùng nhìn hiển hiện
Bao nhiêu hào kiệt thánh hiền xưa
Giao tình cùng ta lòng mến ưa
Đang ốm ngồi dậy liền đứng phắt
Bịt cả hai tai nhắm hai mắt
Tinh thần lắng đọng lòng lâng lâng
Tưởng mình nơi đây vừa đặt chân
Bùi Công giúp ta thêm phấn khởi
Bước chân đã từng in bốn cõi
Khi về chứa đựng sách vở đầy
Làm trai như thế đáng mặt thay
Nhả chữ nhai văn đóng cửa chặt
Nào khác con sâu đo trời đất
Từ khi vượt biển đến Ba Sơn
Mới hay vũ trụ rộng mông mênh
Chuyện văn chương thật trò trẻ con
Trong thế gian nầy bậc tài trí
Sao để mụ người đọc sách sử
Ông sứ Yên Đài trải việc đời
Đâu phải trẻ con để học lời
Anh chẳng thấy!
Kẻ chơi đã chồn về nằm khểnh
Núi đẹp bốn bề như gấm bện
Sao để công danh ràng buộc chi
Mà chẳng theo chân Cầm, Hướng đi
Than ôi! mái tóc đà phơ bạc
Một chút hư danh có đáng gì!

Thái Hàng, Hành, Nhạc, danh non cao,
Giang Hán, Hoàng Hà sông tiếng dài.
Sông núi trùng trùng hiện trước mắt,
Ai xuôi kẻ mọn đến nơi nầy.
Bao nhiêu thánh hiền xưa hào kiệt,
Bạn chí thân ta thường lại qua.
Đang ốm liền ngồi đứng phắt dậy,
Nhắm hai mắt bịt cả hai tai.
Tinh thần lưng lửng đặt chân đến,
Mình tưởng mới vừa băng vượt khơi.
Phấn khởi nhờ Bùi Công cố giúp,
Làm trai đáng mặt như ông thay.
Bước chân đã từng in thế giới.
Dung chứa Khi về sách vở đầy,
Nhả chữ nhai văn đóng cửa học,
Con sâu chẳng khác đo vùng trời.
Từ khi đến Ba Sơn qua biển,
Vũ trụ mới hay rộng mênh mông.
Văn chương tám vế trò con trẻ,
Nước Nam trong nầy bậc tài trí.
Sao mụ người đọc sách cũ kỉ,
Sứ giả Yên Đài trải việc đời.
Đâu là con trẻ để theo lời,
Anh không thấy!
Kẻ chơi nằm khểnh chồn về,
Núi đẹp gấm bện bốn bề như ri
Sao để danh lợi buộc chi
Chẳng theo Cầm, Hướng mà đi ra ngoài
Than ôi! phơ bạc mái đầu
Hư danh một chút đáng đâu đời mình!

Hành, Nhạc, Thái Hàng non cao kia,
Hoàng Hà, Giang Hán sông lớn nọ.
Ai xui ba thước trong giường mây,
Sóng lớn, non cao đều thấy rõ.
Ở trong còn biết bao thánh hào,
Qua lại cùng ta tri kỷ đó.
Đang bệnh ta bỗng ngồi rồi đứng,
Nồi nhắm hai mắt bịt hai tai.
Định thần, ý nghĩ hồn du lịch,
Như mình ta lướt thân ta trôi.
Xui ta phấn khởi là ai thế?
Là Bùi sứ quân đó chứ ai.
Dưới gót giang san hơn vạn dặm,
Đồ thư thuộc lòng khi phản hồi.
Đây rõ là việc rất khoái chí,
Ngang tàng bảy thước một thân trai.
Than ôi chạm trùng ta đóng cửa,
Văn tự tuồng như sâu bọ thôi.
Mà muốn lường trời đất,
Ôi thôi hẳn lầm sai!
Từ khi trải bao vùng non bể,
Mới biết sáu cõi mịt mù khơi,
Văn chương thủa xưa giường lũ trẻ,
Giữa trần ai xứng là thân trai.
Uổng phụ bình sinh đọc sử sách,
Đường đời lão luyện có Yên Đài,
Còn học tiếng chim làm gì nữa,
Kìa không thấy du khách mỏi mệt, còn nằm ngất ngưởng hoài.
Bốn vách danh sơn sáng như lụa,
Sao được cùng Hướng Bình, Cầm Khánh đồng sánh vai.
Hư danh ràng buộc mãi thế thôi,
Ôi hư danh ràng buộc mãi thế thôi!
Áo xanh đầu bạc la già rồi...