Bản dịch của Nguyễn Đức Toàn (II)

Bấy nhiêu đạo lý không làm
Chỉ mê mải với văn suông mỹ miều
Thành ra lãng đãng phiêu diêu
Thành người sao được mà theo thánh hiền
Còn như nhắm mắt làm liền
Văn chương đạo lý chẳng phiền đọc thêm
Làm tự ý, tự mình xem
Thì mờ lệch hết ý hiền đời xưa
Đọc sách phải ba điều ưa
Tâm ưa, mắt thích miệng vừa nhẩm theo
Lại hay đạo nghĩa tín điều
Là ba cốt lõi phải theo chớ rời
Đọc sách đọc phải đến nơi
Đừng ham chỗ nọ lại vời chỗ kia
Sách này đọc chửa kịp qua
Đã buông sách khác gợi ra mối nhiều
Khoan thai đúng mức đúng điều
Công phu đều đặn thì điều tắc thông
Điều chi nghi ngại chưa xong
Thì ghi chép kỹ để phòng hỏi han
Cầu tìm nghĩa lý rõ ràng
Hỏi người rồi lại luận bàn cho ra
Phòng ốc yên tĩnh thanh quang
Bốn bên tường vách sẽ sàng sạch không
Bàn ghế bày biện bên trong
Bút nghiên đoan chính để trông gọn gàng
Mực mài lệch cả dọc ngang
Lòng chưa ngay thẳng rõ ràng trong nghiên
Chữ viết chưa thẳng chưa liền
Để thành thói bệnh rối ren xấu mình
Sách vở bày đặt lối hình
Có chỗ quy định để mình dễ coi
Đọc xong đặt để có nơi
Để nguyên vị trí để ngơi khi cần
Dù vội dù bận mấy phần
Nhưng mà gấp sách muôn phần thẳng ngay
Chỗ nào rách tu bổ ngay
Để mà gìn giữ sau này đọc thêm
Sách chi lỗi đạo thánh hiền
Thì đều bỏ chớ đọc thêm ý tà
Thông minh bị lấp đường ra
Tâm chí tổn hại sao mà nên thân
Cũng đừng nản chí than thân
Cũng đừng tự kỷ buông chân thụt lùi
Thánh xưa cũng thể là người
Học hành rèn luyện đến nơi thôi mà