Độ Nhị hà khiển đề 渡珥河繾題 • Cảm hứng đề thơ khi qua sông Nhị Hà

Thuyền lướt, xuân se, lạnh cuối mùa
Giang Đình tan tiệc bến sông khô
Hương trời thơm nức muôn trùng nước
Sóng Nhị rờn xanh mấy dặm mờ
Sào quế chèo lan, gian hiểm thử
Hiếu trung lòng trọn, lợi danh xa
Ngày về thắng lợi, thuyền hoa sứ
Nở nụ cười vui gặp bến xưa.

Xuân ấm xua đi lạnh cuối mùa
Tiệc tan, thuyền đợi sẵn sang sông
Nghìn trùng nước biếc hương thơm ngát
Mười dặm sông xanh lụa trải cùng
Chèo chống lần đầu, gian hiểm thử
Hiếu trung đến cuối, lợi danh không
Buồm hoa thuyền sứ ngày về bến
Vui gặp sông xưa mới thoả lòng.

Thuyền lướt đầu xuân át lạnh bờ
Giang đình tan tiệc bãi sông trơ
Hương trời thơm thấu muôn làn nước
Sóng lụa xanh phơi chục dặm mờ
Sào quế chèo lan nào thử hiểm
Tôi trung con hiếu lợi thờ ơ
Ngày về hoa nở trên buồm sứ
Gặp lại cười vui bến cũ chờ.

Át giá lạnh hơi Xuân nồng ấm
Đi thuyền trên sông gấm Nhị Hà
Giang đình tan tiệc vừa ra
Khởi hành thuận lợi, lòng đà thảnh thơi.

Nghìn lớp nước, hương trời thơm thẳm
Như lụa phơi mười dặm sóng xanh
Chèo lan, sào quế, lòng thành
Giúp ta vượt hiểm an lành mọi nơi.

Hẹn gặp nhé sông ơi năm tới
Bến bờ ơi chờ đợi chúng ta
Cột buồm thuyền sứ kết hoa
Ngày về thắng lợi mắt nhoà lệ vui.

Át lạnh cuối đông bến Nhị Hà
Tiệc xong, tạnh ráo, lướt rời bờ
Hương trời bát ngát ngàn trùng thấm
Lụa nước lăn tăn chục dặm mờ
Sào quế, chèo lan từng thử hiểm
Hiếu trung, danh lợi quyết rời xa
Thuyền về, đón Sứ hoa khoe sắc
Bến cũ sông xưa vẫn đợi chờ.

Tôi đọc chữ Hán và dịch nghĩa thấy ngờ ngợ chỗ "...qua sông được khô ráo". Tra lại thấy, 江干 có nghĩa là 江边；江岸。 南朝 梁 范云 《之零陵郡次新亭》诗：“江干远树浮，天末孤烟起。” 唐 王勃 《羁游饯别》诗：“客心悬陇路，游子倦江干。” 清 刘献廷 《广阳杂记》卷四：“﹝ 王国良 ﹞至江干为渡船所苦，遂露宿江滸，平明始得渡归。” 姚雪垠 《李自成》第二卷第三十章：“杨柳若干株，摇曳江干；小桥村市，出没烟云水气之中。” Tóm lại là chỉ bờ sông thôi.
Bản dịch nghĩa đã sai cho nên những bản dịch thơ có cái ý "tạnh ráo", "sông trơ", "khô ráo" đều không đúng cả.
Ngoài ra, tôi thấy ở tiêu đề chữ "Độ" cũng nên thêm bộ Thuỷ cho rõ.

Tôi thấy bản dịch nghĩa cũ có nhiều chỗ làm qua loa nên thử dịch lại như sau:

Cảm hứng đề thơ khi vượt sông Nhị Hà

Trong mùa xuân mới, thuyền lướt đè cái lạnh muộn màng,
Sau khi kết thúc tiệc ở đình ven sông thì vượt qua bờ sông.
Hương trời cho thấy xuyên qua nghìn tầng nước,
Dải lụa biếc (con sông) trải ra mười dặm sóng.
Chèo quế sào lan lần đầu tiên thử thách nguy hiểm,
Niềm trung của bề tôi, cái hiếu của người con có lợi trong việc giải trừ khó khăn.
Đến ngày thành công (trở về), cột buồm hoa giương cao,
Lại đến thăm chơi bến cũ ngắm nhìn cùng với nụ cười.

Bài dịch nghĩa cũ đúng là có 2 chỗ sai khá lớn: một là chỗ "giang can", hai là chỗ "lợi bài nan" dịch thành khó bỏ danh lợi thì không đối chỉnh với vế trước. Tiên sinh quả nhiên tinh ý.

Thuyền lướt như đè lạnh cuối đông
Rời đình, tan tiệc, vượt sang sông
Hương trời lan rộng muôn trùng thẳm
Lụa nước trải dài chục dặm trong
Thoát hiểm, chống chèo từng thử thách
Vượt nguy, trung hiếu giữ bền lòng
Trở về, dương cột buồm hoa thắm
Thăm lại bến bờ, thỏa ước mong

Thuyền lướt đầu xuân, rét muộn chờ
Giang đình tan tiệc, vội rời bờ
Hương trời xuyên thấu ngàn trùng ngát
Sóng nước lan xanh chục dặm mờ
Chèo lái qua nguy từng thử thách
Hiếu trung vượt khó có thời cơ
Cột buồm hoa điểm ngày về lại
Vui ngắm sông xưa, bến vẫn chờ