Takya Đỗ

Trong Bách thảo, Paris

Những chấn song chầm chậm lướt qua
Ánh mắt giờ biến thành mệt mỏi.
Chốn ngục tù thế gian không tồn tại
Những hàng song vây bủa nơi nơi.

Vòng xoay nhỏ khoanh đều mềm mại,
Nhịp nhàng trong dáng vẻ kiêu hùng,
Như vũ điệu đại ngàn hoang dại,
Lặng yên rồi khát vọng, nhớ nhung.

Chỉ đôi lúc âm thầm ngước mắt,
Khép đôi mi giữ kín ảnh hình.
Trong huyết quản tiếng gào tịch lặng.
Ngậm ngùi ôi giấc mộng rừng xanh.

Hỡi may rủi, xin thứ lỗi vì ta gọi ngươi là điều tất yếu.
Hỡi điều tất yếu, xin thứ lỗi nếu ta có nhầm.
Hạnh phúc ơi, xin đừng giận rằng ta coi ngươi là của riêng mình.
Những người quá cố ơi, xin thứ lỗi vì hình bóng các người dần phai nhạt.
Hỡi thời gian, xin thứ lỗi vì mỗi giây ta lại bỏ lỡ nhiều thứ trên đời.
Hỡi những tình yêu dĩ vãng, xin thứ lỗi vì ta cứ đinh ninh tình cuối là tình đầu.
Hãy tha thứ, hỡi những cuộc chiến nơi xa, vì ta mang hoa về cắm.
Hãy tha thứ, những vết thương há miệng, vì ta châm chích ngón tay.
Hỡi những người đang kêu than trong vực thẳm, xin dung thứ vì ta mở đĩa nhạc vũ điệu minuet.
Hỡi những người đang đợi ở ga tàu, xin dung thứ vì 5 giờ sáng ta vẫn còn dở giấc.
Thứ lỗi cho ta, hỡi hi vọng bị săn đuổi, vì thỉnh thoảng ta cười cợt.
Thứ lỗi cho ta, hỡi sa mạc, vì ta không chạy đến ngươi với một thìa nước.
Và ngươi, con chim cắt, vẫn ở trong cái lồng đó năm này qua năm khác,
chăm chăm nhìn vào một điểm,
thứ lỗi cho ta, dẫu rằng té ra ngươi đã bị nhồi bông.
Ta xin lỗi cội cây bị đốn vì bốn cái chân bàn.
Ta xin lỗi những câu hỏi lớn vì những câu trả lời bé mọn.
Này sự thật, xin đừng để ý đến ta quá mức.
Này phẩm cách, xin hãy cho ta thấy sự hào hiệp.
Xin khoan dung, hỡi bí mật của hiện tồn, vì ta chót cào xước sợi tơ từ đuôi áo của người.
Đừng trách cứ, hỡi tâm hồn, vì ta và ngươi hiếm khi gặp mặt.
Xin lỗi mọi thứ vì ta không thể ở khắp mọi nơi cùng lúc.
Xin lỗi mọi người vì ta không thể là từng người nữ và từng người nam.
Ta biết chừng nào ta còn sống chẳng có gì có thể biện minh
vì chính ta tự ngáng đường mình.
Xin khoan dung, hỡi ngôn ngữ, vì ta đã vay mượn những lời ấn tượng
rồi dốc sức để khiến chúng thành hời hợt.

Người ta bảo
tình đầu là đáng kể nhất.
Điều đó thật lãng mạn
song với tôi thì không đúng.

Giữa chúng tôi là cái gì đó dường như có lại như không.
Nó xảy đến rồi biến mất.

Tay tôi chẳng hề run,
khi bắt gặp những kỉ vật nhỏ bé,
và chồng thư được sợi dây chằng giữ
- thậm chí còn chẳng phải sợi ruy băng.
Cuộc gặp gỡ duy nhất của chúng tôi sau rất nhiều năm
là cuộc chuyện trò giữa hai cái ghế
bên chiếc bàn lạnh giá.

Những cuộc tình khác
vẫn thở sâu thẳm trong tôi
cuộc tình này thở chẳng ra hơi.

Song, dẫu rằng nó chẳng thể khác,
nó làm được cái việc mà những cuộc tình kia chưa làm được:
trôi vào quên lãng,
thậm chí còn không được mơ đến,

nó tập cho tôi quen với sự chết.

Khi tả những đám mây
Tôi phải nhanh hết mức -
chỉ trong chớp mắt
từ hình này chúng biến thành hình khác.

Chúng có đặc tính riêng -
không bao giờ tái lặp
hình thù, sắc thái, dáng vẻ, bố cục.

Chẳng trĩu nặng bởi bất kỳ ký ức
chúng nhởn nhơ bay trên đầu sự thật.

Bất kể là gì mà chúng chứng kiến –
chúng lập tức tản ra mọi hướng.

So với những đám mây
đời người xem ra bền vững,
hồ như vĩnh viễn, hồ như bất diệt.

Bên cạnh những đám mây,
thì tảng đá giống người anh em ruột thịt,
có thể tin cậy được,
còn chúng chỉ là những anh em họ xa xôi, lờ lững.

Mặc con người tồn tại nếu họ muốn,
và rồi họ chết đi lần lượt,
với những đám mây ấy có hề chi,
tất thảy với chúng
tuyệt không quen biết.

Suốt cuộc đời bạn,
và cuộc đời tôi, và vẫn còn tiếp diễn,
chúng diễu qua tráng lệ như cuộc diễu hành.

Chúng không có nghĩa vụ phải chết cùng khi ta chết.
Chúng chẳng nên được ngắm khi đang lướt bồng bềnh.

Tôi thích phim hơn.
Tôi thích mèo hơn.
Tôi thích những cây sồi bên sông Warta hơn.
Tôi thích Dostoyevsky không bằng thích Dickens.
Tôi thích cái tôi yêu mến nhân dân
hơn cái tôi yêu thương nhân loại.
Tôi thích luôn giữ kim chỉ bên mình hơn, để phòng thân.
Tôi thích màu xanh lá hơn.
Tôi thích hơn nếu không cứ khăng khăng,
rằng lý trí phải chịu trách nhiệm về mọi thứ.
Tôi thích những ngoại lệ hơn.
Tôi thích ra đi sớm hơn.
Tôi thích nói với bác sĩ về điều gì đó khác hơn.
Tôi thích hơn những minh hoạ cũ nét phác hoạ thanh mảnh.
Tôi thích cái ngớ ngẩn của việc làm thơ
hơn cái ngớ ngẩn của việc không làm thơ.
Tôi thích hơn, trong tình yêu, những ngày kỉ niệm không tròn năm tháng,
mà ta có thể ăn mừng thường nhật.
Tôi thích những nhà đạo đức học hơn,
họ chẳng hứa hẹn điều gì với tôi hết.
Tôi thích sự tử tế thủ đoạn hơn là sự tử tế quá cả tin.
Tôi thích hơn khi trái đất mặc đồ dân sự.
Tôi thích những nước bị xâm lăng hơn là những nước đi xâm lăng.
Tôi thích hơn khi có vài sự phản đối.
Tôi thích địa ngục hỗn loạn hơn địa ngục trật tự.
Tôi thích truyện cổ Grimm hơn trang nhất của các báo.
Tôi thích lá không hoa hơn là hoa không lá.
Tôi thích những con chó không bị xén tỉa đuôi hơn.
Tôi thích những đôi mắt sáng màu hơn, vì mắt tôi màu tối.
Tôi thích những ngăn kéo tủ hơn.
Tôi thích nhiều thứ mà ở đây tôi không nói,
hơn những thứ mà ở đây tôi cũng không nhắc tới.
Tôi thích những số không đơn lẻ
hơn là những số không được xếp hàng sau những con số.
Tôi thích thời gian của côn trùng hơn thời gian của tinh tú.
Tôi thích gõ lên gỗ hơn.
Tôi thích hơn khi không hỏi khi nào và còn bao lâu nữa.
Tôi thích ghi nhớ cả điều khả thể này hơn,
rằng hiện tồn có lý do riêng của nó.

Mối quan hệ một chiều giữa chúng ta đang phát triển không tồi.
Tôi biết cái gì là lá, là cánh hoa, bông, nón, cuống,
và tôi biết điều gì sẽ xảy ra với các bạn vào tháng Tư và tháng Chạp.

Dù sự tò mò của tôi chẳng có đi có lại,
với một số trong các bạn, tôi đặc biệt khom mình,
với một số khác tôi phải nghểnh đầu lên.

Các bạn với tôi là những cái tên:
cây phong, ngưu bàng, địa tiền
thạch nam, bách, tầm gửi, và đừng-quên-em;
song với các bạn tôi là kẻ vô danh.

Chúng ta cùng chung một cuộc lữ hành.
Ta có thể vừa đi vừa trò chuyện, dĩ nhiên,
trao đổi vài lời nhận xét, về thời tiết chẳng hạn
hay về những ga tàu lướt qua chớp nhoáng.

Có biết bao chủ đề, bởi chúng ta có biết bao mối liên kết.
Cũng một ngôi sao kia giữ chúng ta trong cùng khoảng cách.
Bóng chúng ta hắt xuống theo cùng một quy luật.
Chúng ta cùng gắng biết thứ gì đó, mỗi bên theo một cách riêng,
và thậm chí những điều chúng ta không biết cũng tương đồng.

Các bạn cứ hỏi, tôi sẽ gắng hết mình giải thích:
là thế nào khi tôi nhìn tận mắt,
tại sao tim tôi lại đập
và tại sao thân tôi không bén rễ.

Nhưng làm sao trả lời những câu hỏi không được đặt ra
mà người trả lời, hơn nữa,
với các bạn tuyệt nhiên là không-ai-cả?

Những bụi thấp, những lùm cây, thảm cỏ, và lau sậy
tất tật những gì tôi đang nói với các bạn là độc thoại
và các bạn không nghe thấy.

Chuyện trò với các bạn là tất yếu và cũng là bất khả
Rất khẩn thiết trong nhịp đời vội vã
và chẳng bị trì hoãn lại bao giờ.

Sau mỗi cuộc chiến tranh
Ai đó phải dọn dẹp.
Trật tự sẽ không
tự tái lập.

Ai đó phải tấp đống đổ nát
vào rệ đường,
lấy lối cho
những chuyến xe chất đầy xác chết.

Ai đó sẽ phải lấm lem
bùn đất và tro bụi
những lò xo đi-văng
những mảnh kính vỡ
và những miếng giẻ thấm máu.

Ai đó phải kéo một thanh xà về
dưới bức tường, chống đỡ.
Ai đó phải lắp kính cửa sổ,
ráp cánh cửa đi vào bản lề.

Cảnh đó chẳng ăn ảnh,
và mất hàng năm trời.
Mọi máy ảnh đã ra đi
sang một cuộc chiến khác
Những cây cầu phải quay trở lại
và cả những nhà ga nữa.
Những tay áo sẽ rách sờn
vì phải xắn lên.

Ai đó, chổi trong tay,
vẫn nhắc lại nó diễn ra thế nào.
Ai đó khác lắng nghe
gật gật cái đầu chưa bị chặt.
Song đã có những người bên cạnh
bắt đầu đi tới đi lui
vì thấy nhàm chán.

Ai đó vẫn thỉnh thoảng
đào bới dưới bụi cây
những bằng chứng đã rỉ sét
và mang chúng ra đống rác.

Những người từng biết
những gì đã diễn ra nơi đây
sẽ phải nhường bước
cho những người biết chút ít.
Và ít hơn cả ít.
Và rốt cục ít đến mức hầu như chẳng biết.

Trong đám cỏ đã mọc cao
nhân và quả
ai đó hẳn đang nằm dài
nhay nhay cọng cỏ
nhìn mây bay.

Chúng ta có tâm hồn đôi lúc
Chẳng ai có nó mọi lúc và bất tuyệt.

Ngày lại ngày, năm lại năm
có thể qua đi mà nó không hiện diện.

Thỉnh thoảng chỉ trong những phút hân hoan
hay trong cơn sợ hãi thời thơ dại
nó đậu lại lâu hơn.
Thỉnh thoảng chỉ trong nỗi ngạc nhiên
nhận ra mình luống tuổi.

Nó hiếm khi giúp ta
trong sự đời vất vả
như dịch chuyển tủ đồ
hay mang vác hành lý
hay cuốc bộ dặm trường trong đôi giày quá chật

Khi ta điền các biểu mẫu khảo sát,
hay thái thịt,
như thường lệ nó nghỉ phép.

Cả ngàn cuộc chuyện trò của ta nó mới tham gia một cuộc,
mà cũng không nhất thiết, vì nó ưa tĩnh mịch.

Lúc thân thể ta trở nên nhức nhối và mỏi mệt,
nó lặng lẽ đào nhiệm.

Nó khắt khe: nó không thích thấy chúng ta đàn đúm,
những tranh giành của chúng ta vì lợi thế bất kỳ
và những quan tâm ồn ào khiến nó phát ớn.

Niềm vui và nỗi đau
đối với nó đâu có gì khác biệt.
Nó chỉ đến với ta khi hai thứ đó hoà làm một.

Ta có thể trông cậy vào nó
khi ta chẳng tin chắc về một thứ gì
và tò mò về mọi thứ.

Trong những vật hữu hình
nó ưa thích những chiếc đồng hồ quả lắc
và những tấm gương cứ miệt mài chiếu phản
kể cả khi không một ai soi ngắm.

Nó chẳng bảo nó từ đâu đến
hay khi nào nó sẽ lại biến mất,
nhưng đó là những câu hỏi hiển nhiên nó đang chờ đón.

Tựa hồ,
như ta cần có nó,
vì một nguyên nhân nào đó
nó cũng cần ta.

Hòn đảo - nơi mọi thứ đều minh xác.
Nơi đây ta có thể đứng trên mặt đất chứng nghiệm.
Ngoại trừ lối vào, không có con đường nào khác.
Những bụi cây trĩu xuống vì lời giải đáp.

Nơi đây mọc lên Cây Phỏng đoán Đúng/giả thuyết đúng
với những cành nhánh muôn năm tách bạch.

Cây Trí tuệ thẳng tắp và chói ngời,
kề bên dòng suối có tên À Ra Thế.

Càng vào sâu trong rừng, khung cảnh càng rộng mở
Thung lũng Hiển minh.

Nếu có bất kì nghi ngờ nào, gió sẽ xua tan.

Những tiếng vọng nổi lên không từ giọng nào gọi đến
và sẵn lòng giảng giải bí mật của vạn vật.

Bên phải là hang động nơi chứa đựng Ý nghĩa.
Bên trái là Hồ Đức tin Sâu sắc.
Chân lý thoát ra từ đáy và nhẹ nhàng nổi lên mặt nước.

Cao như ngọn tháp vượt trên thung lũng là Niềm tin Không lay chuyển.
Từ đỉnh nó có thể thấy Bản chất của Vạn vật.

Dù hấp dẫn là thế, hòn đảo này vẫn hoang vu,
và những dấu chân mờ trên bờ cát
tất thảy, không có ngoại lệ, đều hướng ra biển.
Tựa hồ ta chỉ muốn rời khỏi nơi đây
và vĩnh viễn dấn mình vào biển thẳm.

Vào cuộc sống mà ta không thể nào đoán định.

Khi tôi phát âm từ Tương lai,
âm tiết đầu tiên đã lui về quá khứ.

Khi tôi phát âm từ Tĩnh lặng,
Tôi phá vỡ tĩnh lặng ấy.

Khi tôi phát âm từ Hư không
Tôi tạo ra cái không hiện diện trong bất kỳ cái không hiện hữu.