Chủ đề: Mời tham gia bài cho cuốn sách dịch thơ Pháp - Trang 2

Départ

Assez vu. La vision s'est rencontrée à tous les airs.
Assez eu. Rumeurs des villes, le soir, et au soleil, et toujours.
Assez connu. Les arrêts de la vie. - Ô Rumeurs et Visions !
Départ dans l'affection et le bruit neufs !
Arthur Rimbaud

Ra đi

Đã xem khá đủ tầm nhìn
Gặp nhau dáng vẻ toát lên mọi điều
Đã là khá đủ, buổi chiều
Tiếng ồn đô thị, mặt trời thường soi
Đã hay khá đủ, cuộc đời
Điểm dừng biết đấy, nhìn coi, ồn ào
Ra đi cảm thấy nao nao
Tiếng đồn mọi chuyện xen vào mới nguyên.
(Trần Đông Phong dịch)

Xin gửi dịch giả Trần Đông Phong bản dịch như sự ủng hộ dự án tuyệt đẹp của bạn nhé

CẦU MIRABEAU
Guillaume Apollinaire

Dưới chân cầu Mirabeau
Tình ta trôi với lững lờ sông Seine
Có cần anh nhớ chăng em
Niềm vui ắt đến ưu phiền ắt xua

Đêm buông chuông đã điểm giờ
Ngày trôi anh vẫn trơ vơ một mình

Tay trong tay buổi tự tình
Mặt nhìn rõ mặt, ánh nhìn tìm nhau
Vồng tay mình bắc nhịp cầu
Ánh nhìn như sóng thiên thâu lặng lờ

Đêm buông chuông đã điểm giờ
Ngày trôi anh vẫn trơ vơ một mình

Trôi đi xa mãi mối tình
Như trôi dòng nước dập duyềnh về xuôi
Như trôi chầm chậm cuộc đời
Như trôi Hy vọng ào sôi xô bờ

Đêm buông chuông đã điểm giờ
Ngày trôi anh vẫn trơ vơ một mình

Thời gian trôi mãi triền miên
Tình yêu, dĩ vãng trôi miền chốn nao
Có bao giờ trở lại đâu
Chỉ dòng Seine chảy dưới cầu Mirabeau

Đêm buông chuông đã điểm giờ
Ngày trôi anh vẫn trơ vơ một mình


Bản dịch: Phạm Bá Chiểu

(Xin được nói thêm- chữ TRƠ VƠ là Chiểu cố ý dùng, vì viết đúng chính tả là CHƠ VƠ)

Nguyên bản tiếng Pháp

 Le Pont Mirabeau

Sous le pont Mirabeau coule la Seine
          Et nos amours
     Faut-il qu'il m'en souvienne
La joie venait toujours après la peine

   Vienne la nuit sonne l'heure
   Les jours s'en vont je demeure

Les mains dans les mains restons face à face
          Tandis que sous
     Le pont de nos bras passe
Des éternels regards l'onde si lasse

   Vienne la nuit sonne l'heure
   Les jours s'en vont je demeure

L'amour s'en va comme cette eau courante
          L'amour s'en va
     Comme la vie est lente
Et comme l'Espérance est violente

   Vienne la nuit sonne l'heure
   Les jours s'en vont je demeure

Passent les jours et passent les semaines
          Ni temps passé
     Ni les amours reviennent
Sous le pont Mirabeau coule la Seine

   Vienne la nuit sonne l'heure
   Les jours s'en vont je demeure

Thưa dịch giả Trần Đông Phong và quí anh chị. Tôi rất trân trọng dự định tốt dẹp của dịch giả Trần Đông Phong. Và rất mong được đông đảo dịch giả tham gia để có thể đọc duco975 nhieu62bai2 thơ Pháp nổi tiếng. Tuy vậy , đến đầu năm 2014 này còn ít bài đưa vào đây. Không biết dịch giả Trần Đông Phong đã nhận qua email bao nhiêu bài, nếu pót lên trang này thì rất hay, sẽ có niều người xem và bày tỏ ý kiến, bình chọn.
Tôi cũng mạo muội gửi lên một bản dịch bài thơ Cầu Mitabeau mà dịch giả Phạm Bà Chiểu đã dịch và đăng lại ở đây.

Cầu Mirabeau


Dưới cầu   Mirabeau
Dòng sông Sein trôi chảy
Mang cả mối tình ta
Bên bờ ta gọi mãi
Tình thiên thu để lại
Nỗi đau không bến bờ
Mối tình tự ngày xưa
Lời đêm giờ còn lại
Đã từng tay trong tay
Từng nhìn nhau say đắm
Ta dìu nhau qua cầu
Khép mắt nụ hôn trao
Sông êm đềm quên chảy

Rồi  tình yêu trôi mãi
Như dòng sông xanh kia
Cuộc sống lê bước dài
Hi vọng vẫn không tan
Lời đêm còn mênh mang

Ngày tháng cứ trôi qua
Dòng sông cứ trôi qua
Không gọi tình quay  lại
Dưới cầu Mirabeau
Sông Sein giờ chảy mãi
Trong tôi chỉ còn lại
Lời đêm vọng tình tôi

Dịch : 7/8/2012---dhh

Nguyên tác:
L'isolement

Souvent sur la montagne, à l'ombre du vieux chêne,
Au coucher du soleil, tristement je m'assieds ;
Je promène au hasard mes regards sur la plaine,
Dont le tableau changeant se déroule à mes pieds.

Ici gronde le fleuve aux vagues écumantes ;
Il serpente, et s'enfonce en un lointain obscur ;
Là le lac immobile étend ses eaux dormantes
Où l'étoile du soir se lève dans l'azur.

Au sommet de ces monts couronnés de bois sombres,
Le crépuscule encor jette un dernier rayon ;
Et le char vaporeux de la reine des ombres
Monte, et blanchit déjà les bords de l'horizon.

Cependant, s'élançant de la flèche gothique,
Un son religieux se répand dans les airs :
Le voyageur s'arrête, et la cloche rustique
Aux derniers bruits du jour mêle de saints concerts.

Mais à ces doux tableaux mon âme indifférente
N'éprouve devant eux ni charme ni transports ;
Je contemple la terre ainsi qu'une ombre errante
Le soleil des vivants n'échauffe plus les morts.

De colline en colline en vain portant ma vue,
Du sud à l'aquilon, de l'aurore au couchant,
Je parcours tous les points de l'immense étendue,
Et je dis : " Nulle part le bonheur ne m'attend. "

Que me font ces vallons, ces palais, ces chaumières,
Vains objets dont pour moi le charme est envolé ?
Fleuves, rochers, forêts, solitudes si chères,
Un seul être vous manque, et tout est dépeuplé !

Que le tour du soleil ou commence ou s'achève,
D'un oeil indifférent je le suis dans son cours ;
En un ciel sombre ou pur qu'il se couche ou se lève,
Qu'importe le soleil ? je n'attends rien des jours.

Quand je pourrais le suivre en sa vaste carrière,
Mes yeux verraient partout le vide et les déserts :
Je ne désire rien de tout ce qu'il éclaire;
Je ne demande rien à l'immense univers.

Mais peut-être au-delà des bornes de sa sphère,
Lieux où le vrai soleil éclaire d'autres cieux,
Si je pouvais laisser ma dépouille à la terre,
Ce que j'ai tant rêvé paraîtrait à mes yeux !

Là, je m'enivrerais à la source où j'aspire ;
Là, je retrouverais et l'espoir et l'amour,
Et ce bien idéal que toute âme désire,
Et qui n'a pas de nom au terrestre séjour !

Que ne puîs-je, porté sur le char de l'Aurore,
Vague objet de mes voeux, m'élancer jusqu'à toi !
Sur la terre d'exil pourquoi resté-je encore ?
Il n'est rien de commun entre la terre et moi.

Quand là feuille des bois tombe dans la prairie,
Le vent du soir s'élève et l'arrache aux vallons ;
Et moi, je suis semblable à la feuille flétrie :
Emportez-moi comme elle, orageux aquilons !

Alphonse de LAMARTINE  (1790-1869)

Dịch thơ:
Cảnh cô liêu

Trên non, dưới bóng sồi già
Mặt trời đang lặn, mình ta ngồi buồn
Dạo chơi chợt thoáng bình nguyên
Tranh màu đổi sắc dưới chân trải dài.

Đây sông gầm, sóng bọt trào
Lượn quanh, lắng xuống nơi nao xa mờ
Kia hồ nước trải lặng  mơ
Sao chiều đang mọc bên bờ biển xanh.

Rừng đen vây đỉnh núi kia
Hoàng hôn còn tỏa những tia cuối cùng
Bóng đêm xe chở nữ hoàng
Khí lên, bạc trắng đường ngang chân trời.

Ấy khi tháp cổ nhô cao
Uy nghiêm tỏa bóng, nao nao mấy hồi
Khách dừng, vẳng tiếng chuông quê
Thánh ca hòa với tiếng nghe cuối ngày.

Cảnh xinh lòng những dửng dưng
Không đau, không cảm cũng không duyên lành
Ngắm nhìn bóng đất lang thang
Mặt trời sự sống sưởi chăng chết này.

Núi đồi hư ảo nhìn quanh
Đông tây mấy nẻo, mấy phần bắc nam
Đến cùng mọi chốn xa xăm
Chẳng đâu có chỗ phúc lành đợi ta.

Lều tranh, cung điện, thung đây
Dẫu tuy vô ích, duyên này bay theo
Núi, rừng, sông, quạnh dấu yêu
Thiếu dù chỉ một thảy đều vắng không.

Mặt trời mọc, lặn xoay vòng
Dửng dưng tôi bước theo vòng dương gian
Vòm trời tối, sáng, lặn, lên
Mặc trời tôi chẳng đợi thêm những ngày.

Theo trời cả chặng đường dài
Mắt tôi thấy khắp đất trời hư không
Chẳng mong mọi sự sáng trong
Chẳng cầu chi ở cõi không vô cùng.

Liệu rằng có chốn không gian
Mặt trời thực chiếu thiều quang khắp đời
Liệu rằng có thể đổi thay
Những điều mơ sẽ hiện ngay mắt người.

Tôi say nguồn nỗi khát khao
Tôi tìm hy vọng dạt dào tình yêu
Ấy điều mơ ước bao nhiêu
Dẫu tên chằng có trú miền trần gian.

Xe tôi chở ánh Rạng Đông
Bóng mờ ánh mắt gửi trông tới người
Sao còn trên trái đất này
Chẳng gì chung giữa tôi và trần gian.

Lá rừng rụng xuống cánh đồng
Gió chiều đưa lá tới thung xa vời
Còn tôi như lá héo này
Bão giông hãy giúp tôi tầy lá kia.

(Trần Đông Phong dịch từ nguyên tác tiếng Pháp của Alphonse de LAMARTINE)

L’hiver s’approche
I
Un jour le vent d’aquilon souffle au sud
Ca signale que l’automne est sur son déclin
Il fait un virage à l’hiver en effet
Il y a le froid et encore
Il y a de la compassion
Pour les pauvres en difficulté
Qui désirent seulement
Un morceau de charbon en hiver.
II
Le froid non seulement se trouve en hiver
En dehors il fait du soleil ardent
Mais il y a du froid en cœur
Qui comprend  le mouvement de la chaleur et du froid
Qui s’exprime dans le sentiment de la vie
Et dans le cœur de gens c’est difficile à connaitre
Quand son fond est profond ou maigre.
TĐP

40 d'années III
Pendant une vie de chaque personne il y a combien d’étapes de quarante ans.
À ce moment dans son cœur on pouvait identifier clairement
quoi blanc quoi noir sur ce monde de gens.
Le vin qu’était bu, pourrait rendre ivre, mais l’amour ne sera jamais épuisé.
Les arbres deviennent vieillards et puis ses ombres sont rondes
Au même temps ses branches gemment.
C’est la séparation ou la rencontre, ça dépends du destin qui tourne.
À l’école vielle les amis vieux devaient se diminuer les larmes tranquilles.
Au ciel les étoiles étaient rares où parait le matin.
Pendant une vie de chaque personne il y a combien d’étapes de quarante ans.

40 năm III
Đời người mấy độ bốn mươi năm
Nhân thế trắng đen dạ chẳng nhầm
Rượu uống dẫu say, tình chẳng cạn
Cây già đứng bóng, nhánh thêm mầm
Chia ly, gặp gỡ xoay con tạo
Trường cũ, bạn xưa bớt lệ thầm
Sao sớm nhặt thưa đêm đã sáng
Đời người mấy độ bốn mươi năm.

Cây bàng vuông cảm hoài

Lý Sơn năm trước đi làm điện
Xin quả về ươm đã cứng cây
Nắng nhiệt quả sinh nơi đảo sóng
Gió hàn mầm nảy chốn kinh kì
Lá xanh màu đượm pha vàng cát
Thân mảnh dáng nghiêng hướng cát dài
Nỗi nhớ biển xưa bàng vuông đó
Đêm ngày mong thấy đội Hoàng Sa.
TĐP

Chú dẫn:
- Bàng vuông: một loài cây đặc hữu ở Lý Sơn, có ở đây từ rất lâu, là nhân chứng các sự kiện đã diễn ra ở Lý Sơn.
- Lý Sơn: Đảo Lý Sơn thuộc tỉnh Quảng Ngãi.
- Vàng cát: Hoàng Sa
- Cát dài: Trường Sa
- Đội Hoàng Sa: Đội thuyền thời Chúa Nguyễn đóng ở đảo Lý Sơn, mấy trăm năm trước đã đi quản lý, khai thác biển đảo.

La traduction française:

La nostalgie des arbres bang vuong
Depuis les ans précédents j’ai eu une mission pour le travail d’électricité à l’île de Ly Son.
Où j’ai demandé les habitants de l'île de me donner quelques fruits de barringtonia asiatica et puis je les ai prises à Hanoi et je les ai semées en pépinière. Maintenant ils sont devenus les arbres robustes.
Les fruits ont été nés dans le soleil chaud de l’île de vague.
Et ils ont gemmé dans le vent de froide à la capitale de Hanoi.
Ses feuilles vertes portent la couleur qui est imprégnée du sable jaune.
Ses tiges sveltes ont le galbe qui se penche vers au sable longue.
C’est pourquoi ces arbres ont la nostalgie de la vielle mer.
Jour et nuit, elles pensent à voir la Brigade de Hoang Sa (Sable Jaune).
--
Annotation :
- Bang vuong: Barringtonia asiatica, c'est un genre d’arbre typique de l’île de Ly Son depuis la pérennité. On dit que ces arbres travers générations avaient vu tous les évènements sur les îles et les mers ici.
- Ly Son: L’île appartient à la province de Quang Ngai du Vietnam.
- Hanoi : La capitale du Vietnam.
- Le sable jaune : îles Paracels.
- Le sable longue : îles Spratleys
- La Brigade de Hoang Sa (Sable Jaune) : La force vietnamienne a été base sur l’ile de Ly Son et a été charge de manager et d’exploiter les îles et les mers.
(TĐP)

Tình hồ

Vẫn mãi xô từ bao bờ mới
Đêm vĩnh hằng mang tới chẳng về
Mãi đâu trên biển tuổi dài
Thả neo đâu chỉ một ngày mà thôi.

Năm chầy qua hồ ơi đã vẹn
Sóng thân thương gần bạn ngoái nhìn
Nhìn đây ta chỉ một mình
Ngồi trên mỏm đá bạn mình ngồi xưa.

Dưới đá sâu lòng hồ gào thét
Tự vỗ mình đau xiết tâm can
Gió xua bọt sóng miên man
Trên đôi chân đẹp của nàng dấu yêu.

Nhớ đêm mình cùng chèo tĩnh lặng
Chỉ nghe xa trên sóng dưới trời
Tiếng chèo đều đặn chơi vơi
Vỗ trên sóng gợn thảnh thơi mặt hồ

Chợt trên đất tiếng đâu xa lạ
Vọng từ bờ tiếng gọi mê nao
Sóng tĩnh lặng, giọng yêu sao
Từng lời từng chữ rơi vào không gian:

“Ngừng bay nhé thời gian tươi đẹp
Dừng lại đi giờ phút đang trôi
Để ta hưởng chút thoáng vui
Những điều đẹp nhất trong ngày hôm nay.

“Đủ bất hạnh nơi đây khẩn thiết
Hãy trôi đi, trôi hết khổ đau
Lo cho tiêu nốt  ngày sầu
Quên đi hạnh phúc bên nhau những ngày.  

“Có uổng công nài thêm giờ khắc
Thời gian kia đã bỏ ta đi
Ta mong chậm nữa đêm nay
Bình minh sắp đến tiêu ngay đêm dài.

“Giờ qua đi hãy yêu, yêu nữa
Giục cùng nhau hưởng thụ nữa đi
Người không bến, khắc chẳng bờ
Giờ trôi trôi mãi, hững hờ người qua”.

Thời gian lúc ghen tuông say tỉnh
Nơi hạnh phúc tình sóng trao ta
Bay đi xa khuất rời ta
Những ngày bất hạnh mau xa cuộc đời”.

Ít hay nhiều điều gì để lại
Điều đã qua mãi mãi mất đi
Đã cho đã xóa những gì
Thời gian đâu có trả chi chúng mình.

Chuyện xưa ảo vĩnh  hằng  vực thẳm
Ngày đã qua chìm đắm những gì
Mê say cao cả, nói đi:
“Trả ta những thứ những gì lấy đi” .

Ơi hồ! Núi lặng hang rừng tối
Giành thời gian trẻ lại được không
Thiên nhiên đêm đẹp vô chừng
Nhìn xem kỷ niệm trong lòng chút nao.

Dù ngơi nghỉ hay trong bão tố
Hồ đẹp thay, sườn núi cũng xinh
Núi hoang cùng rặng thông xanh
Nghiêng mình soi bóng nước lan mặt hồ.

Dù gió nhẹ lay qua thoáng chốc
Tiếng vỗ bờ điệp khúc ven bờ
Sao trời ánh bạc mặt hồ
Sáng trong êm dịu như mơ cảnh hồ.

Gió lay sậy rì rầm xào xạc
Thoáng mùi thơm khí mát hương tình
Cảm hương nghe tiếng ngắm hình
Đều chung một tiếng: “Chúng mình đã yêu”.

(Trần Đông Phong dịch từ Le Lac của A. Lamartine)