Cảm lưu vong 感流亡 • Thương người lưu tán

感流亡
Cảm lưu vong
Thương người lưu tán

滴居歲雲暮，
Trích cư tuế vân mộ,
Mây cuối năm nơi biếm trích

晨起廚無煙。
Thần khởi trù vô yên.
Sáng ra dưới bếp không có khói

賴有可愛日，
Lại hữu khả ái nhật,
May còn có vầng mặt trời đáng yêu

懸在南榮遷。
Huyền tại nam vinh thiên.
Treo ở đầu hồi phía nam

高舂已數丈，
Cao thung dĩ sổ trượng,
Giờ giã gạo đã đến

和暖如春天。
Hoà noãn như xuân thiên.
Ấm áp như trời xuân

門臨商於路，
Môn lâm Thương Ư lộ,
Cửa ở bên đường Thương Ư

有客憩檐前。
Hữu khách khế thiềm tiền.
Có khách nghỉ chân ở trước thềm

老翁與病嫗，
Lão ông dữ bệnh ẩu,
Ông già với bà lão ốm

頭鬢皆皤然。
Đầu mấn giai bà nhiên.
Đầu tóc đều đã trắng phơ

呱呱三兒泣，
Cô cô tam nhi khấp,
Ba đứa nhỏ khóc thút thít

煢煢一夫鰥。
Quỳnh quỳnh nhất phu quan.
Thân lận đận người chồng goá vợ

道糧無斗粟，
Đạo lương vô đẩu túc,
Gạo ăn đường không một đấu

路費無百錢。
Lộ phí vô bách tiền.
Lộ phí không một trăm đồng

聚頭未有食，
Tụ đầu vị hữu thực,
Sống chụm lại với nhau không có cái ăn

顏色頗饑寒。
Nhan sắc phả cơ hàn.
Đói rét hiện lên mặt

試問何許人，
Thí vấn hà hử nhân,
Thử hỏi là người ở nơi nào

答云家長安。
Đáp vân gia Trường An.
Đáp là nhà ở Trường An

去年關輔旱，
Khứ niên Quan Phụ hạn,
Năm ngoái Quan Phụ bị hạn

逐熟入穰川。
Trục thục nhập nhương xuyên.
Đi tìm nơi được mùa

婦死埋异鄉，
Phụ tử mai dị hương,
Dân chết chôn nơi đất lạ

客貧思故園。
Khách bần tư cố viên.
Thân nghèo nơi đất khách nhớ làng cũ

故園雖孔邇，
Cố viên tuy khổng nhĩ,
Làng cũ tuy không xa

秦嶺隔藍關。
Tần Lĩnh cách Lam Quan.
Tần Lĩnh cách Lam Quan

山深號六里，
Sơn thâm hiệu Lục Lý,
Nơi núi sâu gọi là Lục Lý

路峻名七盤。
Lộ tuấn danh Thất Bàn.
Đường hiểm trở có tên là Thất Bàn

襁負且乞丐，
Cưỡng phụ thả khất cái,
Đèo cõng con đi xin ăn

凍餒復險艱。
Đống nỗi phục hiểm gian.
Đường khó đi lại còn đói rét

惟愁大雨雪，
Duy sầu đại vũ tuyết,
Rất lo mưa to tuyết lớn

殭死山谷間。
Cương tử sơn cốc gian.
Rồi chết cứng trong hốc núi

我聞斯人語，
Ngã văn tư nhân ngữ,
Ta nghe người này kể

倚戶獨長嘆。
Ỷ hộ độc trường thán.
Tựa cửa riêng thở dài

爾為流亡客，
Nhĩ vi lưu vong khách,
Ngươi là khách lưu tán

我為冗散官。
Ngã vi nhũng tản quan.
Ta là vị quan thừa

在官無俸祿，
Tại quan vô bổng lộc,
Làm quan không bổng lộc

奉親乏甘鮮。
Phụng thân phạp cam tiên.
Nuôi cha mẹ thiếu miếng ngọt ngon

因思筮仕來，
Nhân tư phệ sĩ lai,
Nhân nhớ đến ngày ra làm quan đến nay

倏年過十年。
Thúc niên quá thập niên.
Chốc một mà đã qua mười năm

峨冠蠹黔首，
Nga quan đố kiềm thủ,
Bọn mũ cao là chùm sâu mọt

旅進長素餐。
Lữ tiến trường tố xan.
Cứ dựa dẫm để kiếm miếng ăn

文翰皆徒爾，
Văn hàn giai đồ nhĩ,
Sách vở rồi cũng uổng phí

放逐固宜然。
Phóng trục cố nghi nhiên.
Bị biếm trích phải vững vàng

家貧與親老，
Gia bần dữ thân lão,
Nhà nghèo có cha mẹ

睹爾聊自寬。
Đổ nhĩ liêu tự khoan.
Trông thấy ngươi lòng cũng tạm được thư.