Bản thánh ca của một tên hề mất trí là thi sĩ hay là Sự tích tôi làm hề

tôi tên hề mất trí
nói lời công an theo dõi
và làm thơ bị bắt

tôi ký tên tôi
nguyễn đính

lúc đó đám rước đi qua hết dãy phố
đám đông ở hai bên đường thắp đuốc chắp tay tụng niệm

những con nộm được treo lên trên cột điện bằng dải vải đen viết lời ca ngợi người chết

còn người nhắc tuồng hoa bó hương lên trời khấn vái trước chân dung những cái mặt nạ dựng ở ngã ba đường

và bây giờ tên hề bắt đầu đọc lời phúng điếu mình

1.

tôi làm kẻ hát ca
nửa đêm lang thang ngoài nghĩa địa đọc to danh sách những người chết được vẽ chân dung dán ngoài đường
tôi đốt những tờ giấy đắp mặt

rồi đắp mặt nạ vào nhảy múa

này tên tuổi của tôi
bầy đười ươi đã rút tay khỏi hai ống lồ ô
những người sống đứng sắp hàng trước bài vị của mình
rồi ném những chùm bông nứt nẻ xuống huyệt
đám người mù bắt đầu đánh trống
này tên tuổi của tôi
kẻ mất trí làm thi sĩ
ca ngợi những anh hùng không có thật trong truyện cổ tích
mai sau chết mù mắt
lúc đó mặt trời trong suốt

thi sĩ đọc to
người anh hùng Tiên Dung không biết có Chử Đồng Tử
hột cát trên tóc nàng
và giọt nước mắt trên ngực nàng
trong miệng nàng cắn một lá cỏ
nàng đi trên bãi sông trước gió
chàng gối tay nằm trên đầu ngọn mưng ăn nắm trái non nhả hột xuống đất
mặt trời mọc trên thân thể người anh hùng Tiên Dung
thơm tho tình ái
khi chết đi Chử Đồng Tử còn giữ miếng gương soi mặt của nàng lúc tắm

thi sĩ bỗng dừng lại bên một cái giếng và ném xuống một đồng bạc
chàng cúi đầu trước thiếu nữ trên giấy bổi trên khung gỗ tụng niệm
nàng đội mũ có bông
miệng đỏ và lông mày dài
thi sĩ buồn bã đi ra bờ sông

này tên tuổi của tôi
kẻ mất trí đọc thơ cho những xác người
mầy sẽ gây thù hận

2.

trong trí nhớ chàng
lời trăn trối thê thảm của người nhắc tuồng
tới đoạn kết nhân vật chính là kẻ ác trước khi chết mở trừng mắt ngó khán giả và đánh trống
chàng nói với đứa bé kéo màn lại và ngả nón ra xin tiền
đám đông bỏ ra về la ó phản đối
thằng hề ở trần chạy ra dang hai tay lên trời rồi quỳ xuống chắp tay lạy
đám đông dừng lại
thằng hề nói
này mọi người không có kẻ tiên tri nào nói dại
mọi người phải chết và những kẻ làm thơ sẽ ca ngợi hết lời
đám đưa có thằng hề mù thổi kèn gỗ đi theo sau

về nhà thằng hề ôm con nhịn đói nhớ bài hát cổ
của người lính ba năm trấn thủ miệng ăn măng trúc măng mai bạn cùng con cá nước trong

đám đông chảy nước mắt
thằng hề vái lạy mọi người rồi ra về

3.

kẻ hát ca lang thang là tôi
đọc thơ giữa đám đông ca ngợi mình
thằng hề mất trí trúng số an ủi
nỗi vui mừng của nó và này tên tuổi của mầy
lúc đó họ sẽ căng nọc mầy và treo tóc mầy ngược lên cột nhà
cho mầy bớt thói làm hề không biết che miệng lúc cười
tôi đứng trước bàn thờ tổ tiên cúi đầu làm thinh
tượng ảnh là cảnh tiên và cây to và nhà cửa mát mẻ không có người

mọi người chưa chết hết
nên còn kẻ cho mầy hề
những anh hùng không để lại lý lịch rõ ràng
cái chết của con sâu róm bị mặt trời thiêu cháy trên đá
lúc đó tôi mang mặt nạ thật
và cầu trời
những thằng hề không mất trí

thác lời kẻ khác
bấy giờ kẻ điên đi ngang qua chỉ ngón tay vào mặt thằng hề
kẻ ngu đần là mầy hãy vất cái mặt nạ vào đống rác và khóc thật như khóc cha mầy chết

kẻ mất trí là tôi
đọc to thơ giữa những xác người là anh hùng để gây hận thù
kẻ mất trí đọc

này một hai ba bốn năm sáu
một trăm hai trăm ba trăm bốn trăm sáu ngàn vạn ức triệu xác chết anh hùng viết tên trên bia đá
kẻ đến sau đứng nghiêm đặt vòng hoa
sau đọc lại lí lịch những người chết
và loại dần những anh hùng
còn lại một hai năm sáu người được ghi tên tuổi
rõ ràng

vào lúc này
kẻ mất trí đi qua
cười ha ha
hãy thổi kèn chia tay
con bọ chét
tôi vén áo lên cho mọi người thấy những vết đạn
này một trăm một vạn ghi tên chung

không có tên ghi trên bia và không có xác thật chôn dưới đất
này kẻ mất trí làm thơ có gạo và thịt
những người không có cơm ăn không la hét
không đi biểu tình được
mọi người có quyền mặc áo rách đi ngoài đường không xấu

mọi người đều được là người
như kẻ ở trên được treo ảnh và đề tên ở dưới

tôi tên hề mất trí
nói lời công an theo dõi
và làm thơ bị bắt

4.

em chạy qua những xác chết thối tha ruồi bọ
cành cây khô trên tay
giữa đồng không
người đàn ông chạy đuổi theo là một cái xác không có mặt
em dừng lại
người đàn ông cúi đầu xuống
đêm trong mặt trăng xanh

ngày xưa
có anh Trương Chi
này tôi lúc đó làm kẻ hát ca lang thang
úp mặt vào bức tường

tôi yêu em xấu xí vô cùng
những sợi tóc em trong giấc ngủ của tôi buổi chiều
gió thổi lá tre ngoài đường
và dấu chân con trẻ trên cỏ

chàng ơi
tôi khóc thảm thiết như thế
người Trương Chi lá gan khô héo

chàng ơi
sao chàng dại dột vô cùng

những người đàn ông đó đã chết
không còn mặt mũi chân tay
đám đàn bà và trẻ con vùng chạy ra giữa cánh đồng gào thét
trên hàng rào kẽm gai những trái lựu đạn gỉ
đám người hoảng hốt ôm mặt lại
sau đó súng và bom nổ

không còn nghe ai kể thêm gì

5.

thôi rồi
này tên tuổi của tôi
mầy bị đọc to lí lịch giữa đám đông
hắn là một thằng hề giả đò để chưởi rủa mọi người
tôi cứ đứng đầu đường

cha mẹ ơi
cơm không có mà ăn nữa là
tôi bị nguyền rủa kẻ độc
xúi giục mọi người đừng thờ cúng kẻ khác hơn mình
rồi đọc thơ cười la giữa chỗ đông người
một hai người cho tôi ăn cơm
tôi cúi đầu cảm ơn
và nhảy múa làm trò coi chơi
những người đứng chung quanh chảy nước mắt

về tới nhà
tôi treo hình tôi tự vẽ tôi trên giấy báo bán ki lô lên tường
rồi sụp lạy
này tên tuổi của tôi
chết đi cho khuất con mắt

những người không có cơm ăn ngồi đông giữa chợ
không nói không khóc
dãy chân dung người chết dựng đứng trước mặt
mọi người cúi đầu
tôi cầm lá cờ đứng sau hết
tôi la thật to
hãy cứ ăn thịt những đứa ăn cơm không đổ một hột nào cho chúng ta lượm
đám đông khóc ré lên rồi ôm mặt nhảy múa như điên
tôi thắp ba cây hương đặt trên cái nồi úp giữa đất rồi đọc bài cầu an
cầu chúc mọi người chết đi có chén cơm cúng trên đầu và tờ giấy tinh đắp mặt
cầu những đứa con nít sa chân sẩy tay xuống hồ ao sông hoái có chén cơm quả trứng và ba cây hương cúng ở ngã ba đường

cầu cho tôi chết sớm đi để đừng làm hề

6.

tôi yêu em rất buồn
không có gì để nói tình yêu tôi
biển động nặng và gió có mùi cá
nửa đêm tôi đi hoài trên bãi cát

7.

biển
và sóng
và cát
và những cây xương rồng
gió thổi mặt trời trong những cây xương rồng chảy máu
tôi giận dữ la to
đưa hai tay ra trước mặt
máu
chiến tranh làm những thằng hề không có cơm ăn
và những người đàn bà khô héo
máu

tôi chảy hết mồ hôi
máu
tôi chạy giữa cánh đồng trống
trực thăng nổ máy trên trời
những cái áo giáp đầu súng AR15 và những cái mặt mỹ đỏ ối
máu

8.

tôi đứng trong góc đình chợ hát bài cầu những người chết đừng sống lại
mặt mũi buồn xo
lúc đó tôi không đeo mặt nạ và vẽ râu
tôi kính cẩn chúc mọi người quanh đây đừng sợ hãi tôi
tôi là một tên hề thật thà
đi hát dạo và làm trò sống qua ngày
không ai có mà cho

này mọi người
hãy xem tôi đi đầu xuống đất và hát
những thằng hề mất trí như tôi
có chi tên tuổi
chết đi không ai phúng điếu
chỉ còn cái mặt nạ cho con chơi
ngày mở cửa mả không có một tờ vàng bạc
mọi người đừng cười tôi tội nghiệp
trong giấc ngủ tôi thấy những miếng thịt to

rồi vùng dậy chạy ra đường la lớn
thịt thịt
người đi đường không ai ngó tôi
tôi hoa tay múa chân làm người đánh trống thùng thùng
này này hãy đến đây coi tôi làm hề

như tôi đây
a ha
như tôi
mọi người xúm lại
tôi ngậm miệng ôm mặt khóc
những điều tôi nói thật không ai tin

9.

gánh xiếc dán tờ quảng cáo đầu phố
đêm trên những bức tường lủng lỗ đạn xử bắn
(tôi nói với em rằng cái mặt nạ thằng hề vẽ trên giấy dó không giống như tôi đây)
đêm những con chuột rúc trong đống rác
tôi ngồi xuống bên đường hút thuốc
người lính đeo súng đến hỏi giấy tờ
tôi chỉ cái mặt thằng hề trên tờ quảng cáo và nói tôi ở nơi khác đến
đêm hôi hám những cống rãnh nước không chảy được
người lính nói mấy tiếng thổi xúp lê bỏ đi
đêm lộn mật

tôi đứng dậy ngửa mặt lên trời cười to
a ha những thằng hề không vẽ mặt chực ăn cơm cúng người chết dọc đường
đêm máu
và những cuộc tình duyên buồn bã trong góc phố
tôi nằm mơ bay lên trời

trời mưa to hết ba ngày không tạnh
gánh xiếc xếp đồ đạc vào góc chợ
hai đứa con người làm trò đâm dao vào cuống họng không chết ngồi trên cái trống
tôi không biết làm gì hết tôi ngó hai đứa bé thúc gót chân vào thành trống hát bài vui múa vui hát
tôi không nói gì thêm nữa
chân hai đứa bé cả bùn

10.

kẻ mất trí còn lại hòn bi chai ở trong túi quần và những trận giặc giả không có người chết thật
như trí nhớ tôi con bò ghẻ và chiếc xe bánh gỗ lên dốc
tuổi thơ đi qua hột lúa mọc cây trong nhà
cái chết thảm thương của người phu xe già đắp chiếc chiếu rách ngoài chợ
trí nhớ của tôi còn lại những cuộc khảo tra tù tội
và những bà tiên trong cổ tích
tôi đọc những chữ in trên trái bom hơi độc không nổ
biết chết bình yên vô sự sau này
tôi giấu hết trí nhớ mình trong hòn bi chai
và đem khoe với lũ trẻ hàng xóm
em sẽ không thương tiếc gì
như buổi đó em đi qua cầu
gió bay bụi nước vào con mắt
tôi đọc thơ tôi thật to giữa đám đông
tôi cảm ơn mọi người không nghe tôi dại dột
như mẹ tôi đẻ ra tôi làm hề nói như điên
hết một đời không được gì hết

chiến tranh bỏ sót tôi lại
tôi làm hề
ngay hai buổi ra ngoài chợ ngó những miệng thịt không ăn được
rồi làm thơ
sau này chết đi để lại bộ xương cứu Chúa