Chiến tranh

LỚP HỌC

Người đưa thư báo tin chiến trận
Mẹ đánh rơi nia gạo xuống sàn nhà.

Quả mướp già cha để dành làm giống
Gió ngược hai chiều vặn rớt mặt ao.

Chim chích choè sợ đông đi tránh rét
Đu đủ đầy mùa héo lúc vỏ xanh.
Mèo khoang ngại ra đồng đuổi chuột
Nằm co ro xó bếp ngủ vờ.

Ngày hôm qua bom dội bến đò
Ông lão một mình không con vừa chết.
Dòng sông gục giữa hai bờ ối đỏ
Mặt nước đen cá đớp trăng mờ.

Làng có người đưa con vào thành phố
Ba ngày chưa về quạ rúc sát ngọn tre.

Trước sân đình cây đa già sụp tối
Những đốm tàn lụi cụi dưới đê.

Tôi đến lớp không còn như trước
Tấm bảng đen giữa bục trơ lỳ
Viên phấn mấy lần gẫy trong tay cô giáo
Ngoài sân trường gió thổi vân vi.

Đường làng ngày chật lại
Cây cúc đồng ngây dại nở hoa
Con giun đất giấu đầu trong bụi
Tiếng nấc khuya nghẹn tối không đèn.

Hầm tránh bom chi chít ngõ làng
Lớp học lô xô mũ rơm bện vội.

Cụm tre chiều qua đang xanh biếc lá
Bỗng sáng nay lửa đỏ rơi đầy.

Chúng tôi không còn trêu thằng Man mũi lõ
Chuyện vui đùa con trẻ dửng dưng
Nó cao quá lúc vào hầm hay vấp
Chúng tôi nhường nó xuống trước tiên.

Kẻng báo động suốt ngày bom rít
Mặt đứa nào đứa ấy tái xanh
Đám con gái khóc nhè co ro xó tối
Chúng tôi như bầy gà hoảng sợ bóng đêm.

Báo động xong lớp học khét mùi bom
Chợt nhớ con sáo trong lồng sáng quên chưa thả.

Có gì đó như bầu trời chết gió
Đường chân trời biển rạn vệt chớp tan.

Đất vò trong chảo bỏng
Lớp học mỗi ngày vài đứa gạch tên.

Sợi dây đứt giữa cánh diều ký ức
Gió chướng về quăng quật bờ bên.

Chiếc thuyền trăng đứng khóc
Trận giả bày ít đứa ham chơi.

Góc học tập cây đèn dầu rụi bấc
Cha cắt mo cau che bớt sáng ngoài thềm.

Tiếng cười trôi dạt về đâu
Đàn trâu làng thưa đi quá nửa
Ông canh đồng bỏ quên chiếc roi treo trong góc bếp
Ruộng bắp cầy lật đật bước chân.

Chiều mấy lần bom dội ở Cống Lân
Nhà suốt ngày cơm vùi tro nguội.

Khói bếp giấu vào sương
Bữa ăn che vào đêm xuống vội…


TIẾN ĐƯA

Tràn vào nhà
Anh tôi nhập ngũ
Mẹ ngồi vá áo
Mũi kim bật máu bàn tay.

Khách vào ra vội vã
Đám trai làng tán gẫu gốc sung
Ông hàng xóm nghe đài đọc báo
Giờ oang oang kể chuyện chiến trường.
Mẹ ngồi bóng tối
Con gà hoa mê ngủ gáy đêm
Sương muối đổ xuống ngọn cà ướt sũng
Sáng mai ra trái tím rơi đầy.

Cha mượn xe đưa anh vào đơn vị
Mẹ lặng lẽ gói áo quần anh mặc trước đây
Vải cũ bục qua bao lần vá
Mẹ giở ra gấp mãi lại nhàu.

Nhà bớt dần tiếng nói
Cha hay đi ra biển ít ngủ nhà
Cây trứng gà cha trồng bên giậu mướp
Gió khô về khát nước chết còng queo.
Cún vàng sợ bom đi trốn nơi nào
Những bức tượng tôi nặn bằng đất sét bỗng thừa ra
Hoa dong riềng chị quên không hái
Sâu róm ăn lỗ rỗ mặt chiều.

Mẹ đi nằm sớm
Gió vò võ đường xa
Sóng vỡ bờ ao
Tiếng ếch gào u mê hang tối.
Mưa như là thút dưới vực sâu
Mưa chạy về đâu
Mẹ choàng dậy ngọn đèn kỳ phụt tắt
Sáng tối ngược chiều rát mắt mẹ tôi.

Cha moi trong góc buồng
Những chiếc bao gai lâu không dùng đến
Đóng góp vào chiến tranh
Vườn chè cũng ra sân đình đưa tiễn.

Không có gì thừa
Không có gì là nhỏ
Cót thóc mỗi ngày vơi cạn
Hạt gạo cắt đôi chia nỗi đau buồn.

Những cơn gió mệt nhoài sau bao trận bão
Tóc cha tôi rụng trắng đất vô hình.


ĐỘC THOẠI

Tờ mờ sáng ông canh đồng giọng oang oang chum vỡ:
- Cây đa đầu làng bị sét đánh bẻ đôi
- Con chó già bỗng dưng giẫy lên đành đạch
Rồi lăn ra luênh loáng sân đình.

Ông canh đồng:

Giao thừa năm Dậu giữa đêm bừng sáng
Mối chết đầy sân
Kiến ngược cành cây
Tiếng mèo kêu ngao ngán suốt ngày.
Người làng thiếu con trai đánh trống
Đứng buông tay nhìn gấu ăn trăng
Ông cất vó sáng còn uống rượu
Chiều sau cơn gió trái đã qua đời.

Cha:

Những tiếng người xa xưa rì rầm ngõ xóm
Bà già còng bị cói còng lưng
Dưới đáy biển con sóng ngầm lặng lẽ
Ông nội một mình rẽ nước bỏ đi.
Cha cứ gọi giữa vô cùng vùng vẫy
Sóng chồm về
Nghẹn tiếng nấc khuya.

Người hàng xóm:

Bão dựng trước nhà
Xác người lạ dạt vào bụi dứa
Mây trời mê dại
Cánh đồng vang tiếng chó tru.

Người qua đường:

Mưa mãi đổ nơi đồng ngập úng
Giông cứ tràn lúc biển gầm sôi
Lúa chớm chín đòng đòng non sữa
Cơn lốc bay hoa phấn nát mặt người.

Tôi lên cấp ba ăn bo bo đi học
Củ khoai hà nuốt vội đêm
Trưa tan học đường về mười cây số
Lả cánh cò khuỵu xuống chân đê.

Con cún nằm thườn mình gầm chạn
Thi thoảng hự lên một tiếng ho khan
Con nghé ọ cuồng chân nhai lại
Đồng mất dần những bãi cỏ non.

Cha ngồi vò râu
Tiếng thuốc lào rít đất
Giông bão và chiến tranh hai đầu gập lại
Cha tôi nhìn không chớp phía đáy sông.

*
**

Tôi quỳ xuống giữa mô đất đồng làng, trận bão năm nào vùi chôn sông nước. Gió khô khát
dưới chân, xác bao sinh linh bé bỏng tan trong cõi vô vi.
Bầu trời phăng phắc nắng. Đâu đây đổ vỡ lao xao, cu cườm vu vơ giữa khoảng âm âm mờ ảo.
Ngọn lửa trước sân đình đốt lên thiêu cõi âm u. Những bàn tay gân guốc, già cả nắm giữ đất đai huơ vào thời gian vĩnh cửu.
Nhọc nhằn, tình yêu và cái chết, hoà điệu cùng bài ca dính đầy mồ hôi của đất.


CHUYỆN Ở LÀNG

Tuổi thơ đi biệt tích
Nhà láng giềng nhang cháy tàn đêm
Ngõ làng nhiều người thắt vòng tang trắng
Gốc đa già đỏ đất lá non rơi.
Đồng không con trai cày ruộng
Mẹ ngày cán cuốc oằn vai
Thời gian tấy máu mòn tay
Tóc mẹ rụng những mảnh buồn lối ngõ.
Làng vài ngày một tin báo tử
Các anh tôi thành hương khói vu vơ
Đất làng rũ gió
Chim chào mào lủi thủi bới tàn tro.

Chị tôi tuổi dậy thì mưa nắng
Ngày đi về se thắt mắt mẹ tôi
Gió mát gượng chiều buông xuống
Vạt áo vội lau nước mắt chực trào.
Cây ổi sau nhà trái chưa kịp chín
Sợ một ngày đứt gió quăng sông
Xuân chưa tới hè về rụi lá
Chiếc giường tre khô két mọt lầm.

*
**

Làng có anh Pheo cụt chân xuất ngũ
Chim khách bay cuống quýt ngọn tre
Gió trên thềm các ngôi nhà vỗ sóng
Tàn nhang may rủi ban thờ.

Có thêm đàn ông gió đồng bớt trống
Râm bụt trước nhà sáng sáng đỏ hoa
Vại nước ngoài vườn trong veo ánh mắt
Vợ anh nụ cười giấu áo nghiêng vai.

Gái làng qua nhà anh lén nhìn lối ngõ
Và âm thầm xoa ngực đêm đêm
Hương cứ toả gió qua ai biết
Sương muối bay cay đắng đời người.


CHUYỆN CỦA BỐN CÔ GÁI

Vợ anh Pheo:

Bồ kết vườn nhà trĩu trái
Có thể cả làng gội hết mùa đông!

Cô gái thứ hai:

Hãy buông rèm và đóng kín cửa
Đất đồng nóng dần lên.
Trời không gió sao phía nào cũng lạnh
Màu tóc tôi mưa nắng héo mòn.

Cô gái thứ ba:

Tôi sợ mùa hoa
U mê giấc ngủ
Nước lã gội suốt mùa cây cỏ
Để ngày kia mưa trắng tóc chiều.

Cô gái thứ tư:

Lá bàng khép tán
Hoa nắng sắp tàn
Chiếc gối mỏng vô tình vò nát
Chim nhỏ chết vì sa mạc chờ mong.