Bụi cây run rẩy ... Reszket a bokor, mert

Bụi cây run rẩy vì sao
Khi con chim nhỏ đậu vào nhành cây
Còn anh run rẩy nào hay
Hồn anh chợt chạm bàn tay em cầm
Em là cô bé nhỏ xinh
Như kim cương lớn soi hình thế gian

Sông kia Đanuyp dâng tràn
Có khi nước ngập xô sang đôi bờ
Tim anh cũng vậy, không ngờ
Giữ sao cho được bến bờ yêu em!
Yêu anh không, nhành hồng xinh?
Vì anh yêu hết lòng mình hiến dâng
Nhiều hơn hết thảy tình nhân
Trên đời gộp lại nhiều lần đậm sâu

Nhớ khi ta ở bên nhau
Tràn trề hạnh phúc những câu chân tình
Như hè nắng đẹp trời trong
Bây giờ lạnh lẽo mùa đông đến rồi
Dẫu em không còn yêu tôi
Tôi xin cầu phước Chúa Trời cho em
Nhưng em nếu vẫn còn yêu
Ngàn lần hơn thế những điều cầu mong.

Cớ gì bụi cây run rẩy
Là khi có con chim nhỏ đậu cành xiêu
Cớ gì hồn anh run rẩy
Là khi anh nghĩ về em yêu
Là khi anh nghĩ về em yêu
nghĩ về người em gái nhỏ
Viên kim cương của đời
lớn nhất trần gian

Sông Đanuyp cũng có lúc dâng tràn
Nước dào dạt ngập lút bờ âu yếm
Trái tim anh đôi lần không giấu diếm
Không giữ được lòng mình nổi sóng vì em
Yêu anh không, nhành hồng của anh?
Anh yêu em
Hỏi cả thế gian này xem
Còn ai yêu được em nhiều bằng anh?

Thuở ấy bên nhau những ngày xanh
Em đã từng yêu anh, anh vẫn biết
Mùa Hè ấy nóng ấm tình tha thiết
Để bây giờ lạnh giá mùa Đông
Dẫu rằng em sẽ nói lời không
Xin Chúa ban phước lành cho em nhé
Nhưng lỡ em vẫn yêu anh bằng tình yêu thơ trẻ
Thì Chúa ơi, xin ban phước cho em hơn thế ngàn lần!

Bụi cây run lên vì
Con chim nhỏ đậu xuống
Hồn anh run lên vì
Khi anh nghĩ đến em
Khi anh nghĩ đến em
Hỡi người yêu bé nhỏ
Em là viên kim cương
Lớn nhất của thế gian.

Sông Đanuýt dù có dâng tràn
Cả một vùng chìm trong biển nước
Trái tim anh không thể nào tránh được
Khi ngập chìm trong biển nước tình yêu.
Có yêu anh không, nhành hồng của anh
Còn anh yêu em nhiều hơn hết thảy
Những đôi tình nhân trên thế gian này.

Những khi bên nhau anh cảm thấy
Rằng tim em đã trao cho anh
Anh đã giữ tim em trong mùa hè nồng ấm
Cả mùa đông anh vẫn giữ bên mình.

Dù giờ đây em không còn yêu anh
Anh vẫn chúc cho em nhiều hạnh phúc
Và nếu như...trong em còn yêu anh
Thì xin Chúa ban phúc lành cho em nhiều hơn thế.

Bài thơ là một đỉnh cao của thơ tình Petőfi năm 1846, trong đó, có sự hòa hợp giữa hy vọng và nỗi nghi ngờ, nói đúng hơn, sự nghi ngờ xuất hiện rất nên thơ trong niềm hy vọng. Trong thi phẩm này, nhà thơ đã sử dụng những phép tu từ, so sánh của thi ca dân gian một cách nhuần nhuyễn, đạt hiệu quả cao. "Bụi cây run rẩy, vì..." được đăng lần đầu vào trung tuần tháng Giêng 1847 trên tạp chí "Những hình ảnh cuộc sống" (Életképek). Đọc báo, Júlia biết rằng những tình cảm mà nhà thơ dành cho cô vẫn còn nguyên vẹn sau nhiều tháng xa nhau. Cô đã trả lời ngắn gọn Petőfi: "Ngàn lần, Júlia".

Rốt cục, gia đình Júlia phải chấp thuận mối tình của hai người và họ đã làm lễ cưới ngày 8-9-1847, đúng dịp kỷ niệm 1 năm ngày quen nhau. Tuy nhiên, cặp vợ chồng trẻ không được nhận bất cứ sự giúp đỡ gì về phía gia đình và phải tự lo liệu cho cuộc sống. Đầu năm 1948, Szendrey có thai, nhưng Petofi không chờ được đến khi cậu con trai Zoltán chào đời (ngày 15-12-1949): ngày 31-7, nhà thơ đã mất tích trong trận chiến bảo vệ độc lập dân tộc ở vùng Segesvár (có nhiều khả năng ông hy sinh tại đó).

Szendrey Júlia là nguồn cảm hứng để Petőfi sáng tác những thi phẩm lãng mạn nhất, như "Không lạ, nếu anh lại sống" (Nem csoda, ha újra élek), "Gọi tên em là gì?" (Minek nevezzelek?), "Mùa thu tới, thu lại tới" (Itt van az ősz, itt van újra) và nhất là "Cuối tháng Chín" (Szeptember végén), một thi phẩm chứa chất những hồ nghi chính yếu của nhà thơ về cuộc sống, tình yêu và cái chết. Bài thơ được sáng tác tháng 9-1847, trong tuần trăng mật của cặp vợ chồng Petőfi - Júlia ở vùng Koltó, tại lâu đài của bá tước Teleki Sándor (người bạn quý tộc duy nhất của nhà thơ nghèo). Trong "Cuối tháng Chín", nhà thơ trẻ vừa kết hôn, với tâm trạng buồn man mác của mùa Thu, đã có dự cảm bi thảm về sự ra đi của mình, để lại người vợ trẻ và mối tình dang dở...

Dự cảm mang tính tiên tri ấy đã trở thành sự thật: chưa đầy một năm sau khi không tìm ra tung tích của Petőfi, Júlia kết hôn với người khác (ông Horvát Árpád, một giáo sư, sử gia, viện sĩ thông tấn) và không hề để tâm đến người con chung với nhà thơ, khiến công luận Hungary đương thời rất bất bình. Thời gian sau, Szendrey Júlia cũng chia tay người chồng thứ hai và khi qua đời, bà được yên nghỉ trong ngôi mộ chung của gia đình Petőfi. Đời sau có những đánh giá khác nhau về mối tình của bà với nhà thơ, cũng như về lần kết hôn thứ nhì; tuy nhiên, trên bia mộ của bà ở nghĩa trang Kerepesi, người ta vẫn khắc hàng chữ sau: "Bà Petőfi Sándor, Szendrey Júlia, hưởng dương 39 tuổi".