Chốn dừng chân của một cuộc thiên di

ra khỏi khu rừng nguyên sơ man dại là con người bắt đầu một hành tung thiên niên bất tận, hành tung của dịch chuyển, đi, và có dừng lại cũng chỉ là một cách thức của đi, có dừng lại cũng chỉ là để nhìn ngắm ngọn cỏ rạp mình dưới ngọn gió tàn bạo mùa đông,

ra khỏi khu rừng mông muội nguyên sơ là con người bắt đầu ngắm nhìn con đường phía trước với cách thức của kẻ khờ khạo trước màu nắng chiều sắp tắt, âm u bờ cỏ tiếng động hờ của đêm, âm u bước chân mệt mỏi của dòng sông khô cạn, âm u tiếng gió lạc giữa hoang vu, đã quen với cách thức của kẻ vốn từ trong rừng nhìn ra,

và háo hức tựa lũ con trẻ sắp thay áo mới, tinh khôi một vầng nhật nguyệt, buổi trong rừng cũng vầng nhật nguyệt trên đầu, nhưng là nhật nguyệt nguyên sơ, phía trước, những chiếc áo mới tinh khôi, và lũ con trẻ la hét trên đường làng, a ha, con đường phía trước,

buổi sớm mai dừng chân trên bờ sông Halys, ta cứ nghĩ ngợi về cuộc thiên di của một giống người từng có tiếng nói trong cuộc văn minh sắt của loài giống con người

và chốn dừng chân cũng tựa chỗ nghỉ ngơi của cánh chim bay mỏi, cũng hồn nhiên như con chim sau bao ngày bay lượn giữa bầu trời tự do, đi, và nghỉ ngơi, kẻ vừa ra khỏi nguyên sơ mông muội cũng đi và nghỉ ngơi như cánh chim bay mỏi giữa bầu trời tự do,

và con chim bay mỏi dừng chân chẳng nghĩ ngợi điều chi ngoài việc dừng chân, nhưng kẻ vừa ra khỏi mông muội của khu rừng nguyên sơ lại bắt đầu chuyển sang một thứ mông muội khác,

buổi sớm mai dừng chân nơi bờ sông Halys ta cứ nghĩ ngợi về những cuộc đun đẩy nhau của những tộc người vừa mới dừng chân ở chốn dừng chân, những cuộc đun đẩy làm sản sinh ra tên tuổi những đất nước tên tuổi những dân tộc và tên tuổi những cuộc đổ máu trong thời văn minh sắt của loài giống con người