Trời cũ ngày xưa

(Thơ viếng người mẹ tha hương)


Mẹ là người thiên cổ, con mới hiểu buổi chiều mẹ gọi sao hôm
Mẹ là ngôi sao lưu lạc
Mẹ là cơn mưa tha phương
Ông bà nuôi cùng nỗi buồn không có tháng giêng
Đón mẹ từ suối cạn núi khô
Qua mấy làng quê, qua mấy thị thành
Mẹ trụ lại nơi làng ba mặt sóng
Nhưng hôm nay mẹ đã về trời
Con bước núi chạy sông
Con dầm mưa trải gió
Nếu còn sao mẹ đã về trời
Con làm sao tìm được quê Người
Con làm sao tìm ra quê mẹ
Bốn phương núi không có mây để hỏi
Bốn phương trời không có gió đưa tin
Mẹ về trời rồi con mới nhận ra
Mẹ không giống một ai trên mặt đất
Trong dòng họ không biết buồn
Không biết ra sao mai
Không biết gọi sao hôm
Lấy ao bèo làm bể san hô
Thả thuyền ngủ ngày và mơ ngày
Mẹ không như bóng tre, mẹ không hệt bóng đa
Trong cái làng đầu bờ đê gặp cuối con đương
Không có tiếng sấm xin lửa
Không có tia chớp mời nước
Một làng toàn măng còi
Không có tre tre già
Một bà cụ sót lại trong đám mây gai kể lại với con
Ông bà đã cất giấu tuổi thơ của mẹ
Trong sự trung thực của lu tương sủi bọt
Trong sự da diết của vại cà muối mặn
Ông bà đốt sưởi tuổi hoa của mẹ bên sự phập phù mù lòa
của đống dấm và sự lụi tàn của mồi lửa
Ông thì lưng đèo bà thì lưng dốc
Cõng mẹ đi hết các cơn mưa
Bầu đất trắng, bí ngô đổ, con cá có càng, con cua có vẩy
Mẹ trú chân bên làng ba bờ sóng
Tuổi ba mươi đột ngột đến giữa làng quê lạ
Mẹ thành bà tiên rực rỡ
Từ trên trời rơi xuống, từ dưới sông đi lên
Mẹ mặc áo hồng
Mẹ thắt bao xanh
Đi hàng kiệu trên
Bên bà chúa mẫu
Mẹ là bà tiên
Nhưng nỗi buồn thì không rực rỡ
Một năm trời ba ngày vào đám đi trên đường
hơn ba trăm ngày ra nắng lội ruộng
Đất thì mặn mà bùn thì chua
Nhưng bùn đất không dích vào chân mẹ
Chỉ nỗi buồn ám ảnh hết tuổi xuân
Mẹ không bao giờ giàu sang
Mẹ không bao giờ nghèo khó
Nhưng mẹ khác người
Nỗi buồn tìm về trời cũ ngày xưa
Nỗi buồn làm đông lạnh cả dải sương mù
Nỗi buồn làm đọng lại cả dòng thác đổ
Mẹ lưu lạc ngay ở trên Tổ quốc
Mẹ tha phương ngay trên trái tim mình
Con lớn lên nào biết đâu dòng lệ
Bâng khuâng mãi khi được khen giống mẹ
Nhưng con sao mà giống được Người
Cái dốc đứng như tạc trên dốc nắng
Cái dáng đi mất hút cánh đồng sương
Nỗi buồn làm cho mẹ
Chỉ sống đời một nửa
Mẹ không sống cuộc sống hai mặt
Mẹ không sống cuộc sống hai chiều
Nửa đời buồn mẹ chẳng ghét được ai
Nửa đời khóc nào có ai thù hận
Nghe cả họ
Nghe cả làng
Khen mẹ sống có trước có sau
Khen mẹ sống có trời có đất
Mẹ càng buồn hơn, càng thương họ hơn
Giọt giọt lệ rơi vào đời giọt ngọc
Nỗi đau buồn thắt lại hóa kim cương
Không biết những ngày ở với nhau, bố đã khóc gì với mẹ, bố đã hát gì với mẹ
Con không dám chạm tới điều thiêng liêng
Con không dám chạm tới điều bí ẩn
Bố là người trần nhưng mẹ lại là tiên
Đất trời có hiểu nhau không
Con làm sao biết được
Mẹ phong kín khoảng trời xưa cũ
Không biết ngày sinh con mẹ khóc hay mẹ cười
Con có mẹ nhưng mẹ không nguồn gốc
Mẹ lảng tìm phía trước ở sau lưng
Giọt sữa đầu tiên lại là giọt lệ
Tiếng ru con đầu tiên lại là tiếng kêu trời
Con không biết mẹ vui hay mẹ buồn
Ấp ủ niềm tin hay hy vọng
Con hai mươi vẫn còn bé bỏng
Lời ru nào cầm lại cuộc đời con
Con giật mình nhận ra sao hôm sau ngày tang mẹ
Hai mươi năm mẹ không dạy con một điều gì
Mẹ không dạy con giàu
Mẹ không dạy con nghèo
Mẹ không dạy con thương thân
Mẹ không dạy con yêu người khác
Mẹ không dạy con nên người
( Ai mà chẳng nên người
Không tao nhã thì thành người thô tháp
Không giàu sang thì thành kẻ bần cùng
Không làm thiện tự nhiên làm ác
Có gì đâu mà chẳng nên người?)
Mẹ chỉ dạy con một điều:
Là con người không được quên trời cũ
Mẹ ra đi không để lại điều gì
Kể cả tiếng ru và tiếng khóc
Ngôi nhà gió ba gian nắng nhạt
Mảnh vườn mây bốn vụ không mùa
Vại nước mẻ mảnh trăng
Lu tương đục mảnh trời
Mẹ chỉ đẻ lại cho con
Nỗi buồn sương mù một nửa
Một nửa kia sao lặn phía sau trời
Mẹ không sống hết mùa đông
Như người trên trời xuống trần gian vội vã quay về trời
Như người dưới thủy cung lên cạn vài ngày lại lao vào sóng
Con là người trên đất
Làm sao con biết niềm vui tự tận của Trời
Mẹ sinh con
Mà mẹ không xứ sở
Con biết tìm trời cũ nơi đâu.