Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Nguyễn Duy » Cát trắng (1973)
Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Nguyễn Duy » Mẹ và Em (1987)
Thơ » Việt Nam » Hiện đại » Nguyễn Duy » Cát trắng (1995)
Đăng bởi Vanachi vào 09/06/2004 15:37, đã sửa 3 lần, lần cuối bởi karizebato vào 07/09/2009 23:44
Tre xanh,
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh.
Thân gầy guộc, lá mong manh,
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi,
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu.
Có gì đâu, có gì đâu,
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều.
Rễ siêng không ngại đất nghèo,
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù.
Vươn mình trong gió tre đu,
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành.
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh,
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm.
Bão bùng thân bọc lấy thân,
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau tre không ở riêng,
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người.
Chẳng may thân gãy cành rơi,
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng.
Nòi tre đâu chịu mọc cong,
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường.
Lưng trần phơi nắng phơi sương,
Có manh áo cộc tre nhường cho con.
Măng non là búp măng non,
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre.
Năm qua đi, tháng qua đi,
Tre già măng mọc có gì lạ đâu.
Mai sau,
Mai sau,
Mai sau...
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.
Trang trong tổng số 2 trang (13 bài trả lời)
[1] [2] ›Trang sau »Trang cuối
Gửi bởi ngocthien_2008 ngày 08/02/2009 02:22
Có 2 người thích
Tre Việt Nam là bài thơ kiệt tác của Nguyễn Duy được nhiều người yêu thích. Đây là một phần tiêu biểu của bài thơ ấy. Bài thơ được viết theo thể thơ lục bát; trong đó câu lục đầu bài thơ được cắt thành hai dòng (2+4) và câu lục cuối bài được cắt thành ba dòng (2+2+2). Lời thơ mượt mà, có nhiều hình ảnh đẹp, giọng thơ du dương truyền cảm.
Ba dòng thơ đầu, nhà thơ ngạc nhiên hỏi về màu xanh của tre, liên tưởng đến “chuyện ngày xưa” - chuyện người anh hùng làng Gióng dùng gộc tre đánh đuổi giặc Ân. Qua đó, tác giả thể hiện rất hay sự gắn bó lâu đời giữa cây tre với đất nước và con người Việt Nam:
Tre xanh,Cây tre được nhân hoá, tượng trưng cho bao phẩm chất cao quý của con người Việt Nam, của dân tộc Việt Nam. Cây tre, luỹ tre tượng trưng cho tình thương yêu đồng loại, tinh thần đoàn kết dân tộc để vượt qua bão bùng, để làm nên luỹ thành bền vững:
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh.
Bão bùng thân bọc lấy thânNguyễn Duy có nhiều cách sáng tạo hình ảnh về cây tre, măng tre để thể hiện tính ngay thẳng, tinh thần bất khuất của nhân dân ta:
Tay ôm, tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau, tre chẳng ở riêng
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người.
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râmhay:
Nòi tre đâu chịu mọc conghay:
Chưa lên đã nhọn như chông lự thường.
Măng non là búp măng nonCây tre được nhân hoá, tượng trưng cho đức hi sinh, tình thương con bao la của người mẹ hiền:
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre.
Lưng trần phơi nắng phơi sương“Tre già măng mọc” là sự thật, là niềm tin về tuổi thơ, về thế hệ tương lai.
Có manh áo cộc, tre nhường cho con.
Mai sau,Đọc bài thơ Tre Việt Nam, ta yêu thêm cây tre, luỹ tre, yêu thêm vẻ đẹp quê hương đất nước, ta thêm tự hào về bao phẩm chất cao quý của con người Việt Nam, của dân tộc Việt Nam.
Mai sau,
Mai sau,
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.
Gửi bởi xuandieu_tk21 ngày 17/08/2009 20:03
Có 1 người thích
Theo mình nghĩ bản đúng của bài thơ do tác giả viết phải như thế này:
Tre xanh
Xanh tự bao giờ
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên luỹ, nên thành tre ơi
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù cát sỏi đá vôi bạc màu
Có gì đâu, có gì đâu
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre kia không ngại khuất mình bóng râm
Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay vin tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre chẳng ở riêng
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người
Cho dù thân gãy cành rơi
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con
Măng non là búp măng non
Đã mang dáng thẳng, thân tròn của tre
Năm qua đi, tháng qua đi
Tre già măng mọc có gì lạ đâu
Mai sau,
mai sau,
mai sau...
Đất xanh, tre mãi xanh màu tre xanh!
Mong được sự chấp nhận của ban điều hành để mình có thể sửa và đính chính lạ đúng bản gốc của bài thơ
Gửi bởi xuandieu_tk21 ngày 17/08/2009 20:06
Cây tre là một trong những loài cây quen thuộc đối với đời sống sinh hoạt, sản xuất của nhân dân Việt Nam. Không chỉ vậy, từ vai trò, công dụng cũng như đặc tính tốt đẹp của cây tre là tre đã trở thành một biểu tượng cho lòng dũng cảm, sự kiên cường, bất khuất của nhân dân, con người Việt Nam. Viết về biểu tượng cây tre, nhà thơ Nguyễn Duy đã viết nên những dòng thơ gây xúc động đến người đọc, đó chính là bài thơ Tre Việt Nam.
Tre xanhMở đầu bài thơ, tác giả Nguyễn Duy đã thể hiện sự băn khoăn chưa có lời giải đáp về nguồn gốc cũng như thời điểm xuất hiện của cây tre. Trong những câu chuyện của bà, trong những lời ca dao đầy thiết tha của mẹ,hẳn trong chúng ta ai cũng từng biết đến cây tre. Nhưng, cây tre ra đời như thế nào, có xuất xứ ra sao thì không ai biết, chỉ biết một cách mơ hồ, ước lượng rằng tre ra đời từ rất lâu rồi. Đúng như nhà thơ Nguyễn Duy thể hiện sự cảm than “Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh”.
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa...đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manhCây tre là loài cây có thân nhỏ, mọc thẳng, một cây tre trưởng thành có thể cao từ năm đến bảy mét. Lá tre mỏng và dài. Từ những đặc điểm của cây tre, tác giả Nguyễn Duy thể hiện sự xúc động khi hình dáng mỏng manh của cây tre vẫn vươn lên tươi tốt, vẫn có thể thành luỹ, nên thành. Tre có thể sống ở mọi địa hình, ngay cả đất đai cằn cỗi là sỏi đá tre vẫn vươn lên xanh tốt “Cho dù đất sỏi, đá vôi bạc màu”. Từ đặc tính sinh sôi mạnh mẽ, mãnh liệt của cây tre, tác giả gợi cho người đọc hình dung về chính con người Việt Nam, đó chính là những người có khả năng thích nghi cao, có khả năng chinh phục những hoàn cảnh khó khăn để sinh tồn, phát triển.
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi, đá vôi bạc màu
Có gì đâu, có gì đâuLí giải cho sự kiên cường, cho sức sống mãnh liệt của cây tre, Nguyễn Duy đã minh giải bằng chính sự cần cù, chân chất của tre. Tre không ngại đất nghèo “Rễ siêng không ngại đất nghèo”, sự cần cù của tre được tác giả điển hình hoá bằng những chum rễ vững chắc của tre ăn sâu vào đất “Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù”.
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
Bão bùng thân bọc lấy thânTre không chỉ là biểu tượng của sức sống bền bỉ, của sự kiên cường mà cây tre còn là biểu tượng của sự đoàn kết, gắn bó.Từ đặc tính sinh học của cây tre là thường mọc thành luỹ, thành khóm nên dù thân tre mong manh nhưng không có một cơn bão, trận giông tố nào có thể quật ngã chúng. Trong sự miêu tả của Nguyễn Duy, những cây tre ôm ấp, bao bọc lấy nhau khi trời có bão bùng “Bão bùng thân bọc lấy thân”, những cây tre dựa vào nhau để không bị quật ngã và trong cái nhìn đầy thi vị của nhà thơ, tre như ôm tay níu để gần nhau hơn. Vì thương nhau mà tre không mọc riêng, đó cũng là cách nhà thơ lí giải nguyên nhân tre thường hay mọc thành khóm.
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre không ở riêng
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người
Chẳng may thân gãy cành rơiCây tre thường mọc thẳng, đâm cao lên bầu trời, thân tre tuy mỏng manh nhưng thực chất nó lại vô cùng cứng cáp. Ngay cả khi tre bị gãy thì nó cũng không hề lụi tàn, biến mất mà nơi cây tre ngã xuống ấy, những mầm của măng sẽ mọc lên. Trong ca dao cũng có câu nói về sự phát triển nối tiếp của tre, đó là “tre già măng mọc”. Những cây tre từ khi còn là những búp măng yếu ớt thì lúc nào cũng vươn thẳng, không chịu mọc cong. Đây là một đặc trưng tiêu biểu của loài tre, và cũng từ đặc trưng ấy mà nó đã trở thành biểu tượng cho con người Việt Nam, cho đức tính ngay thẳng, không chịu luồn cúi của những người Việt Nam.
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như trông lạ thường
Gửi bởi Biển nhớ ngày 23/08/2009 20:05
Theo trí nhớ của mình thì một số câu đúng như xuandieu_tk21 đã nêu:
Cho dù đất sỏi đá vôi bạc màu
Rễ siêng không quản đất nghèo
có manh áo cộc tre nhường cho con
"Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre kia không chịu khuất mình bóng râm".
Mình nhớ không nhầm thì phải là từ chịu. Hợp logic câu trên và thể hiện rõ khí phách, phương châm sống và sự ngay thẳng không cúi luồn
Gửi bởi Phụng vũ cửu thiên ngày 24/08/2009 04:58
Em nhớ học sgk lớp 4, lớp 5 gì đó thì ghi là "Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm".
Còn "Rễ siêng không ngại đất nghèo" thì theo em là đúng rồi.
Nói chung ai quen nhà thơ thì hỏi luôn cho tiện vậy.
Gửi bởi Biển nhớ ngày 24/08/2009 21:19
Có 1 người thích
Câu đó chính xác như trí nhớ của PVCT. BN thích và nhớ bài này từ khi học lớp 4 (thuộc nhưng không nhớ chính xác câu chữ)
TRE VIỆT NAM
Tác giả: Nguyễn Duy
(Nguồn: tuyển tập thơ Nguyễn Duy)
Tre xanh xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh...
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao lên lũy lên thành tre ơi!
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi, đá vôi bạc màu
Có gì đâu, có gì đâu
Mỡ màu ít chất dồn lâu hóa nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành
Yêu nhiều nắng nỏ, trời xanh
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm
Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm, tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre chẳng ở riêng
Lũy thành từ đó mà lên hỡi người!
Chẳng may thân gãy, cành rơi
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường!
Lưng trần phơi nắng, phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con
Măng non là búp măng non
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre
Năm qua đi, tháng qua đi
Tre già, măng mọc có gì lạ đâu!
Mai sau, mai sau, mai sau...
Đất xanh xanh mãi xanh màu tre xanh!
Gửi bởi Hùng ĐG ngày 09/09/2009 19:33
Vì tre là Việt Nam.
Bài thơ này thật xứng đáng là một trong những bài thơ hay nhất của Việt Nam. May mắn là tôi đã được đọc và học. Mặc dù đã qua bao năm tháng nhưng bài thơ vẫn còn đọc lại trong tôi cái cảm giác khó tả mỗi lần đọc lại.
Cám ơn Nguyễn Duy.
Chỉ tiếc rằng, đất trồng tre ngày nay đang bị ít dần do quá trình phát triển của đất nước, tiếc thật. Tiếc một ngày nào đó, trẻ em chỉ còn thấy hình ảnh cây tre qua những câu thơ, bài văn, qua lời kể của ông bà, bố mẹ... Và còn nhiều điều nữa....
Gửi bởi dinina ngày 30/01/2010 08:22
Nhắc đến Nguyễn Duy ta thường nhớ đến bài thơ Ánh trăng thế nhưng ngoài bài thơ ấy Nguyễn Duy còn mang đến cho chúng ta một bài thơ hay không kém và đặc biệt nó còn có ý nghĩa nói đến nhân dân ta. Đó chính là bai thơ Tre Việt Nam. Nói về hình ảnh làng quê của đất nước ta không thể thiếu được hình bóng của những cây tre cao vút, mọc thành khóm thành cụm bên nhau. Bài thơ là những nét về cây tre ấy nhưng đồng thời nó thể hiện cho phẩm chất vẻ đẹp của con người Việt Nam ta.
Nhà thơ bắt đầu bằng hai từ tre xanh. Và tiếp đến là câu hỏi cây tre xanh ấy có từ bao giờ:
Tre xanhHai tiếng tre xanh gợi lên cho những con người Việt Nam chúng ta một cảm xúc vô cùng bâng khuâng chạnh lòng mà nhớ đến những huyền thoại bên cạnh những cây tre ấy. Nhà thơ hỏi tre có tự bao giờ và trả lời bằng câu có từ ngày xưa rất xưa rồi. Cách mở đầu đi thẳng vào hình ảnh tre xanh đã làm hấp dẫn người đọc bởi vì tre xanh đối với nước ta mà nói quả thật là thứ cây đại diện cho những chiến thắng những đấu tranh bền bỉ lâu dài.
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa... đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manhCây tre Việt Nam hiện lên với thân hình gầy guộc mong manh. Tre thanh cao, nhẹ nhàng trước gió. Những tính từ ấy khiến cho ta liên tưởng đến những khóm tre xanh lá nhỏ thân cao thẳng tắp gầy guộc nhưng lại thẳng đứng như thế đấy. Thế nhưng tre vẫn thành luỹ thành bờ dù cho đất đai khô cằn, dù cho đá vôi có bạc màu đất thì tre vẫn xanh tốt như thế. Ở đây ta thấy được phẩm chất của con người Việt Nam chúng ta, trong xã hội con người nếu như nói về thân phận thấp cổ bé họng thì chúng ta ví như củ sắn, củ khoai nhưng nói đến sự thanh cao ngoài trúc, mai ra thì chúng ta còn nhắc đến cây tre. Dáng hình gầy guộc thẳng tắp mong manh kia như thể hiện được sự phẩm chất của con người. Đó là con người Việt Nam ta nhỏ bé nhưng lương tâm thì ngay thẳng như cây tre và dù sống ở đâu thì chúng ta vẫn cứ sống tốt dẫu cho đất đá có khô cằn thì cây tre kia vẫn xanh, con người Việt Nam vẫn sống chan hoà với nhau.
Mà sao nên luỹ nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu
Có gì đâu, có gì đâuSức sống của tre xanh vượt qua biết bao nhiêu là sự nghèo khổ. Đất đá kia bạc màu không dưỡng chất nhưng tre vẫn xanh tươi vì rễ kia siêng tìm nguồn dinh dưỡng. Cho nên đất có nghèo thì tre vẫn xanh tốt mà thôi. Và khi ấy tre vẫn vươn mình đu đưa theo những ngọn gió, tre in mình lên những khoảng trời xanh tôn lên vẻ đẹp thanh bình của làng quê Việt Nam. Và cứ như thế tre xanh Việt Nam cao vút trên nền trời và không bao giờ đứng khuất bóng râm của một loài cây nào khác bởi chính tre cũng cao lắm rồi. Trước mắt ta Nguyễn Duy đã vẽ lên một bức tranh tre xanh cao vút trên nền trời xanh, cái màu xanh của tre hoà quyện với cái màu xanh của bầu trời, tre đu mình theo gió tạo nên một cảnh sắc bình yên vốn có của nước ta. Và qua những hình ảnh ấy Nguyễn Duy muốn nói đến phẩm chất của con người. Đó là phẩm chất của con người Việt Nam, chúng ta tuy nhỏ bé hiền lành thế nhưng cho dù nghèo đói cũng không chịu đứng bóng râm của ai, không chịu luồn cúi mà sống ngay thẳng đôi chân bước đi, đôi tay kia tìm việc để lo cho cuộc sống. Sự cần cù đối với nhân dân ta là một đức tính không thể thiếu.
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều
Rễ siêng không ngại đất nghèo
Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù
Vươn mình trong gió tre đu
Cây kham khổ vẫn hát ru lá cành
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm
Bão bùng thân bọc lấy thânTre ở đây như được nhân hoá có tay có tình cảm của con người. Những cây tre vẫn ôm lấy nhau níu lấy nhau vượt qua giông tố của cuộc đời. Nó thể hiện sự đùm bọc yêu thương lẫn nhau của tre. Tre không đứng một mình, không ở riêng mà sống thành luỹ thành khóm. Và khi tre có gẫy cành rụng lá thì vẫn để lại cái gốc cho măng mọc lên tiếp tục sinh trưởng phát triển lên. Hình ảnh so sánh tre như chông thể hiện sự sắc nhọn và thẳng tắp của cây tre. Hình ảnh những lá bao bọc măng của tre được ẩn dụ thành manh áo cộc thể hiện sự nhường nhịn cho con. Cây tre ấy lại như một người mẹ yêu thương con, nhường nhịn cho con. Nó cũng giống như người mẹ Việt Nam với chiếc yếm hở lưng trần, còn manh áo cộc thì nhường cho con hết. Phẩm chất ngay thẳng, truyền thống nối nghiệp ông cha, duy trì nói giống “tre già măng mọc” của nhân dân ta được thể hiện rõ. Đồng thời qua hình ảnh cây tre ta còn thấy được sự đoàn kết của nhân dân ta, chúng ta sống thành những gia đình lớn chứ không hề ở riêng lẻ. trước những sóng gió thì bao bọc lấy nhau như “lá lành đùm lá rách”.
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm
Thương nhau tre không ở riêng
Luỹ thành từ đó mà nên hỡi người
Chẳng may thân gãy cành rơi
Vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho măng
Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con
Măng non là búp măng nonSự truyền nối tre già măng mọc là truyền sinh tồn của tre, những búp măng mới nhú cũng đã mang những dáng hình của tre rồi. Và năm tháng qua đi cho đến mai sau thì thì đất vẫn mang một màu xanh của những cây tre xanh ấy. Điệp từ mai sau kết hợp với câu thơ cuối với điệp từ “xanh” thể hiện cảnh vật nước Việt luôn xanh màu tre xanh. Con người Việt Nam những thế hệ thiếu niên nhi đồng lớn lên cũng mang những dáng hình của ông bà tổ tiên và đến mai sau nữa thì phẩm chất con người Việt Nam vẫn mãi đẹp như cây tre ấy.
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre
Năm qua đi, tháng qua đi
Tre già măng mọc có gì lạ đâu
Mai sau,
Mai sau,
Mai sau...
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh
Gửi bởi lê trung vân ngày 14/08/2010 20:38
Có 1 người thích
Tôi đọc và thuộc bài thơ từ ngày còn chưa vào quân ngũ 1970, tôi vẫn thường ru con và nay là ru cháu bằng bài thơ của ông. Bởi một lẽ làng quê tôi rợp bóng tre, tuổi thơ tôi quện chặt vào cây tre từ lá cành cho đến cây mang bụi gốc, thân thiết và xúc động mỗi khi nhìn thấy tre lòng tôi lại vang lên những câu thơ tre của ông: Thương nhau tre chẳng ở riêng/luỹ thành từ đó mà nên hỡi người/chẳng may thân gẫy cành rơi/vẫn nguyên cái gốc truyền đời cho con/loài tre không chịu mọc cong/chưa lên đã nhọn như chông lạ thường...
Xin được gửi tâm sự và lời cám ơn tới nhà thơ.
Gửi bởi Nhat2000 ngày 22/01/2015 19:12
Trong nền văn học Việt Nam cả trước và sau thời kỳ đổi mới, sẽ là một thiếu sót nếu như không nhắc đến tên tuổi của thi sĩ Nguyễn Duy. Người nghệ sĩ ấy luôn say mê cống hiến, để lại cho đời nhiều tác phẩm giàu ý nghĩa. Tuy nhiên, ngòi bút nhà thơ chỉ thực sự thăng hoa cũng như đạt đến đỉnh cao khi viết về làng quê thôn dã với thể thơ lục bát quen thuộc. Tre Việt Nam chính là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thi ca Nguyễn Duy, tái hiện hình ảnh luỹ tre gần gũi.
Phong cách thơ ca của Nguyễn Duy và tác phẩm Tre Việt Nam
Nguyễn Duy tên thật là Nguyễn Duy Nhuệ, sinh năm 1948 ở tỉnh Thanh Hoá. Ông bước chân vào lĩnh vực thơ ca từ khá sớm, ngay từ khi còn học tập tại trường cấp Ba, Lam Sơn. Sinh ra trong hoàn cảnh đất nước còn chiến tranh, nhà văn từng có một thời tuổi trẻ oanh liệt, gắn liền với khói lửa và bom đạn. Chính quãng thời gian đó về sau đã trở thành vốn tư liệu quý sau này cho trang thơ của tác giả.
Nguyễn Duy tham gia sáng tác thơ ca cả trước và sau thời kỳ đất nước đổi mới. Dù ở bất kỳ giai đoạn nào, thi sĩ cũng luôn hướng tâm thức về làng quê Việt Nam với thái độ trân trọng, nâng niu. Mạch nguồn cảm xúc trong thơ Nguyễn Duy bắt nguồn từ những điều quen thuộc và bình dị ở cuộc sống đời thường. Viết về mảnh đất có giếng nước, cây đa, “nhà thơ thảo dân” này đều mang đến cho độc giả nhiều góc nhìn thú vị mà ít ai chú ý tới. Khi khai thác chất liệu mộc mạc ấy, Nguyễn Duy thường lựa chọn thể thơ lục bát gắn liền với lời ăn tiếng nói người Việt. Vì vậy, câu chữ của ông đều thấm nhuần bản sắc văn hoá dân tộc, gợi dậy trong lòng độc giả niềm kính yêu cội nguồn.
Một số tác phẩm tiêu biểu cho hồn thơ mang đậm bản sắc quê hương của thi sĩ phải kể đến là Hương cau trong đất, Khúc dân ca, Tiếng hát mùa gặt, Về làng hay Tre Việt Nam. Trong số đó, Tre Việt Nam được ví như bài thơ xuất sắc nhất, thể hiện rõ tài năng tác giả khi vận dụng tài tình thể thơ truyền thống dân tộc. Thi phẩm xuất bản năm 1955 và là lời bình cho bộ phim Cây tre Việt Nam của đạo diễn Ba Lan.
Bài thơ đã khắc hoạ thành công hình tượng cây tre, thứ gắn bó với đất nước từ thuở hồng hoang, khi chiến tranh loạn lạc đến tận ngày hôm nay. Ngoài ra, nó còn ẩn dụ cho phẩm chất cao đẹp, sáng ngời của dân tộc máu đỏ da vàng.
Lời giới thiệu giản dị và mộc mạc trong Tre Việt Nam
Ngay khi vừa xuất hiện, bài thơ đã nhận được nhiều lời đánh giá tốt từ giới phê bình cũng như độc giả. Người ta trân trọng và yêu quý cây tre làng như cái cách mà tác giả đặt trọn lòng mình vào thi phẩm. Nguyễn Duy gây ấn tượng bởi cách mở đầu tác phẩm vô cùng đặc biệt. Thay vì lý giải xuất xứ của cây tre dưới góc độ khoa học, ông lại ước lượng bằng “chuyện ngày xưa”.
Hình ảnh luỹ tre xuất hiện từ rất lâu, trong lời ca dao và câu chuyện người lớn vẫn thường kể. Chẳng ai biết thời điểm loài cây kiên cường này có mặt nhưng chắc chắn nó đã ở bên, chứng kiến mọi giai đoạn dựng xây đất nước của cha ông:
Tre xanhTừng câu chữ viết ra mang đậm chất dân gian và mộc mạc, gần gũi đời sống nhân dân Việt Nam. Tuy vậy, người đọc vẫn cảm nhận được sự phá cách, hiện đại khi Nguyễn Duy tách câu thơ sáu chữ thành hai dòng khác nhau. Không chỉ vậy, việc sử dụng dấu chấm lửng ở cuối câu càng làm tăng thêm tính mơ hồ khi lý giải nguồn gốc cây tre. Nó tạo nên khoảng không im lặng, khiến độc giả phải lắng mình, chìm đắm vào không khí làng quê yên bình rì rào tiếng tre xanh.
Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh.
Thân gầy guộc, lá mong manhNguyễn Duy còn nhận ra rằng, sự khắc nghiệt của môi trường sống thậm chí trở thành động lực để chiếc rễ cần mẫn hút chất dinh dưỡng nuôi sống thân. Chúng nhẫn nại và bền bỉ, vươn xuống tầng sâu đất, chắt chiu từng giọt mỡ màu. Khó khăn và vất vả là thế nhưng tre vẫn luôn giữ cho mình một thái độ lạc quan đối với cuộc sống. Cụm từ “Có gì đâu” được tác giả sử dụng đến hai lần đã nhấn mạnh cách nhìn đời tích cực của loài cây này:
Mà sao nên luỹ, nên thành tre ơi?
Ở đâu tre cũng xanh tươi
Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu
Có gì đâu, có gì đâu,Nếu như tre biết cách “vươn mình” đối đầu với những cơn gió mạnh để “ru ngủ” lá cành thì con người Việt Nam cũng yêu thương lẫn nhau dẫu trong đau thương, mất mát. Họ dìu dắt nhau qua những năm tháng gian lao, cùng xoa dịu nỗi nhọc nhằn.
Mỡ màu ít chắt dồn lâu hoá nhiều.
Bão bùng thân bọc lấy thân,Chính lòng nhân ái đã tiếp thêm sức mạnh, giúp loài cây này sinh tồn ở cả những mảnh đất cằn cỗi. Vì thương nhau nên tre không ở riêng, đó cũng là cách thi sĩ lý giải nguyên nhân chúng thường mọc thành luỹ hay khóm. Nếu chẳng may bị đổ ngã thì loài cây kiên cường này không hề biến mất mà từ gốc tre mọc lên những búp măng non căng tràn sức sống. Tới giây phút cuối cùng, chúng vẫn để lại cho đời màu xanh hy vọng, tiếp tục viết tiếp cuộc hành trình.
Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm.
Nòi tre đâu chịu mọc cong,Thi sĩ đã vận dụng vô cùng khéo léo và hợp lý biện pháp tu từ so sánh “nhọn như chông” để nhấn mạnh đặc tính tre. Loài cây này cũng giống người dân đất Việt khi luôn gìn giữ bản chất trong sạch trong mọi hoàn cảnh.
Chưa lên đã nhọn như chông lạ thường.
Măng non là búp măng non,Điệp từ “măng non” được lặp lại đến hai lần đã khẳng định bản lĩnh của thế hệ tiếp theo. Chúng sẽ mãi khắc ghi công lao người đi trước, tiếp tục sứ mệnh phủ sắc xanh khắp mọi miền trên đất nước Việt Nam. Nhịp điệu bài thơ dần trở nên lắng đọng, giàu suy tư hơn khi tác giả đưa người đọc vào dòng chảy miên man của thời gian. Nó như một quy luật tất yếu mà không cá nhân nào có thể đứng ngoài hay cản bước.
Đã mang dáng thẳng thân tròn của tre.
Mai sau,Việc sử dụng tận ba từ “xanh” ở cùng một khổ thơ đã khiến sắc màu tươi sáng ấy lấp đầy khoảng trống trong câu chữ để men theo thời gian, trường tồn với đất Việt.
Mai sau,
Mai sau…
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.
Tre xanhNhà thơ còn tiếp thu yếu tố tự thuật trong văn xuôi và đưa vào thể thơ truyền thống, vừa tự nhiên lại giữ được nhịp điệu nhẹ nhàng, sâu lắng. Toàn bộ tác phẩm là lời thủ thỉ, tâm sự của tre về chính cuộc đời ý nghĩa mà mình đang sống.
Xanh tự bao giờ
Chuyện ngày xưa đã có bờ tre xanh?
Mai sau
Mai sau
Mai sau…
Đất xanh tre mãi xanh màu tre xanh.
Trang trong tổng số 2 trang (13 bài trả lời)
[1] [2] ›Trang sau »Trang cuối
Đăng nhập bằng Facebook