Thơ » Việt Nam » Nguyễn » Huỳnh Tịnh Của » Chuyện giải buồn » Cuốn 2 (1885)
Đăng bởi Vanachi vào 09/12/2018 13:23
Tri phủ Hoằng Trị, kiêm lý ấn vụ huyện Bảo HỰu, Bảo An; Thẩm nghĩ:
Năm ngoái, tháng 11, ngày 28, có thôn trưởng, hương hào làng An Bình Đông thuộc tổng Bảo An, giải xưng đêm 27 tháng ấy, chúng nó đi tuần trong làng, có bắt đặng một trai đi đêm không đèn, sau mới biết là Nguyễn Văn Thơ, hỏi ra không biết tông tích là người gì, không dám tha, cho nên phải đem nó tới mà nạp.
Ngày ấy lại có thôn trưởng, hương thân làng An Ngãi Trung, cũng thuộc về một tổng, giải xưng ngày 26 tháng ấy, có thấy một trai lạ mặt, sau biết là Nguyễn Văn Bá, tới trong làng xưng là lính tuyền phong, vâng sai đi thám bắt đứa gian cùng ăn trộm. Làng chúng nó nghi, hỏi tên ấy không có văn bằng, bèn bắt mà nạp, các lời.
Đem hai tên ấy ra mà hỏi.
Một đứa xưng là Nguyễn Văn Thơ niên canh kỷ mão 38 tuổi, không có anh em vợ con, nguyên nó là dân làng Tân Thạnh Trung, về phần tổng Bảo Lộc, nghèo lắm nó đi lưu lạc. Năm ngoái tháng 11, ngày 27, mó tìm tới chợ làng An Bình Đông, kiếm việc làm mướn mà ăn; đêm tối lỡ đàng, xảy bị làng đi tuần bắt. Hỏi đến, nó phải khai ngay, nó không hề có bụng đi làm gian hay là ăn trộm, các lời.
Một đứa xưng là Nguyễn Văn Bá, niên canh mậu tuất 28 tuổi, nguyên là dân làng Lương Mỹ, về phần tổng Bảo Thành, nó không có anh em, vợ con. Năm ngoái tháng 11, ngày 26, nó nhơn nghèo khổ, không biết dựa vào đâu bèn đi xứ khác, kiếm việc làm công mà ăn. Vừa tới làng An Ngãi Trung, đói lắm, nó mới mạo xưng là lính tuyền phong, vâng phép sai đi bộ đạo, hoạ may làng có đãi cơm cho đặng đi chỗ khác; chẳng dè làng ấy biết việc giả mạo, liền bắt mà nạp. Hỏi đến, nó phải khai ngay, vốn nó không có làm điều hung dữ các lời.
Hỏi thôn trưởng làng Tân Thạnh Trung, là Nguyễn Văn Điền, khai rằng làng nó có tên dân bộ, là Nguyễn Văn Thơ, nghèo khổ không có nhà cửa tại làng, lưu lạc không ở một chỗ. Về sư Văn Thơ đi tới làng An Bình Đông bao giờ, làng nó không rõ.
Hỏi thôn trưởng làng Lương Mỹ, là Nguyễn Văn Lợi, khai chịu làng nó có tên Nguyễn Văn Bá, nghèo, không có anh em, nhà cửa tại làng. Tên ấy không ở một chỗ. Còn sự tên Bá đi tới làng An Ngãi Trung, giả là lính thể nào, làng nó không hiểu biết.
Tra hỏi các lẽ rồi.
Xét Nguyễn Văn Thơ, Nguyễn Văn Bá, đều là dân nghèo nàn, đi tới chỗ khác, kiếm việc làm thuê mướn cho có hột cơm mà ăn, té ra không yên bổn phận; tên Nguyễn Văn Thơ, đêm khuya đi không đèn, tuy chưa tỏ tình gian, mà không khỏi lẽ gian; Nguyễn Văn Bá lại mạo xưng là binh tỉnh sai đi bắt hung phạm, giả trá thinh thế cho được kiếm ăn, không có ý làm ra tờ trát. Cả hai đều là đứa du đảng, không lo việc làm ăn rõ ràng.
Nếu lấy một sự trong luật lệ không có điều rõ ràng, mà tha bổng nó đi, thì e lỗi trong sự rộng quá; vậy việc tên Nguyễn Văn Thơ, Nguyễn Văn Bá, phải chiếu theo mặt luật bất ưng trọng, xử quyết mỗi đứa 80 trượng, để làm gương răn dãy, lại giao cho làng quán nó, làm giấy lãnh đem về quản thúc.
Về sự thôn trưởng làng Tân Thanh Trung, là Nguyễn Văn Điền; thôn trưởng làng Lương Mỹ, là Nguyễn Văn Lợi, sét ra Văn Thơ, Văn Bá đi chỗ khác làm việc chẳng phải, chúng nó vốn không hiểu biết, đều cho miễn nghị.
Tự Đức năm thứ 6 tháng giêng ngày 12
Ấn huyện Bảo An.
Đăng nhập bằng Facebook