Sự tích chú cuội cây đa

Xưa ở vùng ven núi
Có người tiều phu kia
Người ta gọi anh Cuội
Sống một mình sớm khuya.

Một hôm Cuội cắm cúi
Vác rìu đi chặt cây
Đến gần một con suối
Thấy một cái hang dài.

Thì ra là hang cọp
Có bốn chú cọp con
Cuội liền nhanh như chớp
Vung rìu bổ từng con.

Chúng ngã lăn trên đất
Hơi thở cũng không còn
Cuội hồn vía bay mất
Nghe tiếng gầm kinh hồn.

Đó là tiếng cọp mẹ
Vừa về từ rừng sâu
Cuội quẳng rìu dông lẹ
Trèo tuốt ngọn cây cao. 
Cọp mẹ đang lồng lộn
Trước đàn con chết rồi
Nếu biết chỗ Cuội trốn
Nhất định Cuội toi đời.

Nhưng gầm rú một lát
Cọp mẹ đến một cây
Cắn lá nhai dập nát
Mớm cho các con ngay.

Thời gian qua mau lẹ
Chưa ăn giập bã trầu
Cả bốn chú cọp bé
Đã sống lại cùng nhau.

Cuội vô cùng sửng sốt
Vẫn ngồi yên một nơi
Chờ cọp mẹ tha nốt
Con đi nơi khác rồi.

Cuội mới lần xuống dưới
Tìm đến cây lạ kia
Hì hục đào cả buổi
Bứng nguyên gốc vác về.

Dọc đường về hôm đó
Cuội gặp lão ăn mày
Nằm chết trên bãi cỏ
Cuội đặt gánh xuống ngay.

Không ngần ngại một phút
Cuội bứt mấy lá nhai
Mớm cho lão một lúc
Lão mở mắt tỉnh ngay.

Ôi thật là mầu nhiệm
Đúng là cây thần kỳ
Cuội vui không dấu diếm
Nhìn ông lão cười khì.

Ông lão ngạc nhiên quá
Cảm ơn Cuội rất nhiều
Hỏi chuyện cái cây lạ
Cuội kể hết mọi điều.

Ông lão ngẫm nghĩ bảo:
“Đích thực là loài cây
Có phép mầu độc đáo
Cải tử hoàn sinh đây.

Cậu thật là may mắn
Được hưởng phước của trời
Nó giúp cậu cứu đặng
Bao nhiêu là mạng người.

Hãy chăm sóc cẩn thận
Để cây luôn tốt tươi
Nhớ đừng tưới nước bẩn
Cây sẽ bay lên trời.”

Rồi ông lão lẳng lặng
Chống gậy dần đi xa
Chờ ông lão khuất dạng
Cuội gánh cây về nhà.

Cuội đào hố cẩn thận
Trồng góc vườn phía đông
Nhớ lời ông lão dặn
Luôn tưới nước sạch trong.

Từ có cây thuốc quý
Cuội cứu được nhiều người
Khắp thôn quê thành thị
Tiếng đồn vang nơi nơi.

Có lần qua sông nhỏ
Gặp con chó chết trôi
Cuội nhai thuốc cứu chó
Nên quấn quýt không rời.

Và rồi một lần khác
Lão nhà giàu làng bên
Một hôm chạy táo tác
Nhờ Cuội đến nhà liền.

Lão có cô con gái
Sẩy chân chết đuối rồi
Cuội chạy về nhà hái
Lá thuốc đi cứu người.

Mặt cô gái tái nhợt
Uống lá thuốc Cuội nhai
Má ửng màu hồng phớt
Rồi cô sống lại ngay.

Mọi người vui hớn hở
Ơn cứu tử nặng mang
Cô gái xin làm vợ
Cuội như bắt được vàng.

Cả hai vợ chồng họ
Chung sống rất thuận hoà
Nhưng vợ Cuội vắn số
Làng có bọn giặc qua.

Biết Cuội có phép lạ
Chúng thật quá ác tâm
Giết vợ bỏ một ngả
Moi ruột vứt mất tăm.

Cuội về nhìn xác vợ
Cố sức để cứu người
Bởi ruột bị vứt bỏ
Cuội chỉ hoài công thôi.

Thấy Cuội khóc thảm thiết
Chú chó liền đến gần
Hiến ruột không hối tiếc
Cốt cứu được chủ nhân.

Cuội chưa từng làm thế
Nhưng cũng liều xem sao
Lấy ruột chó thay thế
Vợ sống, vui biết bao!

Còn về phần chú chó
Nắn ruột đất lắp vào
Chó sống lại sau đó
Người, vật càng thương nhau.

Nhưng kể từ ngày ấy
Vợ Cuội đổi thay nhiều
Hễ dặn đâu quên đấy
Cuội buồn biết bao nhiêu.

Cuội nhiều lần căn dặn
Không được tiểu vào cây
Vợ Cuội cứ lú lẫn
Rồi gây hoạ, một ngày...

Hôm ấy Cuội đi vắng
Vợ tiểu vào gốc cây
Mặt đất đang yên ắng
Cây bật gốc lung lay.

Thế rồi cây chuyển động
Lừng lững bay lên trời
Cuội vừa về đến cổng
Vứt gánh củi một nơi.

Nhảy bổ níu cây lại
Cây bay quá đầu người
Ai nấy đều kinh hãi
Chỉ biết đứng nhìn thôi.

Cuội móc rìu vào rễ
Cố sức mình để lôi
Nhưng cây to lớn thế
Không cản nổi nữa rồi.

Cây cứ bay lên mãi
Cuội chẳng chịu buông tay
Người và cây đành phải
Trần gian xa từ đây.

Cây cứ kéo theo Cuội
Bay vút đến cung trăng
Từ đấy Cuội thui thủi
Sống mãi chốn cung Hằng.

Những đêm trăng sáng tỏ
Bé nhìn ánh trăng ngà
Thấy chú Cuội trên đó
Đang ngồi gốc cây đa.