Tìm bài trả lời thơ

Không biết quân Thanh càng mạnh ở chỗ nào?
Phải chăng càng mạnh ở chỗ: Trần Trí, Sơn Thọ nghe hơi mà mất vía;
Hay Lý An, Phương Chính nín thở cầu thoát thân.
Nguyên tác viết là:
“士氣以之益增，
Sĩ khí dĩ chi ích tăng,
軍聲以之大振。
Quân thanh dĩ chi đại chấn.”
Ở đây: Đại chấn “Đại chấn” là “Rất rung” chứ không phải là “Càng mạnh”. Hai câu sau đã nói lên điều đó.

Ta nghe:
Nhân nghĩa ở việc, cốt ở an dân,
Điếu phạt bởi quân, trước lo hướng thiện.
Nhớ Đại Việt ta là nước,
Có nền văn hiến từ lâu.
Non sông bờ cọi đã phân chia,
Nam bắc phong tục cũng riêng biệt.
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần với các triều giữ nước,
Chống Hán, Đường, Tống, Nguyên bằng kế sách từng vua,
Tuy mạnh yếu các đời khác nhau,
Song anh hùng lúc nào cũng có.
Tham lập công Lưu Cung chuốc thất bại,
Thích đánh lớn Triệu Tiết thảm diệt vong;
Cửa Hàm Tử chốn cùm Toa Đô,
Sông Bạch Đằng nơi chôn Ô Mã.
Núi sông còn đó,
Chứng cứ rõ ràng.
Vừa lúc triều Hồ sinh phiền hà,
Để cho lòng dân đầy oán hận.
Cuồng Minh chực sẵn, thừa cơ hại dân ta,
Ác đảng gian tham, rắc lòng đem bán nước.
Nướng muôn dân nơi lửa độc,
Vùi con đỏ chốn hầm sâu.
Dối trời lừa dân, quỷ kế nghìn cách vạn kiểu,
Loạn binh đủ hận, tàn sát hơn hai mươi năm.
Bại nghĩa mát nhân, trời đất khôn cùng dung thứ,
Sưu cao thuế nặng, núi sông nước cạn đá mòn.
Đãi cát tìm vàng, rừng thiêng nước độc, phá núi ngăn sông,
Đáy biển mò châu, cá mập thuồng luồng, lưng còng nắng gió.
Hại dân, bắt hương đen, đầy cạm bẫy,
Vét của, bắt chim xanh, đủ lưới chăng.
Côn trùng, cây cỏ tất thảy đều hết đường sinh sôi,
Goá vợ, mất chồng người người đâu còn chốn nương cậy.
Mặc sống chết, khánh kiệt máu xương, chúng há miệng nhe răng,
Công lẫn tư, đào đất cất gỗ, dân lầm than khổ cực.
Làng xóm tất hoang tàn xơ xác,
Ruộng vườn thảy trống vắng điêu tàn.
Nhơ nhuốc thay! Hết nước biển Đông không rửa sạch mùi,
Tàn nhẫn thay! Sạch tre nước Nam khôn ghi hết tội,
Nhân dân vô cùng căn phẫn,
Trời đất chẳng thể dung tha.
Ta đây:
Khởi nghĩa Lam Sơn,
Từ nơi hoang dã.
Nghĩ nợ nước há không dốc sức?
Căm thù giặc, khôn đội trời chung.
Đau đầu nhức óc, thoắt đã hơn mười năm,
Nếm mật nằm gai, há một hai sớm tối?
Căm phẫn quên ăn, quyết dồi mài thao lược kinh thư,
Xem xưa nghĩ nay, việc thịnh suy đắn đo càng kỹ.
Luân hồi suy tính,
Quên ngủ quên ăn.
Ngày đầu dấy binh; dương nghĩa kỳ,
Chính lúc kẻ thù, quân đang mạnh.
Thế nhưng:
Nhân tài - Thu lá,
Sao sớm - Anh hùng:
Phải lui binh, trước sau chẳng kẻ đờ đần,
Lập mưu kế, dưới trên vắng người bàn bạc.
Chỉ niệm một lòng cứu dân, giận bởi chưa về được Đông,
Quyết tâm chiêu hiền nạp sỹ, khôi nguyên tìm người hào kiệt,
Thế mà:
Mong người người vắng, mịt mù đáy bể chân trời,
Nát ruột bầm gan, lo hơn cứu người chết đuối.
Giận bởi quân thù chưa diệt,
Lo bởi vận nước khó khăn.
Nơi Linh Sơn, lương hết hàng tuần,
Chốn Khôi Huyện, quân không một đội.
Hay trời thử ta: Gian truân là nhiệm vụ,
Quyết chí bền gan: Ta khắc phục khó khăn.
Trống mở cờ giăng, quân dân bốn phương tụ hội,
Hoà rượu khao quân, tướng sĩ một lòng cha con.
Lấy yếu chống mạnh; đánh bất ngờ, nhằm sơ hở,
Dùng ít địch nhiều; ngầm mai phục, tập phi thường.
May thay:
Lấy chính nghĩa để thắng hung tàn,
Dùng nhân khí để thay cường đạo.
Khởi Bồ Đằng, sấm vang chớp dật,
Kế Trà Lân, trúc chẻ tro bay.
Tinh thần quân ta thêm hăng,
Quân Thanh càng thêm khiếp sợ.
Trần Trí, Sơn Thọ thoáng nghe mất hồn vía,
Lý An, Phương Chính nín thở lén thoát thân.
Thừa thắng xông lên, Tây Kinh quân ta lấy lại,
Tinh quân tiến đánh, Đông Đô đất cũ thu về.
Ninh Kiều máu chảy thành sông, hôi tanh vạn dặm,
Tốt Động xác chất đầy đồng, nhơ để ngàn năm.
Thân tín triều giặc, tướng Trần Hiệp đành chịu chém,
Xảo hoạt tinh quái, tên Lý Lượng cũng phơi thây.
Vương Thông giải nguy, như lửa cháy thêm dầu,
Mã Anh tiếp viễn, bằng cơm sôi tăng lửa.
Trí cùng lực kiệt, chờ chết, quân giặc bó tay,
Nội công ngoại kích, không đánh, kẻ thù khuất phục,
Ta khuyên rằng, mau thay tâm đổi ý,
Gây hấn tiếp, tội lội càng tăng thêm.
Ý mình chúng giữ, tội vạ nhằm quân dân chúng trút,
Quyết tham công danh, bất chấp lời thiên hạ cười chê.
Ngoan cố ngang tàng, nhãi ranh Tuyên Đức vẫn quyết đấu,
Nhu nhược vâng lệnh, quân Thạnh Thăng ngăn lửa dùng dầu.
Tháng chín Đinh Mùi, nhằm tiếp viễn, từ Khâu Ôn, Liễu Thăng đem quân tiến đến,
Tháng mười năm đó, cùng ý đồ, phía Vân Nam, Mộc Thạnh dẫn giặc xông vào.
Ta biết trước, chọn điểm sung yếu, chặt mũi tiến công,
Ở phía sau, cho quân bao vây, chặn nguồn lương thực.
Kế sách đã định, cùng tháng ngày mười tám, trên đồng Chi Lăng, thua trận, Liễu Thăng vội tháo chạy,
Quyết chí tấn công, ngày hai mươi tháng ấy, trên núi Mã Yên, thất thủ, Liễu Thăng phải mất đầu.
Quân ta vây hãm, ngày hai lăm, Bảo Định bá Lương Minh tử vong,
Mưu cùng lực cạn, ngày hai tám, Lý Khánh Thượng thư đành tự vẫn,
Thuận đà tiếp đao phá giặc,
Kẻ thù trở giáo đánh nhau.
Chớp thời cơ, quân ta bốn mặt bao vây,
Đúng hoạch định, hẹn giữa tháng mười thắng lợi.
Do ta chọn nhiều tướng mạnh,
Lại mộ thêm lắm binh hùng.
Voi uống phải cạn nước sông
Gươm mài phải mòn đá núi.
Một tiếng trống, phanh thây kình sấu,
Tiếng trống nữa, tan tác chim muông.
Ào ào như nước vỡ đê,
Ràn rạt lá khô gió thổi.
Cầu hoà, Thôi Tụ Đô đốc quỳ dâng sớ,
Xin hàng, Thượng thư Hoàng Phúc tự trói tay.
Lạng Giang, Lạng Sơn, thây giặc chất đầy đường,
Xương Giang, Bình Than, thành sông máu chiến chảy.
Kinh hồn mây gió biến sắc,
U ám trời đất tối sầm.
Chọn điểm sung yếu, ta chẵn đánh tại Lê Hoa; Cánh giặc Vân Nam, thua bất ngờ, la hét đến vỡ mật,
Cần Trạm Thăng thua, quân Mộc Thạnh nghe được tin; Hoảng loại vô cùng, dậm lên nhau, tháo chạy nhằm thoát thân.
Lãnh Câu máu chảy đầy suối, nước sông đến nghẹn trào,
Đan Xá xác chất thành núi, đồng cỏ mênh mông đỏ.
Cứu binh hai đạo tan tành, không mong hòng quay gót,
Tướng giặc các thành khiếp vía, cởi áo giáp xin hàng.
Chủ thành bị bắt, quý đầu xin tha, vấy đuôi như hổ đói,
Tướng ta nhân từ, tấm lòng trời phật, hiếu sinh ban mở đường.
Trước cấp hơn năm trăm tàu lớn;
Tham tướng Phương Chính, Nội quan Mã Kỳ, đến bờ bên kia vẫn hồn phiêu phách lạc,
Lại cấp hơn vài ngàn ngựa tốt;
Tổng binh Vương Thông, Tham chính Mã Anh, về nước mình càng thêm tim đập chân rung.
Bởi chúng ham sống sợ chết, nên đã hối cải thuận theo,
Bảo toàn lực lượng - thượng sách, ta mong quân dân nghỉ sức.
Đó là mưu kế sâu xa, chẳc không phải,
Cũng phép dụng binh xưa nay, chưa ai dùng.
Kiến lập xã tắc bình yên,
Xây dựng giang sơn bền vựng.
Hết bóng thù, yên vui đất nước,
Xoá tối tăm, rạng rở đêm ngày.
Đất nước thái bình đến vạn kiếp từ đây,
Vết nhục nô lễ xoá sạch tận trời đất.
Nhờ thiên địa, tổ tiên linh thiêng phù trợ,
Ngầm chỡ che, giúp đỡ nên có hôm nay!
Than ôi!
Cuộc chiến vĩ đại,
Thắng lợi oanh liệt vô cùng.
Bốn biển thanh bình.
Luật mới ban khắp dân biết.
Xa gần báo hết,
Mọi người thấu hay.

Bình Ngô đại cáo là tác phẩm văn học thuộc về thể loại văn chính sự. Tác phẩm được Nguyễn Trãi biên soạn thay lời Bình Định Vương Lê lợi. Tác phẩm được cói là một trong các bản tuyên ngôn độc lập: Công bố về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã đi đến thắng lợi hoàn toàn; Phục hồi lại nhà nước Đại Việt sau 20 năm bị quân Minh xâm chiếm. Tác phẩm đã công bố ban hành Luật pháp mới. Toàn dân từ đây được độc lập. Xiềng xích nô lệ từ nay bị đập tan. Xã tắc từ đây bình yên. Giang sơn từ đây bền vựng. Sạch bóng quân thù, yên vui đất nước.

Với lối văn cáo; Câu đối câu một cách chặt chẽ; Sử dụng ngôn ngữ Hán Việt với lời lẽ đanh thép; Tác phẩm là một bản tuyên ngôn bất hủ, tuyên bố một nền độc lập của một dân tộc anh hùng. Nước Đại Việt có quyền được hưởng độc lập. Đó là một điều chính đáng. Và thực sự đã trở thành một nước độc lập.

Với những ý tưởng như đã nêu, tác giả đã thực hiện ý tưởng đó thông qua tác phẩm bằng các nội dung: Trước tiên tác giả đã tố cáo tội ác tày trời của quân Minh. Chúng đã dày xéo đất nước ta suốt 20 năm qua. Song song với vấn đề đó, tác giả cũng đã tố cáo tội lỗi không thể dung tha của nhà Hồ. Nếu không có cuộc chính biến giữa nhà Hồ với nhà Trần, đưa đất nước đến cảnh rối ren, làm cho lòng dân vô cùng oán hận, tạo cơ hội cho quân thù xâm lược nước ta; Thì không có cuộc kháng chiến hôm nay. Tác giả cũng đã tố cáo một số bọn quan lại gian thần chỉ vì mưu lợi cá nhân đã đang tâm bán nước cầu vinh.

Đan xen với các nội dung trên, tác giả đã ca ngợi ý chí quật cường của dân tộc ta trong các triều đại trước. Với ý chí quật cường ấy, đã từng đánh tan biết bao quân xâm lược hùng mạnh. Cho dù đó là: Tống, Đường hay Hán, Nguyên. Chúng cũng phải bao phen kinh hồn, bạt vía bởi các triều vua như Triều, Đinh, Lý, Trần. Thử hỏi: Quân Minh có thể sánh vai với các cường quốc trên không? Chúng đem quân xâm lược nước ta là một sai lầm. Trước sau gì cũng sẽ chuốc lấy thất bại. Lịch sử đã và sẻ chứng minh điều đó (Kẻ thù đã có biết bao bài học xương máu mà sử sách còn ghi lại với chứng cớ rọ ràng).

Thông qua tác phẩm, tác giả đã kể lại diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Đây là một cuộc khởi nghĩa đầy gian truân vất vã, có lúc tưởng chừng đã hoàn toàn đi vào bế tắc. Cũng thông qua tác phẩm, tác giả đã ca ngợi tinh thần đoàn kết, anh dũng, kiên cường của toàn quân, toàn dân ta. Nhờ sự dốc lòng vì đại nghĩa của toàn dân, cuộc khởi nghĩa mới đi đến thắng lợi hôm nay. Thông qua tác phẩm, tác giả đã kể lại những chiến công anh dũng của quân và dân ta trong mấy mươi năm trường kỳ kháng chiến chống quân Minh, đưa cuộc khởi nghĩa đi đến thắng lợi cuối cùng.

Thông qua tác phẩm, tác giả đã nói lên lòng nhân nghĩa của quân và dân ta. Tính nhân nghĩa của ta đã được thể hiện ở chỗ không tận dệt quân thù, mặc dù ta đang thừa thắng xông lên. Tính nhân nghĩa đó cũng được thể hiện ở chỗ để cho quân dân ta nghỉ sức. Tính nhân nghĩa đó cũng được ta thể hiện ở chỗ đã nhân đạo cấp cho thuyền, ngựa, lương thảo để tàn quân của giặc về nước. Mặc dù chúng vô cùng hung ác và hoàn toàn bại trận.

Đây mới là việc nhân nghĩa thật sự. Chứ không phải là cái nhân nghĩa giả tạo chỉ có trên ba tấc lưỡi như quân xâm lược nhà Minh. Nhờ cái nhân nghĩa của chúng, đất nước ta được hưởng cảnh lầm than, khổ cực!

Thông qua tác phẩm, tác giả cũng đã cảm ơn tất cả mọi thành phần có liên quan từ “thiên thời”, “địa lợi” tới “nhân hoà” đã hết lòng chở che, giúp đỡ đưa cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi hôm nay.

Cuối cùng, thông qua tác phẩm, tác giả đã tuyên bố đất nước Đại Việt từ nay được độc lập, nhân dân Đại Việt từ nay được tự do, xiềng xích nô lệ từ nay bị đập tan và công bố ban hành bộ luật mới để chấn hưng đất nước.

Mở đầu tác phẩm, tác giả đã viết “Đại thiên hành hoá hoàng thượng nhược viết” (Thuận theo sự cảm hoá của trời đất, hoàng thượng nói rằng) để nói lên Nhà nước do cuộc khởi nghĩa Lam Sơn lập ra là thuận theo ý nguyện của tạo hoá trời đất. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn làm một cuộc chiến tranh chính nghĩa nhằm đánh tan quân xâm lược, đem lại ấm no, hạnh phúc cho dân tộc. Nhà nước này ra đời nhằm thoả lòng mong muốn của trời, đất và lòng dân. Ý nghĩa đó xuyên suốt toàn bộ tác phẩm. Hơn hẳn mọi lời tuyên bố hùng hồn nào khác.

Tác giả đã vạch trần tính giả nhân, giả nghĩa của quân xâm lược nhà Minh. Chúng mượn cớ nhà Hồ làm chính biến khiến cho lòng người oán hận, đã đem quân xâm chiếm nước ta với lý do là quân “điếu phạt”. Để làm được điều đó, trước tiên tác giả đã đưa ra quan niệm của mình về việc “Nhân nghĩa” và quân “điếu phạt”.

Cái văn:
Nhân nghĩa chi cử, yếu tại an dân,
Điếu phạt chi sư, mạc tiên khứ bạo.

(Thường nghe:
Nhân nghĩa là việc, cốt ở yên dân,
Điếu phạt là quân, trước tiên tuyệt đối không làm việc ác)

Duy, ngã Đại Việt chi quốc,
Thực vi văn hiến chi bang.
Sơn xuyên chi phong vực ký thù,
Nam bắc chi phong tục diệc dị.

(Suy xét, Đại Việt ta là nước,
Thực sự là một nước có nền văn hiến.
Núi sông được phân định rọ ràng,
Nam bắc có phong tục khác nhau)

Tự Triệu, Đinh, Lý, Trần chi triệu tạo ngã quốc,
Dữ Hán, Đường, Tống, Nguyên nhi các đế nhất phương.
Tuy cường nhược thì hữu bất đồng,
Nhi hào kiệt thế vị thường phạp.

(Từ nhà Triệu, Đinh đến nhà Lý, Trần bắt đầu gây dựng nước ta,
Chống quân Hàn, Đường, Tống, Nguyên bởi mỗi vua một cách,
Tuy mạnh yếu có thời không cùng,
Nhưng người tài trí xuất chúng chưa lúc nào thiếu)

Cố Lưu Cung tham công dĩ thủ bại,
Nhi Triệu Tiết hiếu đại dĩ xúc vong.
Toa Đô ký cầm ư Hàm Tử quan,
Ô Mã hựu ế ư Bạch Đằng hải

(Do tham công danh nên Lưu Cung chuốc lấy thất bại,
Thích việc lớn nên Triệu Tiết phải chết nhanh.
Cửa Hàm Tử đã bắt Toa Đô,
Cửa lớn sông Bạch Đằng lại giết Ô Mã)

Khoảnh nhân Hồ chính chi phiền hà,
Chí sử nhân tâm chi oán bạn.
Cuồng Minh tứ khích, nhân dĩ độc ngã dân;
Ác đảng hoài gian, cánh dĩ mại ngã quốc

(Vừa qua, dựa vào khi nhà Hồ làm cho chính sự phải buồn phiền,
Dẫn đến lòng người oán hận muốn làm phản.
Bọn Minh điên dại rò xét tìm cơ hội, dựa vào đó mà làm hại dân ta;
Đảng xấu có lòng gian trá, cuối cùng đem bán nước ta)

Hân thương sinh ư ngược diễm,
Hãm xích tử ư hoạ khanh

(Nướng chúng sinh trên ngọn lửa tàn ác,
Chôn sống con nhỏ mới đỏ hỏn một cách tội lội)

Quyết Đông Hải chi thuỷ bất túc dĩ trạc kỳ ô,
Khánh Nam Sơn chi trúc bất túc dĩ thư kỳ ác

(Múc cạn nước biển Đông không thể rửa sạch vết nhơ bẩn ấy,
Chặt hết tre núi Nam không thể ghi hết tội lội kia)

Thần dân chi sở cộng phẫn,
Thiên địa chi sở bất dung

(Nhân dân vô cùng phận nộ,
Trời đất không thể dung tha)

Dư:
Phấn tích Lam Sơn,
Thê thân hoang dã.

(Ta đây:
Khởi nghĩa từ Lam Sơn.
Nương thân nơi hoang dã.)

Thống tâm tật thủ giả thuỳ thập dư niên,
Thường đảm ngoạ tân giả cái phi nhất nhật.

(Nhói tim, đau đầu nghĩ cùng hơn mười năm,
Nếm mật, nằm cỏ cũng đâu phải một ngày.)

Phát phẫn vong thực, mỗi nghiên đàm thao lược chi thư,
Tức cổ nghiệm kim, tế suy cứu hưng vong chi lý.
Đồ hồi chi chí,
Ngụ mị bất vong.

(Giận bắn lên quyên cả ăn, luôn nghiêm cứu sâu về sách thao lược,
Lấy ngày xưa xem xét ngày nay, xem xét lo liệu tỉ mỉ việc thịnh, suy
Tham vọng trở về trong ý chí,
Dù thức, dù ngủ chẳng thể quên được.)

Đương nghĩa kỳ sơ khởi chi thì,
Chính tặc thế phương trương chi nhật.

(Trong khi thời kỳ đầu phất cờ khởi nghĩa,
Đúng lúc thế giặc đang lớn mạnh.)

Nhân tài thu diệp,
Tuấn kiệt thần tinh.

(Nhân tài như lá mùa thu,
Người tài trí xuất chúng như sao buổi sớm.)

Bôn tẩu tiên hậu giả ký phạp kỳ nhân,
Mưu mô duy ác giả hựu quả kỳ trợ.

(Lúc chạy trốn, trước sau đã không có ai,
Bàn kế sách, dưới trướng lại ít người giúp đỡ.)

Đặc dĩ cứu dân chi niệm, mỗi uất uất nhi dục đông;
Cố ư đãi hiền chi xa, thường cấp cấp dĩ hư tả.

(Chỉ suy nghĩ mỗi việc cứu dân, luôn buồn bực vì muốn về phương đông,
Đưa xe nghênh đón người hiền tài, để sẵn chỗ là việc làm thường xuyên.)

Nhiên kỳ:
Đắc nhân chi hiệu mang nhược vọng dương,
Do kỷ chi thành thậm ư chửng nịch.

(Thế mà:
Đợi người là việc làm hết sức mênh mông như mong muốn giữa biển,
Bản thân có lòng chân thành, Việc cần hơn cứu người chất đuối.)

Phẫn hung đồ chi vị diệt,
Niệm quốc bộ chi tao truân.

(Tức giận bởi kẻ tàn ác chưa hết,
Suy nghĩ đến vận nước gặp khó khăn.)

Linh Sơn chi thực tận kiêm tuần,
Khôi Huyện chi chúng vô nhất lữ.

(Ở Lương Sơn, thức ăn hết cả tuần,
Ở Khôi Huyên, lính không một lữ.)

Cái thiên dục khốn ngã dĩ giáng quyết nhiệm,
Cố dữ ích lệ chí dĩ tế vu nan.

(Trời che mây, muốn ta lấy gian truân làm nhiệm vụ,
Việc có ích quyết chí làm bằng được cho dù khó khăn.)

Yết can vi kỳ, manh lệ chi đồ tứ tập;
Đầu dao hưởng sĩ, phụ tử chi binh nhất tâm.
Dĩ nhược chế cường, hoặc công nhân chi bất bị;
Dĩ quả địch chúng thường thiết phục dĩ xuất kỳ.

(Dương cao cây tre làm cờ, nhân dân là lính bốn phương hội tụ,
Đổ rượu xuống sông để khao quân, quân lính nhất tâm như cha con,
Lấy yếu chống mạnh, Hoặc đánh khi kẻ thù chẳng phòng bị,
Lấy ít địch nhiều, thường mai phục đánh bất giờ.)

Tốt năng:
Dĩ đại nghĩa nhi thắng hung tàn,
Dĩ chí nhân nhi dị cường bạo.

(Quân tài năng:
Lấy việc đại nghĩa để thắng kẻ hung tàn,
Lấy ý chí của con người để thay thế cái ngông cuồng, bạo ngược.)

Bồ Đằng chi đình khu điện xế,
Trà Lân chi trúc phá hôi phi.

(Trần Bồ Đằng như sấm vang, chớp dật,
Trận Trà Lân mạnh như chẻ tre, mù mịt như tro bay.)

Trần Trí, Sơn Thọ văn phong nhi sỉ phách,
Lý An, Phương Chính giả tức dĩ thâu sinh.

(Trần Trí, Sơn Thọ mới nghe đã mất hết hồn vía,
Lý An, Phương Chính thoáng biết tin đã vội bỏ trốn.)

Cương thi tái Lượng Giang Lượng Sơn chi đồ,
Chiến huyết xích Xương Giang Bình Than chi thuỷ.

(Tại đường ở Lạng Giang, Lạng Sơn chất đầy thây giặc cứng đờ,
Máu chiến đỏ cả sông tại Xương Giang, Bình Than.)

Phong vân vị chi biến sắc,
Nhật nguyệt thảm dĩ vô quang.

(Làm cho mấy gió phải đổi màu,
Để cho mặt trời, mặt trăng buồn đến tối sầm.)

Lãnh Câu chi huyết xử phiếu, giang thuỷ vị chi ô yết;
Đan Xá chi thi sơn tích, dã thảo vị chi ân hồng.

(Ở Lãnh Câu, đầy máu giặc nổi, để nước sông phải nghẹn ngào,
Tại Đan Xá, thây chất thành núi, đống cỏ thành màu đỏ.)

Tham tướng Phương Chính, Nội quan Mã Kỳ, tiên cấp hạm ngũ bách dư sưu, ký độ hải nhi do thả hồn phi phách tán;
Tổng binh Vương Thông, Tham chính Mã Anh, hựu cấp mã sổ thiên dư thất, dĩ hoàn quốc nhi ích tự cổ lật tâm kinh.

(Trước cấp cho tham tướng Phương Chính, nội quan Mã Kỳ hơn 500 chiếc tàu lớn, về đến bờ biển bên kia còn hồn bay, phách lạc,
Lại cấp tổng binh Vương Thông, tham chính Mã Anh hơn 1.000 con ngựa, về đến nước nhà càng chân rung, lòng kinh sợ.)

Bỉ ký uý tử tham sinh, nhi tu hảo hữu thành;
Dư dĩ toàn quân vi thượng, nhi dục dân chi đắc tức.
Phi duy mưu kế chi cực kỳ thâm viễn,
Cái diệc cổ kim chi sở vị kiến văn.

(Chúng đã sợ chết tham sống, nên thực sự có lòng thay đổi,
Ta lấy bảo toàn quân làm thượng sách, nên muốn dân được nghỉ,
Tuy chẳng phải là mưu kế cực kỳ sâu xa,
Có lẽ cũng là xưa nay là việc chưa nghe thấy.)

Xã tắc dĩ chi điện an,
Sơn xuyên dĩ chi cải quan.
Càn khôn ký bĩ nhi phục thái,
Nhật nguyệt ký hối nhi phục minh.
Vu dĩ khai vạn thế thái bình chi cơ,
Vu dĩ tuyết thiên địa vô cùng chi sỉ.

(Đặt nền móng bình an cho xã tắc,
Thay đổi quang cảnh cho núi sông,
Trời đất hết ngang trái, trở lại yên vui,
Ngày đêm hết tối tăm, sáng láng trở lại,
Mở đầu thái bình cho vạn đời,
Làm cho tuyết, trời đất hết nổi ô nhục.)

Thị do thiên địa tổ tông chi linh hữu,
Dĩ mặc tương âm hựu nhi trí nhiên dã.

(Nhờ có trời đất tổ tông linh thiêng,
Đã âm thầm giúp đỡ đến cùng.)

Ô hô!
Nhất nhung đại định,
Hất thành vô cạnh chi công;
Tứ hải vĩnh thanh,
Đản bố duy tân chi cáo.
Bá cáo hà nhĩ,
Hàm sử văn tri.

(Than ôi!
Một cuộc kháng chiến rất lớn lao,
Đem lại thắng lợi không sức mạnh nào bằng,
Bốn biển trong mãi,
Nay ban bố rộng rãi luật mới,
Truyền đi khắp gần xa,
Tất cả đều nghe, đều biết.)

Nhân nghĩa chi cử, yếu tại an dân,
Điếu phạt chi sư mạc tiên khứ bạo.
Tạm dịch là:
Hành động nhân nghĩa, chủ yếu ở sự làm cho dân yên ổn,
Quân đội dẹp loại đê yên nhân dân, trước tiên là tuyệt đối không đi việc ác.