Chủ đề: thơ đạo 1

Tặng Ba !

Phù ! Thế là qua nhiều duyên nghiệp quá !
Lệ lòng mong cạn chốn am không
Cửa thiền mật duyên trần dứt
Quên cả người quen chốn bụi hồng !

Tuỳ thuận các duyên không chướng ngại
Niết bàn sinh tử thảy không hoa
Bậc Bồ Tát vô cầu biết đủ
Vui phận nghèo quy củ tu hành !

Trong cay đắng giữ tâm hồn trong trắng
Giữa bùn nhơ không để cuộc đời nhơ
Dù khổ đau từng phút từng giờ
Lòng thanh tịnh không bao giờ thay đổi !

Ta vẫn là ta của thủa nào
Là con của trời đất trăng sao
Của non nước Việt giòng dân Việt
Của đạo từ bi chẳng đổi màu !

Ở đời vui đạo hãy tuỳ duyên
Hễ đói thì ăn mệt ngủ liền
Trong nhà có của thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm chớ hỏi thiền !

Cảnh vắng nơi yên, tự tại lòng
Hiu hiu gió mát, thổi rừng thông
Giường thiền dưới cội, kinh vài quyển
Hai chữ thanh nhàn, đáng vạn đồng !

Ai trói phải tìm phương giải thoát ?
Không phàm, hà tất, học thần tiên
Vượn nhàn, ngựa mỏi, người già yếu
Vẫn chỉ am mây, với sập Thiền !

Thế số nhất tức mặc
Thời tình lưỡng hải Ngân
(Số trời một hơi thở
Tình đờì đôi mắt trong)

Sống trong đạo chết vùi trong đạo
Nhất sinh đê thủ bái chân tâm
Nguyện cầu hồng ân Tam bảo, chư Hộ pháp thiện thần, Thiên long bát bộ gia hộ đến Sư Phụ thân tâm thường an lạc.........

Cảm ơn thời gian qua Thầy luôn giúp đỡ, động viên con vượt qua mọi khó khăn, chông gai, thử thách & bão táp của cuộc đời. Nhờ Thầy mà trong sự xáo trộn của nội tâm con tìm lại được bản lai thanh tịnh của mình để sống không hoài không phí !

Mỗi ngày con nhận được những tin nhắn là những lời chúc " Ngày mới chúc con an lành mạnh khoẻ, vui vẻ, may mắn và mọi công việc đều được hành thông thuận lợi nhé ! "... _ giản dị chân thành nội dung là những lời nguyện cầu cho đàn hậu lai tiến tu đạo nghiệp, tìm ra được hương vị giải thoát giác ngộ của đích thực của Đạo Phật & làm sao để cuộc sống thật sự được an lạc hạnh phúc !

                .......................

Con thật sự cảm động ! và thầm chúc nguyện cầu Thầy luôn mạnh khoẻ để hoằng dương phật pháp phổ độ quần sinh !...

Thật có phước duyên khi con được gặp một bậc Minh Sư ( Thiện tri thức ), Bồ Tát Di Lặc là Thầy tuy Thầy không nói nhiều nhưng mỗi lời Thầy nói ra rất đắt, tinh tế và nhân văn tựa như mưa nguồn sữa pháp, dòng suối vô vi , Cam lồ của ngài Quan Âm vậy ! Nụ cười An lạc của thầy làm tan sương đêm , phá tan bầu trời u minh trong tâm hồn chúng sinh đang chìm nổi, trôi lăn như những cành củi mục lênh đênh trên sóng nước của trường giang, nổi trôi về những phương trời vô định - hương quê cực lạc là đây ! Tam thiên đại thiên thế giới nơi nào có Thầy tức là nhà của chúng con ! Cảm ơn Thầy đã tiếp đuốc truyền tay ! Cảm ơn Ông lái đò đã chèo thuyền Bát nhã đưa chúng con vượt nẻo mê tìm về bờ giác , để rồi cùng đồng thanh " Yết đế, yết đế, ba la yết đế " !
                     
                        Nghiêm Thích Diệu Dung.

1.Đạo vô ảnh tượng,
Xúc mục phi giao.
Tự phản suy cầu,
Bất cầu tha đắc.
(Thiền sư Nguyễn Nguyên Học đời Lý)

Dịch nghĩa:
Đạo không bóng dáng,
Trước mắt không xa.
Tự quay lại mà tìm,
Đừng cầu ở nơi khác.

2.Hay là bài thơ của Kiều Trí Huyền đời Lý khi trả lời Thiền sư đạo Hạnh:
Ngọc lý bí thanh diễn diệu âm,
Cá trung mãn mục thị thiền tâm.
Hà sa cảnh thị Bồ đề cảnh,
Nghĩ hư¬ớng Bồ đề cánh vạn tầm.

Dịch nghĩa:
Âm thanh kỳ diệu bí mật phát ra
Từ hòn ngọc (nội tâm), trong đó khắp cả đều là tâm thiền (sáng suốt).
Khắp cả đều là cảnh giới giác ngộ (Bồ đề),  
Thế mà lại đi tìm giác ngộ (Bồ đề) ở đâu đâu cách xa ngàn dặm./.

Tặng Ba !

Ðạo chính là sự sống, nhưng ít ai sống với sự sống đích thực của chính mình, phần đông sống với mộng tưởng và chết đi cũng trong mộng tưởng. Bởi thế mà hiền nhân gọi đời là cõi mộng (màyà).

Ðạo là sáng suốt, định tĩnh, trong lành, là lẽ sống chơn thực, không điên đảo mộng tưởng nên không phải là phương tiện, cũng không phải là cứu cánh mà chính là bản thân sự sống như nó đang là.

Nói xem đạo như lẽ sống là nói cho người vừa mới bắt đầu tỉnh ngộ, thực ra đạo muôn đời đã là lẽ sống. Người mê mải miết đi tìm lẽ sống trong ảo mộng mà không biết rằng chính khi tỉnh mộng mới hiện ra cái bản lai diện mục của lẽ sống muôn đời.

Ðối với người mê, mộng là thực nên họ khóc cười với mộng, khi tỉnh ra thực còn chẳng vướng huống nữa là mơ. Vì vậy đạo và đời chỉ khác nhau ở chỗ tỉnh và mê chứ không phải ở chỗ phi thường lập dị, đó không phải là đạo thường.

Ðạo thường thì hồn nhiên lặng lẽ, không vị kỷ cũng chẳng vị tha bởi vì cả hai đều là bản ngã.

Uống một chung trà và nghe ngoài sân nhiều chiếc lá đang rơi, vì vẻ đẹp ngàn đời còn nguyên vẹn, nước trà xanh đôi mắt cũng màu xanh..., đôi mắt xanh nhìn đời luôn mới mẻ, thật ngạc nhiên pha lẫn nét hồn nhiên...

Có khi nào Ba nhìn đời bằng đôi mắt xanh như vậy không ?

                               Nghiêm Thích Diệu Dung

Tặng Ba !
Không biết con đã trở lại bình thường. "Trở lại bình thường", Con nói đây, không phải theo nghĩa thông thường, mà là "bình thường tâm thị đạo". Than ôi! Chúng sinh ít ai có thể trở lại bình thường vì họ hoặc là quá tầm thường hoặc quá bất thường hay quá phi thường.
Người tầm thường là người bị cuộc sống cuốn trôi như một kẻ vong thân buông mình theo dòng sông định mệnh.

Người bất thường là người bị phong ba của cuộc đời quăng lên bờ sự sống, nằm giãy chết chờ ngọn thủy triều lôi trở lại giòng sông.
Còn người phi thường muốn với lên cao, bay bổng khỏi thực tại khổ đau của cuộc sống, muốn chắp cánh tung bay, lánh xa sự thế, cho đến ngày kia cánh mỏi, sức mòn lại rơi trở về phong ba, định mệnh.
Chúng sanh thường là một trong ba hạng người trên, hoặc là cả ba cùng làm chủ họ, thế thì biết làm sao trở lại bình thường?

Thầy ạ, con đã từng là kẻ tầm thường, rồi có khi bất thường và bây lâu nay (từ khi gặp Ðạo) con lại mang thêm mộng ước phi thường.
Con tưởng có thể vùng vẫy ra khỏi quá khứ. Con tưởng có thể hướng đến một tương lai trên giải đất bình an. Và con băn khoăn tự nghĩ "biết bao giờ mình mới được bình an" hoặc tỏ ra khẳng khái "ta nhất định phải đạt được bình an". Nhưng bằng cách ấy, con đã vô tình đánh mất cái bình an thường trụ, mà Thầy gọi là cái bình thường, cái đang là hoặc cái đương như muôn thuở của chính mình. Con ơi, sao con lại cứ mãi bỏ rơi cái bình an muôn thuở của con để đuổi bắt cái sẽ là hoặc cái bình an lý tưởng xa xăm?

Một thiền sư đã nói :
Thân tại hải trung hưu mích thủy
Nhật hành lãnh thượng mạc tầm sơn
(Thân ở biển khơi thôi tìm nước
Ngày ngày trên núi há tìm non).
Cái bình thường là cái khổ đau, vô thường và vô ngã mà con luôn luôn ở trong đó. Chỉ vì con vọng cái phi thường - cái thường lạc ngã tịnh, hay cái bình an xa xăm nào khác - nên con đã tự bỏ quên cái bình thường thiên thu vô giá. Cũng như một người đãng trí cầm ngọn đèn đi tìm ngọn đèn ấy, tìm mãi không gặp, mà thật ra ngọn đèn nằm sẵn trong tay chưa rời nửa phút.

Trở lại bình thường không phải là có đi có lại mà con chỉ cần xả ly cái viễn vọng phi thường, chỉ cần buông tay một lần dứt khoát, thế là xong. Nhưng buông tay để trở lại cái bình thường chứ không phải buông xuôi theo cái tầm thường, nghĩa là làm sao con không bị cuốn trôi trong dòng định mệnh.

Con tưởng người giác ngộ ra khỏi cái bình thường? Không, họ chỉ ra ngoài cái tầm thường, cái bất thường và cái phi thường. Giác ngộ chỉ có nghĩa là trở lại bình thường, mà người ta thường diễn tả thật kêu là"ngộ nhập tự tánh". Một thiền sư đã xác nhận: Người giác ngộ "bất muội nhân quả" chứ không phải "bất lạc nhân quả". Nhân quả biến dịch là cái bình thường, là cái "dữ ngã tịnh sinh" (cùng ta sinh ra), là cái "dữ ngã vi nhất" (cùng ta là một). Cho nên họ ở trong nhân quả mà không "muội" nhân quả, nghĩa là họ sống ung dung trong giòng sông nhân quả ấy mà chẳng hề bị nhân quả cuốn trôi và hẳn nhiên trong sự huyền đồng tuyệt đối đó họ đã là một với giòng sông - và vì biết như thế (như thị giác), nên đã "ra khỏi nó", ra khỏi sự cuốn trôi (luân hồi) của giòng sông định mệnh. đó cũng chính là ý nghĩa lời tuyên bố siêu việt của Ðức Phật: "Không dừng lại, không bước tới Như Lai thoát khỏi bộc lưu". Nếu con có học Kinh Kim Cang thì con nên hiểu chữ "thoát khỏi" theo lối biện chứng này: "Thoát khỏi mà không thoát khỏi nên gọi là thoát khỏi".

Nếu không thế thì thoát khỏi chỉ là cơn đại mộng của loài người. đại mộng ấy đã chi phối hầu hết sinh hoạt của họ, đã hóa hiện ảo thuật trong toàn bộ những thăng trầm, khủng hoảng, phân hóa, chiến chinh... của con người mệnh danh là "linh ư vạn vật"!
Ôi tự do! Chính mi là ngục tù ràng buộc con người. Ôi giải đất bình an! Chính mi là bãi chiến trường bốc đầy khói lửa.

"Hãy tỉnh ngộ, hãy dừng chân!". Tiếng thét sư tử vương ấy đã từng đánh thức Angulimàla giữa giấc chiêm bao của kẻ mộng thấy phi thường. Không thể có tự do nào khác, không thể có hạnh phúc nào hơn ngoài cái bình thường muôn thuở. Vậy chỉ còn một lối thoát duy nhất là thế này không biết có phải không Thầy nhỉ:
Tự do là ung dung trong ràng buộc
Hạnh phúc là tự tại giữa đau thương

Vâng, đúng thế, vui buồn, được mất, hơn thua, xấu tốt... là bản chất của cái bình thường. Nếu con chỉ để một thoáng phân vân lựa chọn là hỏng hết rồi! Nhưng vì sao người ta không kham nổi với cái bình thường? Ðức Phật trả lời: "Chính vì vọng tưởng tham, sân, si".
Sống tầm thường là biểu hiện của si mê. Sống bất thường là biểu hiện của sân hận. Sống phi thường là biểu hiện của tham lam. Và ở đâu có si, ở đó có tham sân. Ở đâu có sân, Ở đó có si tham. Ở đâu có tham, ở đó có sân si. Tham, Sân, Si là những ảo ảnh biến hiện không lường, đ?i thay không dứt. Chúng là trùng trùng duyên khởi trên cái trùng trùng duyên khởi, là khổ đau chồng chất trên khổ đau, là tri kiến che mờ tri kiến. Bởi vậy, duyên khởi, khổ đau, tri kiến đã bị xuyên tạc, đã mất bình thường. Từ đó con người sống trong thế giới huyễn mộng của tầm thường, bất thường và phi thường. đó chính là tiến trình vận chuyển của vô minh ái dục, thập nhị nhân duyên, biến kế sở chấp, nghiệp báo luân hồi...

Thoát khỏi tiến trình vô minh, ái dục vì thế không phải là để bay bổng vào thế giới siêu nhiên, huyễn mộng, mà chính là lột bỏ tất cả mọi mặt nạ trá hình mang nhãn hiệu cái ta để dừng lại hồn nhiên trong cái nguyên tính bình thường bản lai diện mục.

Thiền sư Vĩnh Gia đã từng nói:
Tuyệt học vô vi nhàn đạo nhân
Bất trừ vọng niệm bất cầu chơn
Vô minh thật tánh tức Phật tánh
Huyễn hóa không thân tức pháp thân.

Tuyệt học vô vi chính là trở lại bình thường, là nhảy vào giữa giòng định mệnh không một chút sợ hãi, và lạ lùng thay ở đó ta gặp lại mặt mũi của ta trong pháp giới mông lung. đúng là "bất tranh nhi thiện thắng" như Lão Tử đã dạy. Nhưng biết bao nhiêu người niệm Phật Di đà, vọng cảnh Tây Phương. Những người phi thường ấy thật là khờ dại khi bỏ cõi tịnh độ ta-bà đi tìm Tây Phương Cực Lạc mộng ảo xa xăm, vì không biết rằng Di Ðà là tự tánh, tịnh độ là bổn tâm.
Ðức Phật dạy: "Tâm bình thế giới bình", tâm bình hay tâm thanh tịnh là bình thường tâm - "bình thường tâm thị đạo".
Vậy tâm bình thường, thế giới bình thường, là Niết-bàn Tịnh độ chứ nào phải tìm kiếm đâu xa. Thế nên cổ đức đã từng nói:
Ðiểu ngữ, thiền minh giai đạo lý
Sương đầu, diệp lạc thị thiền na
(Chim hót ve kêu đều đạo lý
Sương mai lá rụng thảy thiền na).

Tâm hồn của một người bình thường là thế, đạo vị và thi vị biết là bao!
Trong tâm thái hồn nhiên, chánh niệm và tỉnh giác, con người bình thường ấy có thể mỉm cười khi thấy:
Ba cõi lầm mê tâm tịch tịnh
Một đời sinh tử tánh thường như
Sớm mai thấy nụ hoa hồng nở
Nhẹ gót trần sa mộng tỉnh rồi.

Chúc Ba luôn can đảm & nghị lực để vượt qua mọi sóng gió và sống mạnh mẽ như ba từng sống nhé !
                          Nghiêm Thích Diệu Dung

Em về cấy lúa trồng ngô
Qua sân trường rộng bóng cô giảng bài
Ví dù đời bớt chông gai
Em mặc áo trắng tóc dài về thăm !

Mình xin được gửi tặng bài này cho bạn " Lá Cỏ " chỉ tiếc rằng ...

Tặng Ba !

Tự do là ung dung trong rằng buộc
Hạnh phúc là tự tại giữa đau thương !

            Nghiêm Thích Diệu Dung !

Tặng Ba !

Ngày ..... tháng ..... năm .....

Pháp đệ thương mến!

Kể từ khi lâm nạn, hoàn cảnh đưa đẩy chúng mình phải rời am tranh bên đồi mây vắng, chia tay nhau mỗi người một ngã, như cánh nhạn lạc đàn từ giã quê hương đi tìm xứ lạ.

Hình ảnh ấy đã làm sống lại kỷ niệm ngày xưa, chắc đệ còn nhớ, một buổi chiều thu thật buồn và đẹp, huynh đệ mình đứng tựa hiên tây, ngắm cảnh hoàng hôn đang buông theo dòng nước lung linh xuôi về biển cả... Bỗng trong không khí tịch liêu đó, một con nhạn lạc đàn vươn cánh bay cao, vẽ ngang nền trời lam một làn khói bạc. Và vô tình, từ đỉnh Bạch Vân một cụm mây cô đơn len khỏi đồi cao bay ra đồng nội. Lúc đó huynh chợt nhớ đến câu thơ:

   "Lạc hà dữ cô vụ tề phi
   Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc"

   (Cô đơn ráng lẻ bay ngang
   Trời thu cùng với trường giang một màu)

mà huynh đã ngâm cho đệ nghe với một giọng thì thầm xa vắng. Lời thơ rì rào len trong từng đầu cây, ngọn cỏ, ve vuốt đám rêu xanh trên bờ vách đá, lúc ríu rít líu lo cùng chim hót gọi đàn, khi biệt tích vô thanh theo gió chiều thoang thoảng, rồi bỗng ầm ĩ thét vang cuối ghềnh sóng vỗ, cho đến khi tan dần vào hư không vô tận của buổi chiều tà. Chỉ còn nghe ngọn lá vàng rơi lặng lẽ trên lối vào am vắng. Bất chợt ngày tháng ngừng trôi, không gian bất động.

   Nhiên! Khứ lai hề
   Thiên thu giả mộng!

Pháp đệ thương mến,

Bây giờ những kỷ niệm êm đềm xa xưa đã trôi theo dòng suối... và xô đẩy chúng ta vào giữa dòng định mệnh của cuộc đời chìm nổi. Bỗng đâu chạnh thấy mình đã mang kiếp nhạn lạc, mây trôi tự bao giờ, để cho:

   "Cô đơn theo dõi mỏi chân này
   Bơ vơ hoa nắng cùng mây trắng
   Ủ trọn hồn ta giấc ngủ say"
   (quên tác giả...?)

Nhưng trong giấc ngủ cô đơn ấy huynh đã tìm ra được ý nghĩa nhiệm mầu của sự ra đi và trở lại.

Ðệ có biết chăng làm kiếp mây trôi chính là đánh mất quê hương, đi vào viễn mộng, để rồi bị cuốn trôi trong bầu trời huyễn hóa của cõi phù sinh.

Nhưng làm kiếp mây trôi cũng có nghĩa là giã từ thế giới mây mưa, cô thân vạn lý trên đường tìm về tự tánh rồi giải thể chính mình trong biển huyền không, chân như, vắng lặng.

   "Cố thường vô dục dĩ quan kỳ diệu
   Thường hữu dục dĩ quan kỳ kiếu
   Thử lưỡng giả đồng xuất nhi dị danh
   Ðồng vị chi huyền, huyền chi hựu huyền
   Chúng diệu chi môn
   (Lão Tử - Ðạo Ðức Kinh)

Ra đi hay trở lại tất cả chỉ có bấy nhiêu, trở lại hay ra đi muôn đời là ảo mộng. Cho nên "Niết-bàn sinh tử thị không hoa" là vậy.

Nhưng dù với ý nghĩa nào đi nữa, đã dấn thân làm kiếp phù vân thì phải sẵn sàng chịu đựng vùi dập giữa muôn ngàn giông tố bão bùng, có mong chi tìm được giây phút trời yên biển lặng, phải không đệ? Kiếp phiêu du của chúng ta trong cuộc đời đau khổ này không thể nào khác được.

Chắc đệ còn nhớ có lần bác đạo Tâm ghé qua thảo am thăm chúng ta trong một đêm trăng bên bờ suối đá, bác đã tâm sự:

   Ðạo sĩ chờ ta chán hải hồ
   Ta chờ đạo sĩ lãng hư vô

Và mấy tháng gần đây huynh có gặp lại con người nghệ sĩ ấy trong một trường hợp tình cờ. Bác kéo huynh vào một con đường vắng và lại thì thầm tâm sự:

   Sống trong cái chết bao lần khóc
   Gẫm lại cơn mê mấy trận cười!

Giọng nói nửa như trầm buồn nửa như hài hước của bác chứng tỏ bác đã gặt hái ít nhiều khổ đau trong cuộc đời hồ hải. Rồi bác xiết chặt tay huynh, từ giã, không quên ngoái lại: "Xin cứ đợi chờ" với một nụ cười tự tin đượm mùi chua chát của một con người từng ra vào sóng gió. Thế là bác lại tiếp tục ra đi theo tiếng gọi hải hồ muôn đời của bác.

Huynh đứng trông theo bước chân của bác xa dần mà tự nghĩ không biết bác đang đi vào viễn mộng hay đang tìm lại đường về.

Bỗng huynh nhớ tới bài thơ của Ðoàn Khuê và ngâm khẽ:

   Bể khổ mênh mông sóng ngập trời
   Khách trần chèo một chiếc thuyền chơi
   Thuyền ai ngược gió ai xuôi gió
   Gẫm lại cùng trong bể thảm thôi.

Và huynh cũng rẽ vào một con đường khác, trong lòng còn nghĩ vẩn vơ đến những kỷ niệm năm xưa dưới mái thiền am lợp cỏ khô trên đồi mây hoang vắng.

Pháp đệ thương mến,

Có bao giờ đệ chợt thấy mình hiện diện một cách phi lý trên cuộc đời mộng huyễn này không? Có bao giờ đệ tự hỏi mình là ai mà phải chịu nổi trôi làm thân "bọt trong cửa bể, bèo ngoài bến mê" không?

Một thi sĩ Trung Hoa đã có lần bỗng thấy mình hiện diện một cách trơ trẽn trên cuộc đời và ông nhất định đòi trở về... phi hữu:

   Tích ngã vị sinh thời
   Minh minh vô sở tri
   Thiên không hốt sinh ngã
   Sinh ngã phục hà vi
   Vô y sử ngã hàn
   Vô phạn sử ngã cơ
   Hoàn nhĩ thiên sinh ngã
   Hoàn ngã vị sinh thời

Huynh xin tạm dịch:

   Xưa khi mộng chửa vào đời
   Thênh thang mờ mịt đất trời nào hay
   Hốt hề hóa hiện thân này
   Không trung vô cớ hiển bày mà ra
   Áo cơm làm kiếp người ta
   Gót chân trần thế âu là cuộc chơi
   Cái tôi hoàn lại đất trời
   Trả tôi mặt mũi muôn đời chưa sinh.

Như thế có phải là nhà thơ họ Phạm đã ngao ngán mộng phiêu du hay không còn kham nổi cuộc đời khổ ải? Người nghệ sĩ sao không tiếp tục dệt nốt vần thơ mà đã muốn trở về "minh minh vô sở tri" để an thân trong cái "vị sinh thời" thiên không vô ảnh?

Ðó có phải là con đường về chân không hay chỉ là bước trầm luân bên bờ phi hữu?

Cũng cùng một ý niệm trên, nhà thơ đất Ấn, Rabindranath Tagore lại có thái độ khác hẳn, ông hiên ngang gởi tối hậu thư thách thức tuyên chiến với khổ đau và xông lên đối đầu với ma quỷ:

   Không cần tránh gian nguy
   Can trường ta chống đỡ
   Khổ đau nào sá chi
   Kiên trì ta chiến đấu
   Cầu chi người giúp sức
   Một mình ta xông pha
   Dù bao người sa ngã
   Ta vững một niềm tin
   Ma vương dù phép lạ
   Không cúi lạy van xin
   Vì lòng ta đã quyết
   Lìa xa nẻo vô minh.

Và con đường xông pha hiên ngang dấn bước của ông có thể là :

   Ra đi tức thị trở về
   Biển phiền não đó Bồ Ðề khác chi.
   (Triều Tâm Ảnh)

Nhưng không phải ai từ giã vườn địa đàng ra đi cũng đều có thể trở về dưới chân Thượng Ðế. Vì "quả thật ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi không xây lại trở nên như con trẻ thì hẳn chẳng được vào nước trời đâu" (Tân ước Mathieu, 18) và những kẻ ấy đã ra đi, đi hẳn vào hỏa ngục đời đời. Ðó chính là:

   Người thức ngủ, thấy đêm dài
   Ðường xa trĩu nặng đôi vai lữ hành
   Si nhân chẳng thấy pháp lành
   Luân hồi nào biết mối manh nẻo về.
   (Dhammapada 60)

Thế là có kẻ ra đi "quên hẳn đường về, tình ái si mê, tù trong lục đạo, trăm dây phiền não... nghiệp báo không rời", như Vũ Hoàng Chương đã nói:

   Lang thang từ độ luân hồi
   U minh nẻo trước xa xôi dặm về .

Như thế vẫn có kẻ ra đi, có người trở lại, Socrate đã từng lang thang trên vạn nẻo đường với đôi bàn tay trắng. Chàng Rimbaud lại trở về sau khi đã "giã từ cõi mộng điêu linh". Và Nietzsche cô đơn đi vào sa mạc cuộc đời để tìm lại đứa "hài nhi chưa tắm sông nào" (Trần Ðới), may mắn gặp Lão Tử được Lão gia trao cho Xích Tử anh trở về miệt mài ru con trong cơn điên câm lặng.

Rồi Huệ Năng, Bùi Giáng, Krishnamurti, Marx, Miller... biết đâu là lối về, biết đâu là nẻo vọng.

   Hữu lai nhi khứ
   Hữu khứ lai hề
   Hữu lai nhi lai
   Hữu khứ khứ hề
   Tri chi bất lai
   Tri chi bất khứ
   Nhiên! Khứ lai hề
   Thiên thu giả mộng!

              Nghiêm Thích Diệu Dung

BÀI THƠ ĐÔI DÉP

( Diệu Dung sưu tầm & thân tặng các bạn )

Bài thơ đầu tiên mình viết tặng bạn
Là bài thơ mình kể về đôi dép
Khi nỗi nhớ trong lòng da diết
Những vật tầm thường cũng viết thành thơ.

Hai chiếc dép kia gặp nhau tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nửa bước
Cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược
Lên thảm nhung, xuống cát bụi cùng nhau.

Cùng bước, cùng mòn, không kẻ thấp người cao
Cùng chia sẻ sức người đời chà đạp
Dẫu vinh nhục không đi cùng kẻ khác
Số phận chiếc này phụ thuộc ở chiếc kia.

Nếu ngày nào một chiếc dép mất đi
Mọi thay thế đều trở thành khập khiễng
Giống nhau lắm nhưng người đi sẽ biết
Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu.

Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng nỗi nhớ cứ chênh vênh.

Đôi dép vô tri khăng khít song hành
Chẳng thề nguyện mà không hề giả dối
Chẳng hứa hẹn mà không hề phản bội
Lối đi nào cũng có mặt cả đôi.

Không thể thiếu nhau trên bước đường đời
Dẫu mỗi chiếc ở một bên phải trái
Nhưng m×nh hiÓu b¹n ở những điều ngược lại
Gắn bó nhau vì một lối đi chung.

Hai mảnh đời thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia ...

Nghiêm Thích Diệu Dung

TÌNH YÊU

Có những lúc biển trời sông nước ngủ
Lòng mây khao khát một vầng trăng.  
                                                     Bùi Giáng
Gần không giữ được người thương lại
Xa rồi tim vẫn đập trong nhau
Bao nhiêu thương nhớ mình tôi chịu
Thức trắng đêm nay đủ bạc đầu.

Anh không ngủ, hẳn vì em đang nhớ
Một sao trời rực cháy giữa đôi ta
Anh nhắm mắt cho hồn em lặng gió
Cho sao trời yên rụng một đêm hoa.

Nếu đã hẹn biển cứ nằm yên nhé
Sóng ra khơi rồi sóng lại quay về.

Tình em là biển là mây núi
Là cả tình thương của đất trời.

Trăng là bến nước sông xưa
Em là giọt lệ đông đưa nụ cười
                                   Nguyễn Thiên Chương
Nụ cười em bao la vũ trụ
Muôn vạn thiên hà lấp lánh trăng sao.
Làm sao em biết bia đá không đau.
                                           Trịnh Công Sơn
Đừng tuyệt vọng em ơi đừng tuyệt vọng
Em là tôi và tôi cũng là em .
                                           
Ta có còn ai để giận hờn
Ta còn ai nữa để cô đơn .

Ta phải đi một khi ngày đã tận
Yêu đã xong ân oán đã xong rồi
Ta tịch diệt giữa cõi trần bụi bặm
Ánh hào quang lìa hẳn cảnh luân hồi
Có thương tiếc xin đừng thương tiếc quá
Buồn đủ buồn như mọi cuộc chia ly
Ta để lại không mang theo gì cả
Thật nhẹ nhàng như gió lúc ra đi.
Vì đời cần những giai điệu đẹp
Nên ta làm những nốt nhạc xanh.

Có bao giờ trên đường đời tấp nập
Ta vô tình đi lướt qua mau
Phút lơ đãng chẳng ngờ đang để mất
Một tâm hồn ta đợi đã từ lâu.

Người ta có thể ăn nửa bữa ngủ nửa giấc
Nhưng không thể đi nửa chân lý
Và yêu bằng nửa trái tim.

Hồn sỏi đá chưa một lần khuất phục
Bỗng ngập ngùng trước giọt lệ giai nhân.

Dù cho biển cạn non mòn
Đất tan trời vỡ tình còn thiên thu.

Từ bây giờ cho đến mãi về sau
Khi anh gọi luôn có em đáp trả
Em sẽ dựa vào anh khi vấp ngã
Hạnh phúc hay ưu phiền mình vẫn mãi có nhau.

Có những lúc biển trời sông nước ngủ
Lòng mây khao khát một vầng trăng.
                                                     Bùi Giáng
Em về mấy thế kỷ sau
Nhìn trăng có thấy nguyên màu ấy không
Ta đi còn gởi đôi dòng
Lá rơi có đợi ở trong sương mù?
                                                     Bùi Giáng
Bàn chân bước người đi về một thuở
Lá phân vân bờ bến cát sương rung
Trời khuya khắt phiêu du trăng bỡ ngỡ
Người đi đâu sông nước lạnh vô cùng.
                                                      Bùi Giáng
Em đi để một chuỗi cười
Trong tôi vỡ một khoảng trời pha lê
Trăng vàng đêm ấy bờ đê
Có người ngồi gỡ lời thề cỏ may.
Phạm Công Trứ

Ngày sẽ hết ta sẽ không ở lại
Ta sẽ đi và không biết đi đâu
Nhưng ta nhớ trần gian này mãi mãi
Vì nơi đây ta sống đủ vui sầu.
                                               Bùi Giáng  
Đập cổ kính ra tìm lấy bóng
Xếp tàn y lại để dành hơi.

Cũng như em hiểu tình yêu vậy
Nước mắt song song với nụ cười.

Sông mười năm đã trở thành dâu bể
Thì cuộc đời ai dám hẹn trăm năm.

Nào là hoa bưởi hoa chanh
Nào câu quan họ mái đình cây đa
Xin đừng bắt chước câu ca
Đi về dối mẹ để mà yêu nhau.
                                               Xuân Quỳnh
Ta và em về đây ở trọ
Trọ trần gian và trọ trong nhau
Vui buồn, hạnh phúc, khổ đau
Cũng xin chia sẽ bạc đầu tóc xanh.

Chuông ngân từng giọt vào tim
Em ơi cát bụi lỡ lầm mà chi
Lắng nghe em lắng nghe đi
Giọt chuông cam lộ đang thì thầm gọi em.

Và ta biết một điều thật giản dị
Càng xa anh ta càng thấy yêu anh.

Phù thế đã nhiều duyên nghiệp quá
Lệ lòng mong cạn chốn am không
Cửa thiền một đóng duyên trần dứt
Quên hết người quen chốn bụi hồng.

Xin chào nhau giữa con đường
Nụ cười phía trước miên trường phía sau.

Thi ca là cánh cửa lòng
Từ em về mở nguồn trong nẻo đời
Chỉ cần thoáng nụ cười thôi
Là em cảm hóa ngay rồi hồn ta.

Tôi có tình yêu rất mặn nồng
Yêu đời yêu đạo lẫn non sông
Tình yêu chan chứa khắp hoàn vũ
Đâu chỉ yêu riêng khách má hồng.

Nếu khách má hồng muốn được yêu
Thì trong tâm trí hãy xoay chiều
Quay về phụng sự cho nhân loại
Sẽ gặp tình ta trong khối yêu.

Ðạo Phật bên ngoài là những hình thức tín ngưỡng với nhiều môn phái, nhiều lễ nghi, bên trong là một rừng giáo lý vừa rộng, vừa sâu, có cao có thấp, có thật có giả, thật là đa diện. Tuy nhiên nếu người nào có cơ duyên gặp được thiện tri thức thì có thể đi vào cốt tử của đạo một cách dễ dàng.

Ðạo là đời sống phù hợp với Chân - Mỹ - Thiện. Càng gần Chân - Mỹ - Thiện càng ít khổ đau, càng xa Chân - Mỹ - Thiện càng nhiều nhiệt não. Vì vậy ngay từ lúc tuổi trẻ con cần phải tự mình học hỏi để sống sao cho hợp lẽ đạo. Nghĩa là làm thế nào để có được một thân tâm sáng suốt, định tĩnh, trong lành.

Trong ba yếu tố sống đạo đó thì sáng suốt thuộc về tuệ, định tĩnh thuộc về tâm, còn trong lành soi sáng cho nói năng và hành động của thân, cả ba cần được thể hiện một cách toàn diện, không thiên lệch kết quả mới viên mãn hoàn toàn.

Kinh Karanìya Mettà Sutta Ðức Phật dạy 16 đức tính của một người sống đạo như sau:

   1) Có khả năng (Sakko) đủ để sống đúng đạo lý.
   2) Chất phác (Ujù)
   3) Ngay thẳng (Suhujù)
   4) Nhu thuận (Suvaco)
   5) Hiền hòa (Mudu)
   6) Không kiêu mạn (Anatimàni)
   7) Sống dễ dàng (Subharo: không đòi hỏi nhiều về tiện nghi đời sống)
   8) Biết đủ (Santussako: tri túc)
   9) Thanh đạm (Sallahuka vutti)
   10) Không đa sự (Appakicco: không lăng xăng nhiều chuyện)
   11) Lục căn trong sáng (Santindriyo: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý nhận thức minh bạch)
   12) Trí tuệ minh mẫn (Nipako)
   13) Siêng năng (Appagabbho: không cẩu thả buông lung)
   14) Không đam mê luyến ái (Kulesu ananugiddho)
   15) Không làm việc ác dù nhỏ nhặt (Na ca khuddam samàcare kinci)
   16) Mong muốn cho chúng sanh đều được an vui, hạnh phúc (Sabbe sattà bhavantu sukhitattà)

Như vậy, muốn sống đời sống an tịnh, trong sạch, hiền lương phải cẩn thận học hỏi cuộc đời để giác ngộ ra lẽ sống từ nội tâm đến ngoại cảnh. Không nên sống buông lung, phóng túng, bỏ luống tuổi trẻ đầy nhiệt tình và sức sống. Nhiệt tình và sức sống ấy nếu đem dùng vào việc xấu sẽ gặt hái nhiều tai họa nhưng nếu thể hiện việc lành thì có nhiều lợi ích. Người Phật tử khi thấy cái thân nhiều bịnh nhiều khổ này rồi cần phải dùng nó để làm lợi ích cho mình và người, không để nó luống công sinh thành dưỡng dục của mẹ cha, không để uổng phí một đời cơm áo.

Không cần phải xuất gia mới giác ngộ giải thoát. Sống trong đời với đầy đủ tỉnh thức để tự biết mình là có thể giác ngộ giải thoát.

Nói tóm lại, giác ngộ, giải thoát và hữu ích là ba mục tiêu của người Phật tử. Lấy sáng suốt để giác ngộ, lấy định tĩnh để giải thoát, lấy trong lành để làm lợi ích cho mình và người.