Chủ đề: Thơ tiếng Pháp

Solitude
                    
                      Edmon Jabès (1912)

Une parole sans musique
Une musique sans paroles
Une parole de silence
Un silence sans parole
Et puis
rien, vraiment
plus
rien.


Dịch nghiã:

Cô đơn

Một lời nói không âm nhạc
Một âm nhạc không lời
Một lời nói của sự lặng yên
Một sự lặng yên không lời nói
Và rồi
điều gì đến, thực có thêm
điều gì đến nữa chăng?

                        (Phạm Hồng Hà)  

Tiểu sử:

Edmon Jabès (1912- 1991) sinh tại Cairo và mất tại Paris. Ông là nhà thơ Ai Cập viết tiếng Pháp. Thơ đã được dịch sang tiếng Tây Ban Nha.


Une fourmi

                    Robert Denos (1900 - 1945)


Une fourmi de dix-huit mètres
Avec un chapeau sur la tête?
Ça n’existe pas, ça n’existe pas.

Une fourmi traînant un char
Plein de pingouins et de canards,
Ça n’existe pas, ça n’existe pas.

Une fourmi parlant français
Parlant latin et javanais,
Ça n’existe pas, ça n’existe pas.

Et pourquoi pas ?



Dịch nghĩa:

Con kiến

Một con kiến đi mười tám dặm
Với mũ đội trên đầu?
Nó không tồn tại, không tồn tại

Một con kiến kéo theo một chiếc xe
Đầy chim cánh cụt và lũ vịt
Nó không tồn tại, không tồn tại

Một con kiến biết nói tiếng Pháp
Biết nói tiếng La-tinh và tiếng Gia-va
Nó không tồn tại, không tồn tại

Và tại sao không?  


                          (Phạm Hồng Hà)  

Tiểu sử:

Robert Denos (1900 - 1945) là nhà thơ siêu thực Pháp tham gia cuộc kháng chiến chống phát xít trong chiến tranh thế giới lần II và hi sinh ngoài mặt trận.


Mon petit chat

                 Maurice Carême (1899 - 1978)

J'ai un petit chat
Petit comme ça,
Je l'appelle Orange.
Je ne sais pourquoi
jamais il ne mange
Ni souris ni rat
C'est un chat étrange
Aimant le nougat
et le chocolat.
Mais c'est pour cela,
dit tante Solange
Qu'il ne grandit pas


Dịch nghĩa:

Con mèo nhỏ của tôi

Tôi có con mèo nhỏ
Nhỏ như thế này này
Tôi đặt tên là Cam
Tôi không biết vì sao
Nó chẳng bao giờ ăn
Một con chuột nào sất
Nó là con mèo lạ
Khoái món kẹo lạc thôi
Và  sô-cô-la nữa
Nhưng về cái chuyện này
Dì Solange nói:
Nó chẳng lớn được đâu.


                          (Phạm Hồng Hà)  

Tiểu sử:

Maurice Carême (1899 - 1978) là nhà văn, nhà thơ Bỉ sáng tác chủ yếu cho thiếu nhi.

Bài thơ xinh quá, mình thử viết lại nhé?

Con mèo nhỏ của tôi

Con mèo nhỏ
Nhỏ tí teo
Chẳng phải mèo,
Là Cam đó!

Cam của tôi
Không đời nào
Chén thịt chuột!

Khoái kẹo lạc,
Sô- cô -la
Lạ thế cơ?
Yêu Cam lắm!

Dì Solange nhủ:
Cam mãi thế
Chẳng lớn đâu!

Đúng là thơ cho thiếu nhi, nghe rất nhí nhảnh.

Le tendre et dangereux visage de l'amour - Jacque Prêvé

Le tendre et dangereux
Visage de l'amour
M'est apparu un soir
Après un trós longe jour

C'etais un arché
Avec son arc
Ou bien un musicien
Avec sa harpe

Je ne sais plus
Je ne sais rien
Tout ce que je sais
C'est qu'il m'a blessé

Peut est avec une fleché
Peut est avec une chanson
Tout ce que je sais
Ce qu'il m'a blessé

Blessé au coeur
Et pour toujours
Brulante, trós brulante
Blessure de l'amour.

Dịch nghĩa:
Sự diệu dàng và nguy hiểm
Bộ mặt của tình yêu
Anh xuất hiện trước em vào 1 đêm
Sau nhữg ngày dài dẵng

Là 1 cung thủ
Với cây cung của anh
Hay là 1 nhạc sĩ
Với cây đàn của anh

Em ko biết nữa
Em ko biết gì hết
Tất cả những gì em biết
Đó là người đã làm em tổn thương

Có thể la với 1 mũi tên
Có thể là với 1 bài hát
Tất cả những gì em biết
Đó là người đã làm em tổn thương

Làm tổn thương vào trái tim em
Và để cho mọi lúc
Nóng bỏng, nóng bỏg quá
Vết thương của tình yêu.

Dịch thơ:
Bản dịch của Triomphe:
Khuôn mặt của tình yêu
Dịu dàng và nguy hiểm
Một tối sau ngày quá dài
Trước tôi đã lộ diện.

Có thể là một cung thủ
Với cây cung của mình
Có thể là một nhạc sỹ
Với đàn harp của mình.

Tôi không biết nữa
Tôi không biết gì
Mọi điều mà tôi biết
Là nó đã đâm mình.

Có thể bằng mũi tên
Có thể bằng bài hát
Mọi điều mà tôi biết
Là nó đã đâm mình.

Đâm vào trái tim tôi
Và để cho mãi mãi
Vết thương của tình yêu
Quá bỏng rát bỏng rát.

GƯƠNG MẶT CỦA TÌNH YÊU

Dịu dàng và nguy hiểm
Là gương mặt tình yêu
Sau ngày dài đăng đẳng
Anh xuất hiện trong đêm

Anh là một thợ săn
Với cây cung của mình
Anh là một nhạc sĩ
Với cây đàn của anh

Bản thân em không hiểu
Điều gì đã xảy ra
Nhưng những gì em biết
Anh đã phụ tình em

Có thể là mũi tên
Đôi khi là bài hát
Nhưng những gì em biết
Anh đã phụ tình em

Anh để lại tim em
Một vết thương bỏng rát
Ôi vết thương tình yêu
Muôn đời còn dấu vết.

Bản dịch của maimaikodoithay nhé:
Dịu dàng và nguy hiểm
Bộ mặt của tình yêu
Xuất hiện vào cuối chiều
Sau ngày dài đằng đẵng

Có phải chàng cung thủ
Với chiếc cung trên tay
Hay nhạc sĩ mê say
Dịu dàng bên đàn Harpe

Em không biết gì nữa
Em có biết gì đâu
Chỉ biết rằng tận sâu
Em đã bị thương tổn

Là do mũi tên độc
Hay khúc hát xanh màu
Chỉ biết rằng tận sâu
Em đã bị thương tổn

Con tim đau như thế
Có phải mãi mãi không
Bỏng rát và ấm nồng
Nơi tình yêu lưu dấu.

“Buồn Ơi Chào Mi”.

Nữ sĩ Pháp FRANÇOISE SAGAN (1935-2004), đã viết nên tác phẩm “Bonjour tristesse/Buồn Ơi Chào Mi”. Một tác phẩm văn học gây ‘chấn động” từ kinh đô ánh sáng Paris, vượt biên giới Pháp và lan toả ra phần còn lại của thế giới.
Tác phẩm của FRANÇOISE SAGAN, đã tạo nên một cuộc “cách mạng” Tình Yêu-Tình Dục trong thế giới trẻ vào thập niên 60 của thế kỷ 20.

Tựa tác phẩm của nữ sĩ FRANÇOISE SAGAN được trích mượn từ bài thơ dưới đây.
------------------------------------------

A Peine Défigurée Như Là Biến Ảnh

Nguyên tác thi hào Pháp: PAUL ÉLUARD (1895 – 1952)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
*******************************

Adieu tristesse - Bonjour tristesse
Tu es inscrite dans les lignes du plafond
Tu es inscrite dans les yeux que j’aime
Tu n’es pas tout à fait la misère

Car les lèvres les plus pauvres te dénoncent
Par un sourire
Bonjour tristesse

Buồn ơi, xin vẫy tay chào
Buồn hằn lên những vết đau trên trần
Buồn in trong mắt tình nhân
Buồn thôi chưa hẳn là lần khổ đau

Đôi môi héo nói lên sầu
Nụ cười qua ấy
Xin chào buồn ơi.

Bonjour tristesse
Amour des corps aimables
Puissance de l’amour
Dont l’amabilité surgit
Comme un monstre sans corps
Tête désappointée
Tristesse beau visage.

Xin chào mi nhé buồn ơi
Tình yêu cũng có khác nơi hình hài
Tình yêu mãnh liệt mê si
Cho ta gần gũi mê ly trong tình

Như con quái vật vô hình
Cúi đầu
trước đoá dung nhan u sầu.

MINH SƠN LÊ 24.5.16
---------------------------------------------------
Paul Éluard tên thật là Eugène Émile Paul Grindel là một nhà thơ Pháp, sinh ngày 14-12-1895 tại Saint-Denis, mất ngày 18-11-1952 tại Paris.

Les Nuages Passants Mây Trời Phiêu Lãng

“Bài thơ tình cờ thấy đăng trên mạng nhưng không nêu tên tác giả của bản văn tiếng Pháp này. Mong có ai biết, xin chỉ giúp.
Chân thành cảm ơn!”

Nguyên tác: (Unknown)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
*****************************

Le soir s’assoupit dans une légère brise
Qui émane de sa chevelure l’odeur de jeunes semis
Le village d’autrefois est triste sous la pluie
Comme de la paille mouillée, je sens mon cœur alourdi

Đêm ru gió nhẹ êm đềm
Nghe hương mái tóc sợi mềm dịu êm
Phố xưa chìm dưới mưa đêm
Buồn như rơm ướt cho tim nặng sầu

Tout cet air champêtre me trouble la nuit
Un rappel du temps d’enfance s’ajoute aux mélancolies.
Ses cheveux sont-ils encore embaumés par la fragrance d’oranger

Quê nhà buồn bã đêm sâu
Quay về tuổi nhỏ đã lâu thêm buồn
Một thời tóc ấy yêu thương
Hương cam ủ ấp vấn vương nay còn

Sur ses lèvres rosées, reste-t-il tant de naïveté qui se reflète
La soyeuse tunique ample définit bien sa fine silhouette
Comme un moineau timide, elle commence à chanter
Je retourne à mes semences qui germent sous la lumière

Môi em còn đọng thơ ngây
Áo dài tha thướt mơ xây cuộc đời
Tiếng ca chim hót vào đời
Anh như hạt giống gọi mời ánh mai

Quelques rares nuages flânent dans ce bleu désert
Sa frêle apparence dessine un tournesol rayonnant
Le rossignol annonce le retour du phénix en gazouillant
Tous ces souvenirs et désirs profonds

Nhìn mây phiêu lãng trời xanh
Thấy mình nhỏ bé mong manh dưới trời
Anh xin gói ghém lại đời
Những gì xưa cũ với lời khát khao

Me suivent à chacun de mes pas fidèlement
Ses rires cristallins venant de son visage innocent
Dans les rues, ensemble nous nous promenons
Avec quelques lueurs de tendresse et de passions

Theo anh dù có về đâu
Tiếng cười chứa đựng ngàn câu ân tình
Phố phường sánh bước đôi mình
Dịu dàng trong nắng bên tình đam mê

Dans l’air parfumé, planent ces flocons de fleurs légères
Sa chevelure ondule comme un nuage dans le vent
Qui, avec le doux soleil, caresse ses épaules entières
Pense-t-elle encore à ces souvenirs d’antan?
Ou bien sont-ils déjà loin comme ces nuages passants...

Hương bay mà tưởng hoa kề
Tóc em như đám mây vờn gió say
Nắng hồng ve vuốt đôi vai
Lòng anh cứ ngỡ em ngày hôm qua?
Hay là giờ em đã xa
Như mây phiêu lãng về qua chốn nào…

Chanter Pour Ceux Qui Sont Loin De Chez Eux Hát Cho Những Phận Đời Lạc Xứ

Nguyên tác: MICHEL BERGER
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
********************************

Celui-là passe toute la nuit
A regarder les étoiles
En pensant qu’au bout du monde
Y a quelqu’un qui pense à lui

Thế rồi qua cả đêm dài
Ngắm ngàn tinh tú đứng hoài trên cao
Tận cùng thế giới rồi sao
Có ai nghĩ tới thế nào anh ta

Et cette petite fille qui joue
Qui ne veut plus jamais sourire
Et qui voit son père partout
Qui s’est construit un empire

Cô gái này ít ai chơi
Ai mà không muốn lả lơi tiếng cười
Thấy cha mình ở khắp nơi
Để đi xây dựng một thời đế vương

Où qu’ils aillent
Ils sont tristes à la fête
Où qu’ils aillent
Ils sont seuls dans leur tête

Họ đi trên mọi nẻo đường
Mang theo kỷ niệm buồn thương bên lòng
Họ đi khắp chốn mênh mông
Chỉ riêng với họ để trong đầu mình

Je veux chanter pour ceux
Qui sont loin de chez eux
Et qui ont dans leurs yeux
Quelque chose qui fait mal
Qui fait mal
Je veux chanter pour ceux
Qu’on oublie peu à peu
Et qui gardent au fond d’eux
Quelque chose qui fait mal
Qui fait mal

Tôi hát cho những người anh
Những người mang cuộc đời đành xa quê
Có ai trong mắt họ về
Như là nhắc nhớ não nề nỗi đau
Đau gì đau thật là đau
Tôi hát cho những người đau nỗi đời
Quên đi dần nỗi đau đời
Và xin giữ lại trong đời mai sau
Những điều gì đó làm đau
Đau gì, đau thật là đau… hỡi đời…

Qui a volé leur histoire
Qui a volé leur mémoire
Qui a piétiné leur vie
Comme on marche sur un miroir

Ai trộm câu chuyện đời anh
Ai đem trí nhớ của anh khỏi hồn
Ai lấp chôn cuộc đời son
Khi ta đang sống làm gương cho tròn

Celui-là voudra des bombes
Celui-là comptera les jours
En alignant des bâtons
Comme les barreaux d’une prison

Rồi là muốn những đạn bom
Từng ngày ta đếm cho mòn mõi thêm
Đứng chung hàng ngũ thật nghiêm
Thấy sao là giống những thanh song tù

Où qu’ils aillent
Ils sont tristes à la fête
Où qu’ils aillent
Ils sont seuls dans leur tête

Họ đi trên mọi nẻo đường
Mang theo kỷ niệm buồn thương bên lòng
Họ đi khắp chốn mênh mông
Chỉ riêng với họ để trong đầu mình

Quand je pense à eux
Ça fait mal ça fait mal
Quand je pense à eux
Ça fait mal ça fait mal

Khi tôi nghĩ đến các anh
Lòng tôi sao cứ quẩn quanh đau hoài
Khi nghĩ đến các anh hoài
Đau ơi, đau hỡi miệt mài cơn đau…

Nuits De Juin Những Đêm Tháng Sáu

Nguyên tác: thi văn hào Pháp VICTOR HUGO (1802 – 1885)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
*********************

L’été, lorsque le jour a fui, de fleurs couverte
La plaine verse au loin un parfum enivrant
Les yeux fermés, l’oreille aux rumeurs entrouverte
On ne dort qu’à demi d’un sommeil transparent.

Hè về hoa phủ hoàng hôn
Thả hương ngây ngất về hôn cánh đồng
Khép mi, tai lắng thinh không
Nửa vời giấc ngủ lòng không mơ màng.

Les astres sont plus purs, l’ombre paraît meilleure
Un vague demi-jour teint le dôme éternel
Et l’aube douce et pâle, en attendant son heure
Semble toute la nuit errer au bas du ciel.

Sao trời ôm bóng đêm sang
Giăng hàng lấp lánh miên man vòm trời
Bình minh êm ái đợi mời
Còn đêm ở lại dưới trời lang thang.

MINH SƠN LÊ 28.5.16
------------------------------------------

VICTOR HUGO - đại thi-văn hào Pháp (1802-1885) đã để lại một sự nghiệp văn chương đồ sộ gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: Văn, Thơ, Kịch, phê bình... Ông là một trong những người được nhân dân Pháp ngưỡng mộ nhất. Đám tang của ông lớn nhất trong lịch sử nước Pháp. Đã có hàng vạn người đứng chật hai bên lề đường, trải dài hàng chục cây số để tiễn đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng.