Chủ đề: Mời tham gia bài cho cuốn sách dịch thơ Pháp

Một độc giả của Thi Viện là Ô. Trần Đông Phong có ý định sẽ xuất bản một tập thơ dịch thơ Pháp nhân dịp kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Pháp và mượn Thi Viện để thông báo. Ông sẽ chịu toàn bộ chi phí và làm chủ biên, tuyển chọn với số lượng 40 bài. Mỗi dịch giả có bài in sẽ được nhận 05 bản miễn phí, ai có nhu cầu hơn sẽ thỏa thuận trên cơ sở chi phí xuất bản in ấn thực. Chủ biên giữ quyền đăng ký, xuất bản in và tái bản.

Trân trọng kính mời các thi sĩ, dịch giả tham gia, gửi bài với chi tiết như sau:
- Đầu đề:     Tuyển tập thơ Pháp dịch
      Iris dáng mong manh / Fragiles Iris
- Mỗi dịch giả được in một bài, có thể gửi hơn một bài để chọn.
- Thời gian nhận bài trước 10/10/2013.
- Nội dung:
        + Bài thơ Pháp nguyên tác
        + Bài thơ dịch tiếng Việt
        + Tóm tắt giới thiệu tác giả Pháp
        + Tóm tắt tiểu sử dịch giả
        + Dịch giả chịu trách nhiệm về nội dung và bản quyền
- Liên hệ:
        + Email: dongphong_tran@yahoo.com
        + ĐT: 0985826069

Trần Đông Phong

Dưới đây là một bài Ô. Trần Đông Phong đã dịch và nhờ TV đăng để mọi người tham khảo.

Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944), tên đầy đủ Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exupéry, Bá tước Saint-Exupéry, sinh ra ở Lyon, Pháp, phi công, nhà văn. Tác giả cuốn chuyện nổi tiếng Petit Prince (Hoàng tử bé con). Năm 1934 đã đến Việt Nam làm phóng viên của tờ báo Paris-Soir (Paris Buổi tối). Năm 1935 Saint-Exupery tham gia cuộc đua máy bay Paris -Sài gòn nhằm phá kỷ lục về tốc độ hàng không. Sự cố và trải nghiệm của chuyến bay này là khởi đầu cho cuốn tiểu thuyết của Saint-Exupery “Petit Prince” (Hoàng tử bé con) được đánh giá là kiệt tác và đã được dịch ra 250 thứ tiếng. Năm 1944 Saint-Exupéry đã không trở về sau chuyến bay cất cánh từ đảo Corse. Sau này những người có trách nhiệm và yêu quý văn thơ của Saint-Exupéry không ngừng tìm kiếm dấu tích của Saint-Exupéry. Năm 1998 tìm thấy một chiếc vòng tay bằng bạc có khắc tên vợ của Saint-Exupéry. Năm 2004 tìm thấy mảnh vỡ chiếc máy bay mang số hiệu mà Saint-Exupéry trực tiếp lái khi cất cánh 50 năm trước. Nhưng cái mà người ta tìm thấy rất có giá trị đó là một bài thơ “L’étang semble dormir” (Ao thu như đang ngủ) trong những bức thư của Saint-Exupéry gửi người bạn thân, cùng tuổi Jean Griser, khi Saint-Exupéry học tại trường Villa Saint-Jean ở Fribourg, Thụy Sỹ (1915-1917), lúc đó Saint-Exupéry mới 17 tuổi. Bài thơ này được coi là những bước đi đầu tiên của nhà thơ, nhà văn lớn Saint-Exupéry.
(Tổng hợp tin bài liên quan theo các tài liệu quốc tế)
Hà Nội, 9-2013
        Trần Đông Phong


«L'étang semble dormir...»

Villa Saint-Jean Fribourg, le 18-2-17
À J(ean) Grisez, son ami
de Saint-Exupéry

L'étang semble dormir, pas un roseau ne chante
Les saules consternés se taisent sur le bord ;
Pleurant ce qui leur fit souvent risquer la mort
De fragiles iris penchent vers l'eau pesante...

Car le dieu qui rendait la campagne vivante,
Le vent n'est plus ici pour l'animer encor,
Pour dire aux oisillons de prendre leur essor
Ou plisser l'étang bleu d'une vague mourante...

Mais les arbres pensifs attendent son retour.
Et nous sommes ainsi quand, n'ayant plus d'amour,
L'orage étant passé, rien chez nous ne frissonne,

Que réclamant ce qui nous fit pourtant souffrir
Notre coeur est muet, vide, triste à mourir
O mon ami... comme un paysage d'automne !


Ao thu như đang ngủ

Trường Villa Saint Jean ở Fribourg, 18 tháng 2 năm 1917
Gửi Jean Griser, bạn của anh
Saint Exupery

Ao thu như đang ngủ,
Lau sậy bặt tiếng ca.
Liễu rủ lặng bên bờ.
Khóc thương chết thường kề,
Iris dáng mong manh,    
Nghiêng trĩu nước ao trầm.

Trời làm ruộng thêm tươi.
Gió chẳng còn vi vút
Nhắc chim non cất cánh
Gợn sóng ao nước xanh
Mờ lặng nhạt nhòa êm.

Hàng cây đứng ưu tư
Như đợi bóng ai về.
Và ta khi nào vậy,
Tình yêu không còn nữa.
Bão tố đã đi qua,
Nơi ta vạn vật yên.

Nhưng mà cần phải hỏi,
Ai làm ta khổ đau.
Tim ta như câm lặng,
Trống rỗng, buồn như chết.
Ôi bạn tôi… vậy đó,
Cảnh ao thu miên man.
(TĐP dịch từ nguyên tác tiếng Pháp thơ của Saint-Exupéry)

Ô. Trần Đông Phong nhờ gửi thêm một bài tham khảo:


Il pleut doucement sur la ville
(Arthur Rimbaud)

Il pleure dans mon coeur
Comme il pleut sur la ville ;
Quelle est cette langueur
Qui pénètre mon coeur ?

Ô bruit doux de la pluie
Par terre et sur les toits !
Pour un coeur qui s'ennuie,
Ô le chant de la pluie !

Il pleure sans raison
Dans ce coeur qui s'écoeure.
Quoi ! nulle trahison ?...
Ce deuil est sans raison.

C'est bien la pire peine
De ne savoir pourquoi
Sans amour et sans haine
Mon coeur a tant de peine !               
                  (Paul Verlaine)



Anh khóc trong tim em

Mưa rơi dịu dàng trên phố
(Lời của Arthur Rimbaud)

Anh khóc trong tim  em
Như mưa trên phố dài
Nỗi tương tư nào vậy
Đang nhập vào lòng em?

Ôi tiếng mưa dịu dàng
Rơi trên đất, trên nhà
Với trái tim đau đớn
Là bài ca ngày mưa.

Anh khóc không lý do
Trong con tim ngao ngán
Gì vậy? Bội bạc ư?
Tang này chẳng nguyên do.

Điều đó thực tồi tệ
Chẳng cần biết tại sao
Không yêu  không thù hận
Con tim em đau buồn.

(Paul Verlaine - TĐP dịch)

"Il pleure dans mon cœur" là bài thơ mà Chipbong vô cùng yêu thích và cũng đã từng thử dịch sang tiếng Việt. Xin phép được post ở đây coi như để cổ vũ cho dự án của bác Đông Phong:

Lệ tuôn trong tim tôi

Mưa nhẹ rơi trên phố
(Arthur Rimbaud)

Lệ tuôn trong tim tôi
Như mưa rơi trên phố
Là mối buồn chi đó
Đang thấm vào tim tôi?

Ôi nhẹ tiếng mưa rơi
Trên mặt đất, mái nhà!
Êm ái khúc mưa ca
Rót tim buồn da diết!

Lệ tuôn vô nguồn cớ
Trong cõi lòng sầu bi
Chẳng ai bội phản chi?
Nỗi buồn này vô cớ

Đau nào hơn thế đó
Khi chẳng biết vì đâu
Không yêu thương, thù hận
Tim chứa chất thảm sầu!

L'âge d'or de l'avenir

Le rideau s'est levé devant mes yeux débiles,
La lumière s'est faite et j'ai vu ses splendeurs;
J'ai compris nos destins par ces ombres mobiles
Qui se peignaient (chải) en noir sur de vives couleurs.
Ces feux, de ta pensée étaient les lueurs pures,
Ces ombres, du passé les magiques figures,
J'ai tressailli de joie en voyant nos grandeurs.

Il est donc vrai que l'homme est monté par lui-même
Jusqu'aux sommets glacés de sa vaste raison,
Qu'il y peut vivre en paix sans plainte et sans blasphème,
Et mesurer le monde et sonder l'horizon.
Il sait que l'univers l'écrase et le dévore;
Plus grand que l'univers qu'il juge et qui l'ignore,
Le Berger a lui-même éclairé sa maison.
Alfred de Vigny


Tuổi vàng của tương lai

Kéo rèm trước mắt mờ mù
Tràn đầy ánh sáng sắc màu lung linh
Phận ta định bởi bóng hình
Phủ đen sắc sống cho tình phôi pha
Lửa này tinh khiết ý ta
Bóng kia quá khứ hình ma khi người
Run người sướng tận nói cười
Bóng hình to lớn như người chiêm bao
Tin rằng người tự nâng cao
Đỉnh băng giá ấy dẫn vào lý nao
Hòa bình cùng sống thanh cao
Chằng điều chê trách, chẳng câu phàn nàn
Chân trời và cả thế gian
Đo, tìm, đè nát, phá tan đất trời
Kìa ai hơn cả bầu trời
Bên lời phán xét, bên lời bỏ qua
Tự ta chiếu sáng nhà ta
Mục Đồng ấy chính Cha già tóc sương.
Trần Đông Phong dịch

L'Adieu

J'ai cueilli ce brin de bruyère
L'automne est morte souviens-t'en
Nous ne nous verrons plus sur terre
Odeur du temps Brin de bruyère
Et souviens-toi que je t'attends
Guillaume Apollinaire


Vĩnh biệt

Tôi đã ngắt nhành hoa
thạch thảo này.
Mùa thu chết em nên
nhớ chuyện nay.
Chúng ta sẽ không còn
gặp nhau nữa
trên chính trái đất này.
Hương thời gian
Nhành hoa thạch thảo đây
Và em hãy
nhớ rằng tôi vẫn đợi em.
(Trần Đông Phong dịch)

Sur les flancs du Moléson...

... Sur les flancs du Moléson,
Ah ! voyez ce frais gazon !
Entendez les chansonnettes
Du pinson, des alouettes ;
Chantons, que l'on soit prêt !
Partons pour le chalet. [...]
Célestin CASTELLA

Trên sườn núi Mô-Lê-dông

Trên sườn núi thắm bên trời
Ta nhìn ra bãi cỏ tươi rạng ngời
Ta nghe giọng hót chim trời
Tiếng kia chiền chiện, tiếng đây sẻ vàng
Cùng nhau ta hát: sẵn sàng
Gần căn nhà gỗ ta càng bước mau.
(Trần Đông Phong dịch)
--
Chú thích:

- Célestin CASTELLA (1828-1892): Nhà thơ nữ, người Thụy Sỹ.
- Mô-lê-dông: Núi Moléson ở Friburg, Thụy Sỹ, cao 2002 m, có phong cảnh đẹp và các căn nhà gỗ đặc trưng của Thụy Sỹ. Friburg cũng là nơi mà nhà thơ người Pháp Saint-Exupery sống, học tập (1915-1917) và sáng tác bài thơ Ao thu như đang ngủ (L’Étang somble dormmir).

Est-elle almée ?
Est-elle almée ?... aux premières heures bleues
Se détruira-t-elle comme les fleurs feues...
Devant la splendide étendue où l'on sente
Souffler la ville énormément florissante !

C'est trop beau ! c'est trop beau ! mais c'est nécessaire
- Pour la Pêcheuse et la chanson du Corsaire,
Et aussi puisque les derniers masques crurent
Encore aux fêtes de nuit sur la mer pure !
Arthur Rimbaud

Em là vũ nữ hóa thân?

Em là vũ nữ hóa thân?
Sau giờ đêm hết tự tàn như hoa
Huy hoàng rực rỡ kiêu xa
Khiến cho đô thị phồn hoa sững sờ

Quá xinh! cần đấy, quá xinh!
Vốn nhà bán cá, khúc tình đảo xa
Mặt nạ đeo, vẫn thật thà
Biển đêm vũ hội em là tinh khôi.
(Trần Đông Phong dịch)

L'étoile a pleuré rose ...

L'étoile a pleuré rose au coeur de tes oreilles,
L'infini roulé blanc de ta nuque à tes reins ;
La mer a perlé rousse à tes mammes vermeilles
Et l'Homme saigné noir à ton flanc souverain.
Arthur Rimbaud

Ngôi sao ngấn lệ trên trời…

Ngôi sao ngấn lệ trên trời
Màu hồng ở giữa vành tai nóng bừng
Vô cùng từ gáy đến lưng
Màu trắng lăn mãi biết dừng ở đâu
Biển kia lòng rạng ánh đào
Màu hung ve vuốt dạt dào yêu thương
Còn Ta rỉ máu bên sườn
Màu đen đọng lại thế quyền tối cao.
(Trần Đông Phong dịch)

Marine

Les chars d'argent et de cuivre -
Les proues d'acier et d'argent -
Battent l'écume, -
Soulèvent les souches des ronces.
Les courants de la lande,
Et les ornières immenses du reflux,
Filent circulairement vers l'est,
Vers les piliers de la forêt, -
Vers les fûts de la jetée,
Dont l'angle est heurté par des tourbillons de lumière.
Arthur Rimbaud

Cảnh bờ biển

Dòng xe tấp nập trên bờ
Chiếc này nạm bạc, chiếc kia bọc đồng
Tầu, thuyền rải rác cửa sông
Mũi tầu bọc thép, bạc trông sáng ngời
Xa trông sủi bọt tơi bời
Gần trông nổi vẻ mây trời vân cây
Đồng hoang xuyên những sông này
Mênh mang dòng nước biển đầy triều dâng
Cuộn tròn chảy hướng phía đông
Rừng cây cổ thụ lặng không, ráng chiều
Trụ kia giữ chắc đê điều
Góc đây tương phản ánh chiều lung linh.
(Trần Đông Phong dịch)